De extreemrechtse factie binnen de Maidan-oppositie is verantwoordelijk voor het bloedbad op Maidan Nezalezhnosti op 20 februari 2014. Er werd niemand in staat van beschuldiging gesteld. Westerse regeringen zijn bij de coup betrokken. De Maidan-regering en extreemrechts probeert de feiten in de doofpot te stoppen.
Westerse opvattingen over het Oekraïne-conflict zijn ondeugdelijk. Washington ziet het Kremlin als aanstichter van de crisis langs de grens met Oekraïne. Het stelt dat in 2014 de regering-Janoekovitsj vreedzaam werd afgezet, dat tientallen demonstranten werden afgeslacht door sluipschutters van de regering, dat Rusland de Krim annexeerde en een proxy-oorlog in de Donbas begon, en dat het soevereine Oekraïne het recht heeft lid te worden van de NAVO. Moskou ziet dat anders: de Oekraïense regering werd omvergeworpen in een fascistische putsch, de Krim trad vrijwillig toe tot Rusland, en Rusland is geen partij in de burgeroorlog in de Donbas.
De vraag wie verantwoordelijk is voor het Maidan-bloedbad is essentieel om één van de bloedigste en meest controversiële uren van Europees conflict sinds de val van de Muur te kunnen begrijpen. In een peer reviewed paper1 doet de in Oekraïne geboren Canadese professor Ivan Katchanovski verslag van zijn onderzoek naar bewijsmateriaal dat op tafel kwam in het lopende gerechtelijk onderzoek naar het Maidan-bloedbad. Zijn conclusie is dat de Maidan-oppositie, met name haar extreemrechtse factie, moet worden aangewezen als de schuldige. Het bloedbad leidde rechtstreeks tot de val van de corrupte en oligarchische, maar democratisch gekozen, regering. Sindsdien zijn meer dan 13.000 mensen om het leven gekomen. Westerse regeringen waren op de hoogte, of steunden zelfs de coup, aldus de professor.
Forensisch, ballistisch en medisch onderzoek
Honderden uren aan video-opnames, talloze foto’s, en meer dan 2.500 rechterlijke uitspraken liggen aan zijn onderzoek ten grondslag. Katchanovski ontleedt verklaringen van gewonde demonstranten, familieleden van gedode demonstranten en topfunctionarissen van de regering-Janoekovitsj, alsook getuigenissen à charge en à décharge. Hij analyseert forensisch, ballistisch en medisch onderzoek en onderzoeksexperimenten. Hij vergelijkt getuigenissen over sluipschutters met analyses van gesynchroniseerde fragmenten van Amerikaanse, Belgische2, Wit-Russische, Britse, Finse, Franse, Nederlandse, Duitse, Poolse, Russische, Spaanse en Oekraïense tv-video’s, opnames van live online-uitzendingen en video’s op sociale media.
De verhandeling van Katchanovski leert dat vier dode en enkele tientallen gewonde politieagenten, plus de absolute meerderheid van 49 dode en 157 gewonde demonstranten, werden afgeslacht door sluipschutters. Dat is wat de gewonde demonstranten in meerderheid zeggen, net als tientallen getuigen à charge en à décharge, en 14 leden van de sluipschuttermilities die zich zonder verpinken als zodanig hebben geïdentificeerd. De meeste demonstranten werden niet neergeschoten op de momenten waarop de Berkut-politie gebruik maakte van vuurwapens. Forensisch en ballistisch onderzoek leert dat de slachtoffers werden neergeschoten vanuit steile richtingen van opzij of van achteren, met kogels die niet overeenkwamen met die uit Berkut-kalashnikovs.
