De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

A U.S. Special Forces Soldier, attached to Special Operations Task Force-Afghanistan, waits for nightfall prior to starting a nighttime operation, Sept. 5, 2016. Afghan special forces and Green Berets partnered for a month-long operation in June 2018… (Photo Credit: U.S. Army)

De afgang in Afghanistan en de Amerikaanse geloofwaardigheid in de wereld

donderdag 19 augustus 2021 06:28
Spread the love

Het onzalige exit-akkoord van de regering-Trump ligt aan de basis van de Amerikaanse afgang in Afghanistan. Het echec geeft een slecht signaal af aan landen die rekenen op Amerikaanse veiligheidsgaranties.

De omvang en impact van de catastrofe van het Amerikaanse imperialisme in Afghanistan lijkt de nederlaag in Vietnam in 1975 nog te overtreffen. Die indruk werd bevestigd in de teneergeslagen televisietoespraak van president Biden afgelopen maandag.1 Het besluit van Biden om door te gaan met de terugtrekking van de Amerikaanse troepen, kan ook gezien worden als zijn Varkensbaai-fiasco, naar de mislukte geheime actie tegen Cuba waarmee in 1961 de reputatie van de juist aangetreden president John Kennedy een flinke deuk kreeg.

Onzalig exit-akkoord

Het is te gemakkelijk om de Afghaanse regering de schuld te geven. Toegegeven, de regering-Ghani reed geen sterk parcours. De steun van Pakistan aan de Taliban, daartoe impliciet aangemoedigd door Washington, was nog belangrijker. Maar doorslaggevend was het feit dat Biden integraal vasthield aan de exit-overeenkomst, die de Amerikaanse speciaal afgezant Zalmay Khalilzad februari 2020 namens de regering-Trump met de Taliban had gesloten. Van meet af aan was het duidelijk dat de overeenkomst aan alle kanten rammelde. Trump wilde absoluut af van het Afghanistan-avontuur.

Hieronder een samenvatting van die overeenkomst.

Het eufemistisch “Overeenkomst om vrede te brengen in Afghanistan” getitelde akkoord van 29 februari 2020 is per saldo geen vredesverdrag, maar een overeenkomst rond de terugtrekking van alle buitenlandse troepen uit Afghanistan en de overdracht van de macht aan de Taliban. De Taliban garandeert de veiligheid van de VS en zijn bondgenoten en start 10 maart 2020 intra-Afghaanse onderhandelingen met Afghaanse partijen waarbij o.a. een permanent staakt-het-vuren en de toekomstige politieke routekaart van Afghanistan aan de orde komen. De VS trekt binnen 14 maanden al zijn troepen en die van zijn bondgenoten en coalitiepartners terug, incl. niet-diplomatieke burgerpersoneel, particuliere beveiligingscontractanten, trainers, adviseurs en ondersteunend personeel.
De komende 135 dagen worden de Amerikaanse troepen teruggebracht tot 8.600 man en die van bondgenoten en Coalitie proportioneel. 5 bases worden ontruimd. De laatste 9,5 maanden wordt de terugtrekking van alle resterende troepen uit Afghanistan afgerond, en worden de resterende bases ontruimd. De VS laat tegen 10 maart 2020 5.000 Taliban-gevangenen en 1.000 andere gevangenen vrij. Alle resterende gevangenen komen de volgende drie maanden vrij. De Taliban zorgt ervoor dat de vrijgelaten gevangenen geen bedreiging vormen voor de veiligheid van de VS en zijn bondgenoten.
De VS heft de sancties tegen Taliban-leden tegen 27 augustus 2020 op, en zal, in overleg met leden van de Veiligheidsraad, Afghanistan tegen 29 mei 2020 van de VN-sanctielijst laten schrappen. De VS en zijn bondgenoten zullen afzien van de dreiging met, of het gebruik van, geweld tegen de territoriale integriteit en politieke onafhankelijkheid van Afghanistan, of van bemoeienis met zijn binnenlandse aangelegenheden.
De Taliban zorgt ervoor dat niemand vanuit Afghanistan de veiligheid van de VS en zijn bondgenoten bedreigt. Dat geldt ook voor asielzoekers of immigranten in Afghanistan. De Taliban verstrekt geen visa, paspoorten, reisvergunningen of andere juridische documenten aan lieden die een bedreiging vormen voor de veiligheid van de VS en zijn bondgenoten. De VS vraagt de Veiligheidsraad dit akkoord te erkennen en goed te keuren.
De VS stuurt aan op positieve betrekkingen met de Taliban, en doet dat ook met de nieuwe Afghaanse islamitische regering die resulteert uit de intra-Afghaanse dialoog. De VS streeft naar economische samenwerking voor de wederopbouw met de nieuwe Afghaanse islamitische regering, en zal niet tussenkomen in haar interne aangelegenheden.

