De GBU-43/B Massive Ordnance Air Blast, ook bekend als “mother of all bombs” (moeder van alle bommen) of MOAB is de grootste niet nucleaire bom die de militairen van de Verenigde Staten ooit gebruikt hebben.
Het beest weegt Elf ton en werd voor het eerst uitgeprobeerd in 2003, maar de bom is zo krachtig dat zelfs de Amerikanen hem nooit gebruikt hebben. Dat wil zeggen tot afgelopen donderdag, toen een MC-130 vliegtuig er een afwierp boven een network van grotten en gangen dat door ISIS gebruikt wordt. Volgens inlichtingen van Afghaanse militaire bronnen kwamen er 36 ISIS-strijders om het leven maar er zijn geen aanwijzingen voor burgerslachtoffers.

De grote vraag is natuurlijk; valt de beslissing om MOAB te gebruiken onder het hoofdstuk typische Trump besluiten of is er misschien meer aan de hand? Betekend het dat ISIS een grotere bedreiging vormt dan eerder werd aangenomen? Is President Trump alleen maar bezig zijn verkiezingsbeloften te vervullen aangaande ISIS. Stuurt Trump een boodschap naar landen als Noord Korea, een boodschap over hoe serieus de Verenigde Staten zijn met hun dreigingen aan het adres van dergelijke dictatoren?

De specialisten op het gebied van wapens en buitenlandse politiek zijn het niet vaak met elkaar eens, maar in dit geval toch wel. De algemene indruk is dat hier sprake was van een zuiver militaire besluitvorming, zuiver en alleen gebaseerd op de situatie in het veld, in Afghanistan. De bom was dan wel de grootste ooit maar er was verder eigenlijk niets bijzonders aan de hand.

President Trump zal het vast gaan ontkennen om zijn eigen trots een beetje te strelen, maar de beslissing werd genomen zoals het eigenlijk hoort, door een generaal. Generaal John Nicholson, commandant van de troepen van de VS in Afghanistan. De mening van de experts word ook gevormd door het feit dat de aanwezigheid van ISIS in Afghanistan zich uitstekend leent voor het gebruik van de grootste conventionele bom
Er bestaat maar weinig vertrouwen in de logica achter beslissingen van Donald Trump, maar de speculaties dat dit een pokerspel op persoonlijk niveau zou zijn is in dit geval niet terecht.

“Ik weet niet of het een boodschap bevat; het maakt ook niets uit of het dat nu wel of niet doet,” Volgens de president afgelopen donderdag, 
“Het was nog een erg succesvolle missie.”

Het is op dit moment eigenlijk veel belangrijker de andere aspecten van de aanval te analyseren. Werd het doel van de aanval bereikt of niet? Waren de rapporten aangaande de burgerslachtoffers correct of wishful thinking. Waren er maatregelen van kracht om het risico op burgerslachtoffers en schade aan gebouwen of goederen te beperken? Was de aanval in proportie met de dreiging en was de militaire waarde van de aanval het risico op en voor burgerslachtoffers waard?

Op die vragen zal voorlopig nog geen antwoord mogelijk zijn, alleen al omdat het tijd kost de benodigde informatie te vergaren en de bom is net een dag geleden afgeworpen. Maar het eenvoudige feit dat er een bom werd gebruikt die groter was dan normaal hoeft nog niet te betekenen dat er iets bijzonders aan de hand is of dat er iets achter steekt.
De MOAB is niet alleen heel krachtig, maar ook heel groot. MOAB kun je niet zo maar onder de vleugel van een gevechtsvliegtuig hangen en zelfs een gewone bommenwerper is eenvoudig niet krachtig genoeg. Er is een speciaal vrachtvliegtuig voor nodig om de MOAB te vervoeren en af te werpen. De MC130 is zo’n vrachtvliegtuig voor militaire doeleinden. Vrachtvliegtuigen lopen meer risico geraakt te worden door luchtafweer geschut dan bommenwerpers, en dan vooral door luchtafweer raketten. Bij het gebruik van MOAB zijn dus meer risico’s verbonden dan bij het gebruik van normale bommen.

