Met ‘Alle problemen begonnen met van Riebeeck, wat Nederlanders niet weten over hun rol in Zuid-Afrika’ brengt Niels Posthumus voor Podium  in juli 2021 een relaas over de Zuid-Afrikaanse geschiedenis. Die geschiedenis wordt nog steeds geschreven door de ogen van de Afrikaner, omdat Nederland geen geschiedenisboek subsidieerde dat over de ‘kleurlingen’ en zwarte-Afrikanen gaat. Het Afrikaner-epos wordt door Posthumus toch opgeblonken, genuanceerd en breder opengetrokken. Je zal maar het gewicht van een natie op je rug moeten dragen, het derde boek van Posthumus is dan ook zijn eerste Magnum Opus.

Niels Posthumus (1981) is een Nederlandse journalist. Hij was van 2012 tot 2021 correspondent in Zuid-Afrika voor de dagbladen Trouw en Het Financieele Dagblad. Vanaf september 2021 is hij correspondent in het Verenigd Koninkrijk. Zijn vorige boek over Zuid-Afrika, Liefdesverdriet, stond in 2018 op de shortlist van de Brusseprijs voor het beste journalistieke boek van het jaar.

Uitgeverij Podium werd in 1997 opgericht door Joost Nijsen. Podium is vanaf de oprichting een zelfstandige uitgeverij, gespecialiseerd in hedendaagse Nederlandse en vertaalde literatuur (proza, poëzie) en literaire en journalistieke non-fictie.

Van Riebeeck, een voor corruptie veroordeelde koopman van de Vereenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), alhoewel hij altijd zijn onschuld staande hield verkocht hij het idee van een vernieuwingsstation op de Kaap, waar hij later een kolonie zou starten en slavernij zou introduceren…

Het was allemaal niet met goede bedoelingen, en daar werd de basis van Zuid-Afrika gelegd. De Nederlander had er zelf geen beschavende functie, behalve dan het Calvinisme. Dus alle problemen begonnen met van Riebeeck en zijn mentaliteit bleef behouden.

Dit is één van de rode draden door het verhaal, daarnaast gaat het over de reis van Posthumus door Zuid-Afrika en zijn ontmoetingen met de Zuid-Afrikaanse bevolking. Dit brengt een hedendaagse visie op de geschiedenis van Zuid-Afrika klaar en duidelijk naar voren en de noodzakelijke menselijke kant.

Daarbij komt nog dat Niels zich bewust wordt en waarschijnlijk herhaaldelijk aangesproken voelt op het feit dat hij veel naamgenoten heeft in Zuid-Afrika, hij ontmoet er verschillende en probeert een stamboom op te stellen. Is Niels een afstammeling van Zuid-Afrikanen die terugkeerden naar Nederland. Zal ook hij de erfenis van de Afrikaner op zijn rug moeten torsen? Daarvoor zal je het boek moeten lezen…

Het boek zit vol met hartelijke beschrijvingen: ‘toen ik door de schoolgebouwen liep naar de bibliotheek kwam ik een man tegen van een jaar of vijftig die precies een klein handkammetje in zijn zak deed omdat precies zijn haar net gekamd was.’

Het probleem is dat dit een Afrikaner geschiedenis is, de verschillende meningen worden echter voldoende genuanceerd, maar toch heb ik de indruk dat Niels het vuile werk heeft moeten doen. Hij kan niet genoeg de geschiedenis van de kleurlingen en zwart-Afrikanen vertellen in contrast met het verhaal van de Afrikaners.

Daarmee dat dit een boek is voor de Europeanen. Dit is geen boek over Afrika, maar een boek over Europese kolonisering en apartheid. Natuurlijk ontrafelt hij de mechanismen duidelijk van deze structuren. Het is belangrijk deze structuren terug te bestuderen nu deze ideeën weer aan de oppervlakte komen.

Posthumus is op zijn manier veel actueler dan zijn collega auteurs uit Nederland, hij heeft in Zuid-Afrika gewoond als correspondent. Dat maakt dat hij terreinervaring heeft bij de jong volwassenen die op een progressieve manier deze thema’s behandelen. Dat gaat uiteraard je wereldbeeld veranderen naar ‘gelykheid’.

Het is een journalistiekboek met veel harde geschiedenis en een reisverhaal, de multi-formats zijn zeer interessant en maken dit soort boeken leesbaarder. Je kan je afvragen of het verhaal van de Posthumus (#6000 in Z-A) stamboom het verhaal niet te licht maakt, eerder niet, want dit brengt Niels in contact met enkele interessante mensen die hun eigen kijk hebben op de problemen van Zuid-Afrika.

Voor de beperking qua afbakening die Posthumus heeft, heeft hij een zeer interessant boek geschreven en dit zou normaal een bestseller moeten worden, was het geen niche-product…

432 pagina’s, Niels Posthumus, Podium Uitgeverij, ISBN-9789463811149, juli 2021