Dagboek van een salonrevolutionair (II)

woensdag 31 december 2014 19:10
Spread the love

De terugkeer van
de vooruitgang

(Open brief aan Bart De Wever)

notitie ca. medio oktober

 Laat het ons eens over vooruitgang
hebben. Vooruitgang was een van de grondwoorden van de moderniteit. Het
vooruitgangsgeloof was een van de belangrijke verhaalstructuren, bijna mythisch
quasi religieuze narratieven die de moderniteit aandreven. Kant vond het woord
Forttschritt uit, maar met het einde van de grote verhalen over vooruitgang en
emancipatie zoals de Franse filosoof Jean François Lyotard de post-moderniteit
omschreef, klonk het woord vooruitgang plots hol en gedemodeerd. Het is zeker
geen toeval dat de liberale partij haar naam veranderde. De benaming PVV, Partij
voor Vrijheid en Vooruitgang, moet hen plots als totaal uit de tijd geklonken
hebben. En ze hadden gelijk, in zekere zin toch. Het is dus uitermate vreemd
dat de N-VA ervoor gekozen heeft om vooruitgang 
het sleutelwoord te maken van hun campagne. Verandering voor
vooruitgang. Wat zou het kunnen betekenen?

Een meditatie waard….

Het kapitalisme is
allesverslindend dus moet de welvaartsstaat, het middenveld, het sociale
overlegmodel eraan.

 De
enige betekenis die vooruitgang vandaag kan hebben, heet transitie.   

 Net zo min als de fameuze
onderstroom België wil afschaffen – 75% van de bevolking blijft daartegen – zo
willen de mensen de welvaartsstaat niet afschaffen. Daar ben ik zeker van. Ze
zijn misleid.

 [jammer, geen tijd gevonden om
dit stuk af te werken. ]

 tweets…

Lieven De Cauter @LievenDeCauter · 24 okt.

De besparingen bij Brusselse cultuurhuizen getuigen van een zelden geziene
grofheid http://www.demorgen.be/s/at8NQ7/23CGUu  via @demorgen

 Lieven De Cauter @LievenDeCauter · 24 okt.

Rondas vindt dat directeurs van culturele
instellingen moeten zwijgen http://www.standaard.be/cnt/dmf20141023_01338321 …. Speelt weer waakhond: https://www.dewereldmorgen.be/artikels/2011/04/20/watchdog-open-brief-aan-jean-pierre-rondas …

 Lieven De Cauter @LievenDeCauter · 27 okt.

#hartbovenhard Even de puntjes op de i gezet over geweld
en politiek: https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2014/10/27/geweld-en-politiek …

OPINIE

Geweld, recht en politiek

Laat ons
hopen dat de regeringen-De Wever de Antwerpse burgemeester in zijn bereidheid
om de uitzonderingstoestand uit te roepen en die logica van repressie niet
volgen. Want dat zou wel eens de beste methode kunnen zijn om deze hete herfst
echt uit de hand te doen lopen.

vrijdag 31
oktober 2014

 Het verfbommen- (met een paar
stenen ertussen) incident aan het MR-hoofdkwartier en vooral de heftige reactie
erop in termen van geweld, blijft mij bezighouden…

Geweld gaat in eerste en laatste
instantie over geweld tegen personen. Ook juridisch. Inbraak is geen geweld.
Want anders zou de uitdrukking ‘inbraak met geweld’ geen zin hebben, tautologisch
zijn. Ook bij een auto-ongeluk, kan je, zolang er alleen blikschade is, alleen
in je onrecht zijn.

Van geweld is pas sprake als er
doden of gewonden zijn, zoals iemand omver rijden kan leiden tot de juridische
kwalificatie ‘onvrijwillige doodslag’. Beide voorbeelden zijn vrij duidelijk.
De stenengooiers (onder de verfbommengooiers) hebben geen geweld gepleegd, maar
zijn (hooguit) in hun onrecht. Misschien zijn ze echt in hun onrecht. In
juridische termen. Maar je kan geen omelet maken zonder eieren te breken,
zullen ze gedacht hebben. En wie kan hen helemaal ongelijk geven?

