Ierland heeft een
paar jaar voorsprong op Griekenland, toch wat de besparingen betreft.
Ierland begon al met forse besparingen in 2008, bijna drie jaar
voor de troika neerstreek in Dublin. Het was dus niet de troika die
de inleveringen oplegde.

De ECB, de Europese Commissie en het IMF
moesten uiteindelijk toch nog te hulp schieten omdat Ierland in de
besparingsspiraal was terechtgekomen. Er werd hard gesnoeid, maar
doordat de economie daardoor nog harder kromp, groeide de
schuldgraad. De besparingsmaatregelen en belastingsverhogingen liepen
op tot 15 procent van het BNP.

Nu lijkt de Iers
economie het ergste achter de rug te hebben. Vorig jaar werd een groei
van meer dan 4 procent opgetekend en ook dit jaar zal dat cijfer wellicht met
gemak gehaald worden.

De Irish Fiscal
Advisory Council schatte onlangs dat ongeveer de helft van de groei
statistische fictie is. Contractproductie zou hier de boosdoener
zijn. Multinationals met een vestiging in Ierland besteden hun
productie uit aan een bedrijf in het buitenland (een onderaanneming
of zelfs gewoon een eigen afdeling van die multinational) en slijten
het eindproduct ook in het buitenland. De kostprijs van het product
komt op de boeken van de Ierse economie, maar in de reële wereld is er
niets gebeurd.

Ook de Centrale Bank
geeft toe dat een aanzienlijk deel van de groei afkomstig is van
bedrijven die in Ierland komen genieten van de lage belastingen. Het
gaat onder meer om bedrijven als Google en Facebook die via een
systeem dat de Double Irish genoemd wordt minder dan het al lage
officiële tarief van 12 procent moeten betalen.

Door de toenemende
wereldwijde kritiek op belastingparadijzen liggen die goedkope
fiscale regimes onder vuur. Maar ook in Ierland zelf is er kritiek.
“De grote meerderheid van de Ierse bedrijven heeft er niets aan”,
klinkt het bij de Ierse werkgeversorganisatie.

De groeicijfers
zeggen ook niets over de impact van de besparingen. Eén op zeven
Ieren leeft in armoede. Eén op tien Ieren loop het risico honger te
lijden. Eén op drie Ieren ondervond in 2013 een ernstige vorm van
ontbering. Dat betekent dat zij zich minstens twee items uit een
lijst met elf basisproducten niet konden veroorloven. Het gaat dan om
een winterjas of voldoende verwarming in huis. Volgens een andere
meting ondervinden 135.000 kinderen elke dag armoede. Ze leven in een
gezin onder de armoedegrens en kunnen verschillende basisbehoeften
niet vervullen.

Enkele jaren van
snelle groei zullen daar weinig aan veranderen, aangezien de armoede
waarin deze kinderen verzeild zijn geraakt generaties lang kan
aanslepen. De liefdadigheidsinstelling Barnardos noemt dat een
“schaamtelijk nationaal schandaal”.

In mei zakte de
werkloosheidsgraad voor het eerst in zeven jaar onder de 10 procent.
Maar ook dat cijfers verbergt een deel van de realiteit. Eén op
zeven jonge Ieren verliet het land. Voor elke Ier die een job vindt,
verlaten er twee het eiland. Zonder die massale emigratie zou de
werkloosheidsgraad boven de 20 procent stijgen.

De besparingen
leggen ook een hypotheek op de toekomst. Investeringen in scholen,
wegen en breedband werden met meer dan 60 procent verminderd. In de
gezondheidsector alleen al werd 27 procent weggesneden. Dat zorgt
voor overvolle wachtzalen op de spoeddiensten en wachtlijsten in de
geestelijke gezondheidszorg. Het aantal mannelijke zelfdodingen steeg
met 57 procent tussen 2008 en 2012. Dat is elk jaar 500 extra doden.
De regering schrapte ook meer dan de helft van de budgetten voor
drugspreventie en jeugdopvang. De gevolgen daarvan zullen pas de
komende jaren duidelijk worden.

Zelfs als je met al
die bedenkingen rekening houdt is het nog altijd geen goed idee om
Griekenland met Ierland te vergelijken. Eén van de redenen dat
Ierland het beter doet dan Griekenland is dat er minder hard bespaard
werd. De lonen in Griekenland daalden ook harder dan in Ierland, maar
dat deed de Griekse exportmotor niet aanslaan.

De economie van
Ierland is veel opener dan die van Griekenland. De Ierse landbouw is
in staat 50 miljoen mensen te voeden terwijl er maar 3 miljoen Ieren
zijn. De grote meerderheid wordt uitgevoerd. Als je de import- en
exportcijfers bekijkt tussen de UK en Ierland zie je een grote mate
van verstrengeling, merkt de Britse journalist Paul Mason op. Ze
lijken wel samen één economie te vormen met twee munteenheden.

Moeten de Grieken
het Ierse voorbeeld kortom volgen? Volgens veel Ieren had de Ierse regering
zelfs beter het Ierse voorbeeld niet gevolgd.