Instinct en routine

Het is duidelijk dat Biden de gevolgen van zijn beslissing verkeerd heeft ingeschat. De president kan weliswaar bogen op jarenlang lidmaatschap van de commissie voor buitenlandse betrekkingen van de Senaat, en zelfs enkele jaren als voorzitter van die commissie, ervaring als verantwoordelijke voor complexe buitenlandse issues heeft hij niet. Het lijkt erop dat hij eerder werd gedreven door instinct en routine dan analyse van de gevaren. Sinds hij als vicepresident zich tevergeefs had verzet tegen de druk van het Pentagon voor meer troepen naar Afghanistan, lijkt hij elke inbreng van de generaals te wantrouwen. Binnenlandse politieke overwegingen kunnen bij hem ook hebben meegespeeld: de linker vleugel van de Democratische partij bleef hem zijn steun in 2003 aan de invasie van Irak inwrijven.

Dat het Afghaanse leger het in de eindfase niet heeft opgenomen tegen de Taliban, en daarmee de val van de regering onvermijdelijk heeft gemaakt, is niet verwonderlijk. Het exit-akkoord voorziet niet enkel in de terugtrekking van de buitenlandse troepen, maar ook van de Amerikaanse aannemers die instonden voor het onderhoud van de militaire hard- en software. Bovendien moesten Afghaanse grondtroepen het zonder luchtsteun doen, en zonder steun van de Amerikaanse militaire inlichtingendienst. Het was zowel de Afghaanse legerleiding als de lagere echelons duidelijk geworden dat de strijd niet kon worden gewonnen.

Overgangsregering

Nuchtere analisten zeggen dat het politiek herstel in het land in zicht is. Buurlanden Pakistan, Iran, China en Rusland spelen daarbij een belangrijke rol. Pakistan heeft bij een Afghaanse delegatie al aangedrongen op een politieke dialoog tussen alle Afghaanse etnische groepen, gericht op het herstel van een vreedzaam, verenigd, democratisch en stabiel land. Intussen onthoudt de Taliban zich van overhaaste acties, lopen voormalig president Hamid Karzai, Abdullah Abdullah en moedjahedienleider Gulbuddin Hekmatyar zich warm en lijkt de Taliban open te staan voor een brede, representatieve overgangsregering. Zoals Biden maandag zei, de VS trekt zich terug om zich te concentreren op ‘vitale belangen in de wereld die we ons niet kunnen veroorloven te negeren’.2

De geloofwaardigheid van de VS

Het echec in Afghanistan heeft niet enkel de geloofwaardigheid van Biden aangetast, maar ook die van de Verenigde Staten, de supermogendheid die pretendeert de wereld te leiden. Het heeft de meest prowesterse regering en bevolking uitgeleverd aan een terreurgroep, ondanks alle beloftes de Afghanen nooit in de steek te zullen laten. De smadelijke Amerikaanse aftocht geeft een slecht signaal af aan landen die zien hoe de VS het opneemt tegen het opkomende China en andere autoritaire regimes. Hoe serieus kunnen Taiwan, Oekraïne en zelfs Israël Amerikaanse veiligheidsgaranties nog nemen? Waarom zou de wereld niet gewoon de deur openzetten voor China?

De Suez-crisis van 1956 betekende het einde van het Verenigd Koninkrijk als wereldmacht. Luiden de mislukkingen in Afghanistan eenzelfde lot in voor de Verenigde Staten?3

1Martin, Patrick: “Biden’s Afghanistan speech: America’s criminal war ends in debacle”, in World Socialist Web Site, 17 augustus 2021, https://www.wsws.org/en/articles/2021/08/17/pers-a17.html
2Bhadrakumar, MK: “Political recovery is already visible in Afghanistan”, in Asia Times, 18 augustus 2021, https://asiatimes.com/2021/08/political-recovery-is-already-visible-in-afghanistan/
3Maley, William: “How Joe Biden failed the people of Afghanistan – and tarnished US credibility around the world”, in The Conversation, 16 augustus 2021, https://theconversation.com/how-joe-biden-failed-the-people-of-afghanistan-and-tarnished-us-credibility-around-the-world-166160

Dit artikel verscheen eerder op Geopolitiek in context

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!