Het zijn de stenen en de
bijhorende gesneuvelde ruiten die ons over het voorval met de verfbommetjes aan
het MR hoofdkantoor doen spreken, en het zijn ook die stenen en die gesneuvelde
ruiten die ons te denken geven. Ons allemaal. Ik hoop natuurlijk de
regeringen-De Wever in eerste instantie. Dit kan uit de hand lopen, heren. En
dames. Misschien toch even aan tafel gaan zitten en een paar serieuze
toegevingen doen. Dat zou een uitgestoken hand zijn. Als die toegevingen er
niet komen, is het voor velen oorlog. Of althans een echte politieke strijd.

En ‘het politieke’ laat zich niet
zomaar juridiseren in termen van vernietiging van eigendom en zo. Het gaat hier
om iets veel fundamentelers, om eigendomsverhoudingen om zo te zeggen. Het juridiseren van
politieke actie, het criminaliseren, doet twee dingen in een klap: het
depolitiseert een actie: het is geen politieke actie, maar een juridische
misdaad, en het criminaliseert het politieke.

De activeringspolitiek was echt
niet bedoeld om actieve, laat staan activistische burgers te kweken. Zover was
je al. Maar ja. Het goed bestuur (het economische) – Eric Swyngedouw zou
zeggen: ‘de postpolitieke consensus’ – kan omslaan in het politieke, en dan
verliest het juridische zijn legitimiteit.

Daarom is het stakingsrecht, een
politiek grondrecht en in zeker zin geen juridisch (strafrechtelijk) recht. Het
politieke ‘geweld’ staat om zo te zeggen buiten de juridische categorie van
geweld. Een beetje dus zoals in een oorlogssituatie de gewone regels buiten
spel staan. Het politieke zet het juridische (strafrechtelijke) tussen haakjes.

En dat hoort misschien niet, maar
toch zal het altijd zo zijn. Daarom kan natuurlijk een protest uitmonden in een
opstand en een opstand in een revolutie, waarin het recht helemaal niet meer
geldt omdat het oude recht is opgeheven en het nieuwe nog niet geldt (of de
wetten nog moeten worden geschreven of goedgekeurd door het nieuwe regime).
Waren die luttele stenen onder het verfbommentapijt de voorbode van een soort
van muiterij, opstand of erger?

Op ‘sociale onrust’ – daar kunnen
we nu toch al van spreken, denk ik te mogen zeggen – kan repressie volgen. Niet
alleen juridische, maar ook politieke, politionele. Het gemak waarmee De Wever
een uitgangsverbod uitvaardigde in Borgerhout op basis van een paar sms’jes en
recentelijk opperde dat hij het leger wilde inzetten om de diamantwijk te
beveiligen, doet het ergste vrezen. Die man is kennelijk heel snel bereid om de
uitzonderingstoestand uit en in te roepen.

Beide maatregelen zijn letterlijk
maatregelen, die de wet opheffen om het systeem te verdedigen:
uitzonderingstoestand dus. Dat is ook geen juridisch recht maar politiek:
grondrechten, zoals bewegingvrijheid, worden opgeheven of ingeperkt, dus de
grondwet wordt even buiten werking gesteld. Het inzetten van het leger kan
alleen in de noodtoestand (een natuurramp) of in oorlogstijd, of dus bij
opstand of staatsgreep.

Het recht van de uitvoerende
macht om uitzonderingsmaatregelen te nemen en zich volmachten toe te kennen is
politiek of beter nog politioneel: De Wever handelde bij zijn uitgaansverbod
niet zozeer als verkozene des volks maar als hoofd van de politie. Laat ons
hopen dat de regeringen-De Wever hem in die bereidheid om de
uitzonderingstoestand uit te roepen en die logica van repressie niet volgen.
Want dat zou wel eens de beste methode kunnen zijn om deze hete herfst echt uit
de hand te doen lopen.   

https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2014/10/27/geweld-en-politiek

Post scriptum over geweld en
politiek

(Ikmoet het toegeven, er hangt
amok in de lucht. ‘This is war’ is
een van mijn schietgebedjes, of binnensmondse, en soms niet zo binnensmondse,
strijdkreten dezer dagen. This is war.
De welvaartstaat de genadeslag geven, het sociale overlegmodel opblazen, de
armen systematisch straffen en de rijken even systematisch belonen. War, I says.  