De MOAB is ontworpen om een heleboel doel te vernietigen, maar heeft zo goed als geen effect op lagere diepten, daar is weer een andere bom voor, de Massive Ordnance Penetrator (MOP), de enige bom van de Verenigde Staten die groter is dan de MOAB, en die is ook nog nooit gebruikt. De MOP is ontworpen om versterkte tunnels en ondergrondse installaties te vernietigen, de MOAB wordt gebruikt tegen doelen op het oppervlak van de aarde of net daaronder, zoals grotten dus.

De radius van de explosie is ongeveer anderhalve kilometer. Dat wil niet zeggen dat alles binnen die radius ook volledig vernietigd wordt. Het betekend dat alles binnen die radius gevolgen ondervindt van de explosie. Hoe groot die gevolgen zijn is afhankelijk van de afstand van de explosie en van eventuele bescherming die het landschap biedt. Zo kunnen gebouwen op een kilometer van de explosie op een plaats nog gewoon overeind blijven en op een andere locatie volledig met de grond gelijk gemaakt zijn.

Die twee factoren bij het gebruik van MOAB, het vrachtvliegtuig en het feit dat MOAB structuren op het oppervlak kan vernietigen zorgen er voor dat MOAB niet vaak ingezet wordt. Sinds 2003 is het Amerikaanse leger eigenlijk alleen aar betrokken geweest bij acties in stedelijke gebieden en acties die betrekking hadden op kleinere troepenconcentraties.
Dat is geen optimale situatie voor het inzetten van MOAB omdat er een groot gevaar bestaat voor ongewenste schade en burgerslachtoffers.
De plaat van het bombardement lag in het Achin District, een landbouwgebied op de grens met Pakistan. Als de militaire bronnen van de VS gelijk hebben, en er zijn nog geen bewijzen in het voor- of tegendeel dan zat er een groter aantal ISIS-strijders in het stelsel van gangen en grotten in een afgelegen deel van Afghanistan, eigenlijk ideaal voor het gebruik van de MOAB.

Het is natuurlijk makkelijk, je leest in de krant dat de VS een grote bom hebben afgeworpen op ISIS in Afghanistan, dus de VS maakt zich zorgen over ISIS in Afghanistan. Maar dat kan leiden tot verkeerde conclusies. Er ligt, behalve in het onmiddellijke effect op de omgeving, geen strategisch voordeel in het gebruik van een grotere bom met meer explosief vermogen. Er valt ook op het eerste gezicht geen politiek voordeel te ontdekken voor Trump, behalve de indruk die het misschien maakt op Kim Young Un.

ISIS is al aan het verliezen, aan manschappen en bezet gebied dus er kan geen sprake zijn van een inzet op een hoger plan door de VS. Het betekend waarschijnlijk niets meer en niets minder dan dat de VS achter ISIS aan gaat.

Ook een vergelijking met een nucleaire bom gaat hier niet op. MOAB is groot, en dat is alles. Het is en blijft een conventionele bom en het explosieve vermogen of het effect op mensen, dieren of vastgoed is niet te vergelijken met het effect van een atoombom. Het explosieve effect van MOAB is elf ton, vergeleken met de vijftien kiloton van de bom op Hiroshima.

De speculerend artikelen die in vooral de Amerikaanse pars te lezen zijn, en die natuurlijk op de bekende websites van de sociale media eindeloos herhaald een doorgestuurd worden, zijn niet echt goede bronnen om uw mening mee te vormen. Oorlog is geen spelletje dat zich op een beeldscherm afspeelt en geen werkelijk effect heeft op het echte leven. Er is een bom geworpen op mensen en die mensen zijn nu dood. Nu moeten de vragen gesteld worden die we altijd aan onze soldaten zouden moeten stellen: wie waren de doden, moesten ze beslist dood en was een bom die miljoenen dollars gekost heeft de beste manier om die mensen te doden?

foto: Pers Berichtgeving