De hulde aan het standbeeld van Leopold II aan het Troonplein is geannuleerd maar de bijhorende conferentie op het stadhuis vindt donderdag wel plaats. Het evenement werd georganiseerd door de Brusselse schepen van het Patrimonium. Nu heeft het Brussels patrimonium inderdaad wat met onze ‘Koning Urbanist’. Maar misschien kan de schepen er ook de Kamers van Koophandel bij betrekken, want zoals Weverbergh al in 1971 schreef, Congo was Leopolds allergrootste zaak.[1]
Toen hij in 1908 zijn privé-kolonie doorverkocht aan de Belgische staat hield hij er 500 miljoen Euro aan over. Maar de echte opbrengst kan gemeten worden aan de 30 miljard urbanisatiewerken die hij financierde met Kongogeld. Vooral in Oostende en Brussel. En in Brussel zijn dat al onze groene longen: de Heizel, het Park van Vorst en Sint-Gillis, het Elisabethpark voor de Basiliek van Koekelberg, het Josaphatpark in Schaarbeek en in Teruvuren het arboretum, het Cappucienenbos, het kasteel en de golfclub van Ravenstein, het gehucht Rode Aarde (nu British School), huizen en gronden in het dorp zelf en in Kraainem, het Vierarmenkruispunt en het bos er rond.
Het domein van Laken, zijn thuishaven vergrootte hij van 90ha naar 186ha. Een verdubbeling dankzij het Kongogeld.
Het symbool voor de plundering van Kongo is natuurlijk de triomfboog in het Jubelpark. In het Frans heet dat le Cinquantenaire en die boog had dus moeten ingehuldigd worden bij de vijftigste verjaardag van België (1880), maar dat kon niet bij gebrek aan financiering. Men deed het toen maar met arcades in plaaster en karton. Dankzij het Kongogeld dat vanaf 1900 met miljoenen toestroomde naar Brussel en Laken kon dat wel in 1905. In het parlement werd naar die arcaden dan ook verwezen als de triomfboog gebouwd met afgehakte handen en met bloed.
Hij heeft de ronde som van 7,5 miljoen goudfrank gekost, dat is 38 miljoen huidige Euro’s.
En Leopold had zijn navolgers.
De monarchie dankt haar fortuin aan zijn ‘koninklijke schenking’: hun fortuin werd in 1999 door Eurobusiness geschat op 90 miljard frank (ofwel 2,5 miljard Euro).
Maar ook het Belgisch kapitaal erfde van hem. Meer dan 1.300 Belgische bedrijven werden rijk dankzij de Kongo en natuurlijk de eigenaars ervan. Ik beperk mij tot die namen die nu nog direct herkenbaar zijn: Solvay, Janssen (Farmaceutica), Bekaert, Lippens, Vandemoortele,Van Thillo (pers)
In 1906 lag onze Bouwer van Patrimonium mee aan de basis van de stichting van de twee belangrijkste economische koloniale machten: de Forminière en de Union Minière du Haut-Katanga.
Op de achterzijde van het ruiterstandbeeld van Leopold II staat dan ook dit kleine koperen plaatje: ‘Le cuivre et l’ étain de cette statue proviennent du Congo Belge – Ils ont été fournis gracieusement par l’Union Minière du Haut-Katanga.’
Zal onze Brusselse schepen van het Patrimonium dit plaatje, maar vooral deze feiten vermelden?
Actievoerders zijn de kostprijs van die rijkdom nog niet vergeten. Zo hielden zij in december 2008 hun eigen herdenking en kieperden enkele potten rode verf over het ruiterstandbeeld. Leopold kreeg een bloedrode kleur.
[1] Weverbergh, Leopold II van Saksen Coburgs Allergrootste Zaak, uitg. Manteau 1971
Lucas Catherine is schrijver van het boek ‘Bouwen met zwart geld : de grootheidswaanzin van Leopold II’
UPDATE: Het Brusselse stadsbestuur besloot uiteindelijk ook de conferentie over de ‘architecturale verdiensten’ van Leopold II te schrappen. “In het belang van de veiligheid en om geen polemieken te creëren die overbodig zijn, heeft het stadsbestuur besloten om de conferentie te annuleren”, klonk het.
