Mijn avond was goed, gisteren. Een intellectuele spitsbroeder die als jonge tijdgenoot van veertig alle steden van Europa al heeft bezocht zonder in grote kosten te vallen, had mij een paar satirische columns van de site De Korrel doorgestuurd. Ondanks mijn geregeld naar heilige ernst overhellende geest, ben ik zeer goed in staat te lachen met goeie humor. Ik lees graag passages van heerlijke kolder als de volgende, gepubliceerd bij een prachtige foto van landgenoten die paardrijden langs ons witte strand.

“Sport Vlaanderen heeft zonet via een persbericht laten weten dat paardrijden vanaf 2021 niet meer erkend zal worden als een officiële sport. “Zitten kan iedereen, en veel meer dan dat is paardrijden niet”, aldus Amika De La Fayette van Sport Vlaanderen. Vanaf januari 2021 zal paardrijden louter gezien worden als een hobby voor rijkeluiskinderen. (…) Minister van Sport Ben Weyts (N-VA) reageert tevreden. “Het is niet eerlijk dat mensen die af en toe op een paard zitten hetzelfde topsportstatuut krijgen als mensen die bijvoorbeeld dagelijks tientallen kilometers lopen op de atletiekpiste.” Als toegift geeft Weyts wel te kennen dat hij de vriendenboekjes van de getroffen partijen wil invullen.” (24 juni 2020, door “Kip Clijsters”)

Als historicus ging ik opnieuw plat bij het degusteren van volgende tekst, voorzien van een foto van Ben Weyts tegen een achtergrond van een reusachtige koraalrode vlag voorzien van hamer en sikkel: “Ben Weyts maakte eerder vandaag bekend dat geschiedenis zal geschrapt worden uit het leerpakket vanaf september 2021. “Verschillende onderzoeken wezen uit dat kennis van het verleden geen beter inzicht geeft op de toekomst.”, legt Weyts uit. “Het is beter om fouten opnieuw te maken. Daar leer je meer uit.” Historici zijn woedend: “Dit is pure censuur. Dit zijn simpelweg praktijken uit de Sovjet-Unie om hun volk dom te houden.” Minister Weyts liet weten dat hij geen idee heeft wat een Sovjet-Unie is.” (26 oktober 2020, door “Vasco Basilicum”).

Het motto van de satirische site is “Maakt niet uit. Het hàd waar kunnen zijn.” 😀

Na deze middernachtelijke lectuur heb ik geslapen als een roos. Met mooie, inspirerende, vertrouwenwekkende dromen toe. Ik beken het, ik ervaar bewondering voor de politici in onze democratie die dit soort satire niet alleen toelaten, conform  onze democratische principes, in tegenstelling tot allerlei tirannen in het werelddorp. En die er niet merkbaar ontmoedigd of beschadigd door raken. In dit verband moet ik meteen denken aan het Engelse woord: “it is debilitating”. Mijn Van Dale Handwoordenboek vertaald het begrip vriendelijk als “verzwakkend, slopend”, ook als “afmattend, ondermijnend”. Er staat geen verwijzing naar debiliteit, ergens onnozel van worden. Ik herinner mij overigens uit de studie van de correspondentie en de dagboeken van Charles Darwin, (wellicht de grootste en meest secuur en vasthoudend werkende denker aller tijden), dat hij het woord “a debilitating job” geregeld gebruikt voor momenten van intellectuele of fysieke uitputting. Soms in combinatie met dat andere interessante Engelse woord: he was prostrated. Dit betekent dat je van iets compleet uitgeput raakt, zozeer dat je er bij wil of moet gaan liggen.