Doofpot
Het is voor de professor duidelijk dat de Maidan-regering en extreemrechts niet enkel het gerechtelijk onderzoek tegenwerkt, maar ook probeert de feiten in de doofpot te stoppen. Het openbaar ministerie ontkent glashard de aanwezigheid van sluipschutters in de door Maidan gecontroleerde gebouwen. Tot op de dag van vandaag, acht jaar na de feiten, werd nog niemand gearresteerd of veroordeeld voor een van de meest gedocumenteerde massamoorden in de geschiedenis. Uitzonderingen daargelaten, werd de werkelijke toedracht door de westerse media, waaronder onze eigen VRT, gewoon verzwegen. Die gaven van meet af aan regeringssluipschutters en de Berkut-politie de schuld van het bloedbad, dat zou zijn aangericht in opdracht van de toenmalige president Viktor Janoekovitsj.
Het onderzoek, noch de media, hebben ooit bewijs aangevoerd van zo’n opdracht. Geen enkel lid van de regering of veiligheidstroepen heeft ooit zijn/haar betrokkenheid bij het bloedbad bevestigd. In de stukken ontbreekt elk bewijs daartoe. De betrokkenheid van Maidan-leiders, extreemrechts en buitenlandse sluipschutters is wel bewezen. Verschillende voormalige leden van het Georgische leger hebben getuigd dat zij werden aangestuurd door Maidan- en ex-Georgische leiders. Een getuige sprak zelfs over betrokkenheid van Georgische sluipschutters met banden met thans ex-president van Georgië Micheil Saakasjvili3 en hooggeplaatste leden van diens entourage. De identiteit van de Georgische scherpschutters is gedocumenteerd.
Honderd dodelijke slachtoffers
Tenslotte bracht Katchanovski de verklaring aan het licht van twee leiders van de extreemrechtse Svoboda-partij dat zij enkele weken voor het bloedbad van een westers regeringslid te horen hadden gekregen dat het Westen Janoekovitsj zou laten vallen zodra er honderd dodelijke slachtoffers zouden zijn gevallen onder de demonstranten. Onmiddellijk na het bloedbad gaven westerse regeringen de regering-Janoekovitsj en zijn troepen de schuld van de massamoord en erkenden ze de nieuwe Maidan-regering.
Zonder een brede consensus over de werkelijke toedracht van het bloedbad op Maidan, en zonder berechting van de daders, is het onmogelijk om de binnenlandse en internationale conflicten van Oekraïne, en de gevaarlijk escalerende oorlogstoestand in de Donbas, vreedzaam tot oplossing te brengen. Tot dusverre blijven onze opiniemakers en media4 ernstig in gebreke. Zij dragen een verpletterende verantwoordelijkheid.
1 ‘The Maidan Massacre in Ukraine: Revelations from Trials and Investigation’, vrij vertaald: ‘Het Maidan-bloedbad in Oekraïne: onthullingen van uit het gerechtelijk onderzoek en experimenten’.
2 Het artikel “Het stilzwijgen van de VRT over de échte toedracht van de Maidan-massamoord” gaat in op de verslaggeving van Jan Balliauw die bijna in real time de wereld over ging.
3 Micheil Saakasjvili, die in 2015 het Oekraïense staatsburgerschap verwierf en daarmee zijn Georgische nationaliteit verloor, was in de jaren 2015/2016 korte tijd gouverneur van de Oekraïense oblast Odessa. Bij zijn aantreden daar deed hij dik over zijn vriendschap met Amerikaanse neoconservatieven en verklaarde hij: “Ik haat Vladimir Poetin. Ik ben in Oekraïne omdat dit mijn oorlog is. Mijn levenslot wordt hier bepaald. We moeten hem stoppen”. Na onenigheid met president Porosjenko werd hem in 2017 zijn Oekraïense nationaliteit ontnomen, maar hij kreeg die na het aantreden van president Zelensky in 2019 terug. Op 2 oktober 2021 werd hij in Georgië gearresteerd wegens een veroordeling voor machtsmisbruik.
4 Op 31 januari heb ik een klacht neergelegd bij de VRT-nieuwsombudsman.
Dit artikel verscheen eerder vandaag op Geopolitiek in context.
