Sociale actie gaat over de vraag in welke maatschappij wij willen leven.

De Belgische democratie(?)

dinsdag 18 augustus 2015 12:19
Spread the love

Een tijd terug vroeg de redactie van DeMorgen aan de
studenten wat hen bezig houd. Van welke vragen zij wakker liggen. Als student
besloot ik om aan die vraag te voldoen en schreef ik een korte boodschap. 

“Als student stel ik mij vragen bij de ‘goede bedoelingen’
van onze politici. Ik lig ‘wakker’ van mijn toekomst of beter gezegd, het
gebrek daaraan. “Jongeren zijn de toekomst” blijkt vaak een holle
slogan te zijn waar in de praktijk weinig van gemerkt wordt. In plaats van
effectief naar ons te luisteren en zo een toekomstgerichte samenleving te
creëren wordt er vastgehouden aan oude recepten die niet werken. Als student
lig ik wakker van de stijgende onderwijskosten. Als jongere lig ik wakker van
de ‘budget-cuts’ op vlak van cultuur en jeugdwerkingen. Als geëngageerd lid van
de samenleving lig ik wakker van het gebrek aan democratie en inspraak van de
bevolking.” 

In een vorig opiniestuk ben ik ingegaan op het eerste aspect
over de jongeren. In dit stuk wil ik ingaan op een ander aspect dat ik in die
reactie aankaartte. Hier wil ik graag mijn mening kwijt over het ‘democratisch
deficit’. In mensentaal: een ondergraving van de democratische normen en
waarden.

Als ik dit onderwerp ter sprake durf brengen krijg ik vaak
de kritiek dat ik dat enkel zeg omdat ‘links’ nu in de oppositie zit. Jammer
genoeg is dit een mening die ik (net als het vorige opiniestuk) al enkele jaren
meedraag, maar die ik nu pas op een grondige en objectieve wijze kan
formuleren.

Er is iets mis met het Belgisch systeem van de parlementaire
democratie. In deze tekst zal ik die zaken grofweg opdelen in drie categorieën.
Ten eerste heb ik het over de particratie en de problemen die dat met zich
meebrengt. Vervolgens het probleem met de Belgische instellingen en als laatste
de mentaliteit van de politici.

Een stuk over een democratisch deficit is niet compleet
zonder het te hebben over het probleem van de particratie. Met dit wordt
bedoeld dat niet de burger, maar wel de partijen het land regeren. Hoewel dit
met de huidige regering (N-VA, CD&V, Open VLD, MR) extra duidelijk wordt,
is het een probleem dat al enkele jaren aansleept in ons Belgenlandje.

Mijn grote probleem met dit systeem is niet dat we partijen
kiezen, maar wel dat die partijen hun beleid niet overeenstemt met wat de
kiezer wil. Ter illustratie heb ik hier de verkiezingsresultaten van mei 2014
voor de kamer voor België (Link):

  • N-VA: 20,3%
  • CD&V: 11,6%
  • Open VLD: 9,8%
  • SPA: 8,8%
  • Groen: 5,3%
  • Vlaams Belang: 3,7%
  • PS: 11,7%
  • MR: 9,6%
  • CDH: 5%
  • Ecolo: 3,3%

Een snelle rekensom leert ons hier dat de huidige regering (N-VA,
CD&V, Open VLD, MR) een meerderheid van 51,3% heeft. Dit wil zeggen dat 50%
van de bevolking op één van de regeringspartijen heeft gestemd en niet dat 50%
van de bevolking het beleid goedkeurt. Iedere partij heeft zijn eigen programma
en door het coalitie- en partijensysteem moeten er compromissen en toegevingen
gedaan worden.

Een peiling (gepubliceerd op 4 december 2014, Link)
toont dat amper 20% van de bevolking tevreden is over het beleid. Het kan
beargumenteerd worden dat de meesten niet echt bezig zijn met politiek en
misschien niet echt een mening hebben, maar dat wordt tegengesproken doordat
42% van de Belgen ronduit tegen het gevoerde beleid zijn.

Het probleem met de particratie is dus dat partijen pas na 5
jaar afgestraft worden voor gebroken verkiezingsbeloftes. Er bestaat geen enkel
controlemechanisme. De bevolking heeft een stem, éénmaal om de vijf jaar en als
de partijen een bocht maken dan moeten de Belgen maar op de gebakken peren
zitten.

Een tweede probleem in België is een zeer uniek probleem.
Wij zijn één van de weinige landen die 6 parlementen heeft (er is zelfs
discussie of dit cijfer wel klopt). Naast het feit dat die instellingen
handenvol geld kosten, maken ze het de democratie ook niet gemakkelijk.
Tegensprekende bevoegdheden, decreten en wetten maken van de Belgische staat
een complexe potpourri waar bijna niemand aan uit geraakt. Een democratie kan
maar democratisch zijn als ze transparant is en dat is niet België ’s sterke kant…

Een laatste probleem is de heersende minachting ten opzichte
van de bevolking. Steevast wordt de mening van de bevolking genegeerd. Hét
voorbeeld bij uitstek is natuurlijk het vervolledigen van de Antwerpse ring.
Het zogeheten BAM-tracé ligt al sinds 2000 op tafel. Sinds 2005 biedt Straten-Generaal
een werkbaar alternatief. De actiegroepen zijn divers, maar allen zeggen ze
hetzelfde. De Lange Wapper is duur, vervuilend en niet duurzaam. Onlangs
bestelde Ringland zelf studies om aan te tonen dat hun tracé in zowat alles
beter scoorde. Het resultaat? Een droge “We nemen het mee naar de volgende
vergadering” van de bevoegde instanties.

Als afsluiter wil ik nog even benadrukken dat dit geen
pleidooi voor of tegen rechts of links is. Het is een probleem dat al jaren
aansleept in België. België claimt democratisch te zijn (en is natuurlijk
stukken democratischer dan landen als China), maar er is nog veel werk aan de
winkel voordat we een echt transparant land zijn waar de burger werkelijk een
vinger in de pap heeft te brokken. 

-Jeroen, 18/08/2015-

Interessante links:

  • Verkiezingsresultaten: Link
  • Belgen staken 760.297 dagen in 1 jaar: Link
  • Amper 20 procent tevreden met regering Michel: Link
  • Helft Belgen is tegen tax-shift: Link
  • Hoeveel regeringen heeft België?: Link
  • 15 jaar in de ban van de ring: Link

take down
the paywall
steun ons nu!