Het tegendeel lijkt waar. Sommige Belgen laten zich niet doen. Onlangs heeft het medicamentenmerk Astra Zenica, u waarschijnlijk niet geheel onbekend, een mooie aanmoedigende slogan gelanceerd die ik heb gedeeld op mijn profiel: “Dan toch de dappersten der Belgen!”. Ons land heeft inderdaad als enige regio in Europa het hoofd koel gehouden en is blijven inenten met het vaccin ondanks het niet erg stimulerende feit dat de grote broers in West-Europa in de kramp van de paniek (van de bevolking op sociale massa-media?) waren geschoten, en “uit voorzorg” gestopt waren met het toedienen van het grondig geteste en uiterst nuttige vaccin. Ik schrijf dit wijze besluit overigens toe aan kanjers als Marc Van Ranst  Inderdaad, je kunt er niet van uitgaan dat je als groot  land zulke figuren automatisch tot je bevolking kunt rekenen. Daarnaast natuurlijk aan de redelijke kennis van de wetenschappelijke kennis en procedures die ik zelf in mijn stukjes al een paar jaren mag aan de man brengen, gratis en voor  niks. Wel, eenzelfde overweging kan nu ongetwijfeld ook gemaakt worden voor de dappere solo slim die de  minister van onderwijs uitspeelt en als was hij een Vlaamse generaal in een omsingeld fort, bij wat hij als richting aanhoudt wat betreft de scholen. Rond kerstmis had nochtans een liberale denker, tevens broer van een premier die ooit een biografie over zichzelf liet schrijven met als titel “Numero uno”, fel tegengas gegeven; de titel van zijn stukje dat verscheen in de krant van industriëlen, kapitaalbezitters en grote beleggers loog er niet om: “De scholen moeten dicht”.

In tegenstelling tot dit advies heb ik in deze kolommen een ander geluid laten horen. De scholen moeten ten allen prijze open blijven. Omdat angst geregeld een slechte raadgever blijkt. Vooral echter omwille van de vorming, de psycho-sociale orthogenese van onze kinderen en jongeren. Een hoogleraar filosofie die doceert en onderzoek doet in Antwerpen, maar woont in het Leuven waar ik ook sinds 1962 mijn ankers heb neergelaten, stelde op sociale media de vraag, met de bedoeling een discussie uit te lokken en wat helderheid te krijgen in de kwestie:

“Zet de minister van onderwijs aan tot onverantwoord risicogedrag? Of is hij de moedige wijsheid zelve?”

Daar was in eerste instantie een antwoordje op gekomen als het volgende, waar ik verzet bij aangetekend heb, en de schrijver heeft dit aanvaard: “Die ellendige pipo gijzelt kinderen om een hoge ideologische borst op te zetten.”

Een andere deelnemer aan het debat ging zo ver dit te schrijven: “Als ik Weyts bezig zie of hoor dan komt in mij het slechtste naar boven. Het lukt me écht niet om objectief te blijven. Hier speel ik jammer genoeg op de man. Het is sterker dan mezelf.”

Mijn waarheidsvinding gaat dus een diametrale richting uit. Enkele dagen voordien had ik al een korte reactie gepleegd op de politiek van Verlinden, de nieuwste minister van Binnenlandse Zaken. Die gaat zo:

Minister Verlinden lijkt me nu al tekenen te geven dat ze te jong is en te on-wijs voor haar functie. Iemand met een beetje idee wat jong zijn is, voor mensen en dieren trouwens, en van de nood aan socialiseren van het brein, iets dat slechts binnen een beperkte zogenaamde “kritische periode” kan gebeuren en dat te vergelijken is met het toedienen van de nodige sociale software aan de hardware van de hersenen, zou haar standpunten, niet innemen. Vandaag hoorde ik haar op de radio omfloerst tegen de kar rijden van haar collega, de minister van onderwijs, maar dat zou zij beter niet doen. Met een goede opvoeding, een juiste dosis sociale ervaringen voor onze jongeren, werken wij zeer doeltreffend aan een goede toekomst. Je moet offers durven brengen. Het is niet eens duidelijk of dat socialiseren blijvend mogelijk maken voor jonge mensen, echt veel verschil zou maken in ziekenhuisbedden. Ik heb het kort na de aanvang van deze zeer jonge regering al opgemerkt: misschien gaan sommige excellenties het niet te best doen wanneer zij met grote uitdagingen en bepaalde vraagstukken worden geconfronteerd. Situaties die aan “een oorlog” doen denken met name. “Jong en onervaren” het is nog altijd een uitdrukking die staat. “Oud en wijs” al evenzeer.

#waroncorona

#whereisthewisdom

Het lijkt erop dat met de recente beleidslijnen van minister Ben Weyts en ook minister Zuhal Demir, die krachtdadig bomen laat planten en de grijpgrage bedrijven durft tegen de haren in te strijken om wat er ons rest aan groene open ruimte te beveiligen, eindelijk redelijke niveaus van verstand en moed zijn ingetreden in de Nieuw Vlaamse Alliantie. Hoe dat zo kon, is een interessante vraag die een onderzoek waardig is. Misschien heeft elke nieuwe beweging, elke nieuwe partij een tijd van groei en kinderziekten door te maken. De reality checks die de partij onder leiding van haar halsstarrige voorzitter geregeld te verwerken kreeg, zijn niet min geweest. We mogen niet uitsluiten dat een politieke beweging die start vol fris vuur, niet anders dan een persoon in het echte leven, soms lessen trekt uit keer op keer met de kop tegen de muur van de waarheid en de realiteit te botsen…

Persoonlijk heb ik bij de filosoof die zich vragen stelt over de wijsheid van Weyts deze bondige bedenking gelanceerd:

“Ik ken iets van de werking van de hersenen in de context van groei en opvoeding. Mens en dier kunnen sociale vaardigheid maar aanleren tijdens een beperkte “kritische periode”. (Blijkbaar is het voor velen niet duidelijk wat het is, een “kritische periode van ontvankelijkheid van het brein tijdens de jeugd en de leerperiode”. Luister dan. Konrad Lorenz, Nobelprijswinnaar ethologie (dierengedragstudie) had een Chow, Suzy. In het meesterlijke en toegankelijke werkje “Mens en Hond” leerde ik zeer veel. Een Chow Chow, een hondenras dat dicht staat bij de aartsvader van de honden, de wolf, die hecht zich tussen de zevende en de tiende  week aan wie op dat moment zijn baasje, zijn opvoeder, zijn gezel is. Dat is een ware “kritische periode”. Ook als het dier nadien bij iemand anders wordt ondergebracht, zal het levenslang dolblij reageren als het zijn “echte vriend, zijn ‘familielid’” terug te zien krijgt. Het dier zal nooit een vergelijkbaar intense band opdoen met de latere kompels. ZO zit de natuur, het brein in elkaar! Eenmaal de kritische periode, waarin je een sociaal wezen kunt worden,  voorbij, ben je voor het leven gedoemd te blijven steken in het profiel van een sociaal gehandicapte. Depressies en erger liggen voor deze ongelukkigen op de loer. Want sociale vaardigheden zijn medicijn tegen eenzaamheid. En eenzaamheid is een risicofactor voor depressie en verlies van de levenszin. Honden in deze situatie opgegroeid worden geregeld “agressief dominant”…

Jonge wezens hebben een overmaat aan sociale contacten en interactie broodnodig. Minister Weyts is in die zin momenteel een dappere visionair. Ook nadat ik hem met behulp van deze uitleg mocht inspireren en aanmoedigen in een persoonlijke brief, een maand of twee terug. Ik heb overigens een vriendelijk antwoord met heel wat toelichting bij het beleid ontvangen van het kabinet, op vraag van de minister.

Epiloog

Nota Bene. Julius Caesar (spreek uit Joelioes Kajzaar) heeft het zelf genoteerd, na zijn militaire campagne die onze streken bij het Romeinse Rijk brachten: “Van alle Galliërs zijn de Belgen de dappersten”. Het heldere Latijn van Caesar in zijn boekje “Over de Gallische Oorlog” is het nalezen waard. Natuurlijk is de genetische band van onze bevolking met de toenmalige stam met gelijkluidende naam zoveel jaren nadien ongetwijfeld niet groot. In elk geval kan zo een gouden bladzijde uit de geschiedenis tot inspiratie en houvast dienen, ook 2000 jaar later. Barack Obama, een man die  zichzelf en zijn wereld kent en actief tracht op te bouwen, sprak tijdens zijn bezoek aan Brussel in elk geval van “Brave Little Belgium”. Ik mag hopen dat veel landgenoten dat toen hebben opgepikt. Het punt lijkt te moeten zijn dat we moed best mogen opwaarderen als waarde, als deugd. In de lijn van wat Béatrice Delvaux heeft gedaan op de opiniepagina’s van De Standaard vorig weekend. Moed is soms meer waard dan have en goed of kapitaal. Al zeker wanneer de geschiedenis een fase ingaat waar “het begint te nijpen”. Wanneer Minister Weyts ondanks alle fouten begaan door zijn partij in het verleden en ondanks alle persoonlijke flaters in vorige levens, tegenwoordig goed bezig is, verdient dat beter dan banaliteiten en verwijten. De moraal van het verhaal kan iets zijn als deze slotbedenking:

Een bevolking maakt maar kans, me dunkt, op ware vooruitgang, wanneer zij in staat blijkt talent dat opstaat in haar schoot te herkennen, erkenning te bieden en volop steun te verlenen.

Laat de zeis van de verwijten tijdig staan in de oude schuur. In tijden van nood is er immers, nog meer dan anders, behoefte aan leiders met visie. En met wat de Amerikanen noemen “bollocks”.