Alzo sprak de salonrevolutionair. Maar ja, ik stond er natuurlijk niet
bij stil, het was gewoon een vloek, zoals fuck.
Nu begin ik dat toch anders te zien, ik schrik een beetje van mijn
schietgebedje. Een verschietgebedje? Ach. Maar het voelt wel zo: fuck the system. Maar dat zeggen zij,
niet wij. Wij verdedigen de Belgische welvaarstaat en zijn overlegmodel, niet
zij. Zij willen hem ontmantelen, allereerst door het middenveld te ontmantelen,
zodat er tussen markt en macht geen speelruimte meer is. Die stoorzenders,
allereerst de cultuursector, maar ook de sociale organisaties, en natuurlijk de
vakbonden moeten aan banden gelegd en liefst verlamd of opgeheven, vanaf de
afschaffing van de bouwmeester, dat was augustus,  tot heden. Dus? This is War. War, I says)

Lieven
De Cauter
 @LievenDeCauter
 · 29
okt.

#Homans Na de ‘shock and awe’ van de regeerakkoorden, nu
het charme-offensief. Maar. Ook een charme-offensief is een offensief.

Lieven De Cauter?@LievenDeCauter 31 oktober

#destandaard Mathias #Storme verdedigt zich met woordspelletjes over
discriminatie die niet in Van Dale staan. Een witgekalkt graf.

 

Haloweens midsummernight’s dream 

 31 oktober. De hele avond tot een stuk in de nacht zit ik in
mijn kamerjas op mijn terras aan mijn zwemvijver. Het is zacht, onwezenlijk
zacht voor de tijd van het jaar. Halloweenavond, de avond voor een klassiek
barre dag: Allerheiligen. Posthistorisch. Science fiction-gevoel. Ik zit te
genieten van de tuin, de vissen, de sterren. En ik denk na over duizend dingen,
maar toch vooral over de hete herfst, de politieke onrust… Hier een van mijn
notities:

 ‘Somebody has to stay behind’.

 Liep in een Antwerps café Luc Tuymans tegen het lijf,
vertelde over mijn idee van politiek of eerder nog cultureel asiel (zie deel I
van dit dagboek). Hij zei onder andere dit, dat hij er al vaak over had gedacht
maar…. “Somebody has to stay behind”. Had hem nog nooit zo speedy gezien. Hij
was echt aan het rappen. Ik wou dat ik het kon opnemen. Ik zei het hem ook. Als
we onze Hardboven hard televisie doen (De salonrevolutie, in mijn salon), zou
hij zeker een goeie beurt maken,… tjonge tjonge, wat een woede heeft die man in
zijn lijf.

 Nu, dat plan van politiek asiel als ludieke actie heb ik
laten varen, het was een leuk concept, maar niet praktisch, niet haalbaar in
feite, en te weinig mensen liepen er warm voor. Sommige dingen bestaan alleen
als ideetje. Dat is goed zo. Je kan niet alle plannen uitvoeren. 

‘Salonmuziek voor een verzetje’,
Tuymans schetst en rapt tussen door, arno zingt, ik en en andere gasten
filosoferen, dominique willaert filosoferen, Anne teresa danst. Hm, niet echt
af als concept. Maar wel een mooie titel.

 ‘Improvisations on resistance’

 Grappen zijn de dodenmaskers van de geestigheid.

 Humor is een van de scherpste wapens, ook en vooral van het
verzet tegen de dodelijke, loodzware ernst van de macht.

 Uit de kronieken van de toekomst: Bush en Blair werden
postuum vervolgd en de neoconservatieve revolutie van de bende van De Wever in
onze contreien is neergeslagen onder impuls van een brede volksbeweging.

…/…

 Op deze posthistorische avond is het goed daarover te
mediteren. Het is straks 1 november, nog een paar uur en het is dodenfeest, en
ik zit hier buiten op mijn terras en ijsbeer rond mijn zwemvijver tussen twee
notities in. In kamerjas, Jazz op Klara, het is 15, 2 ° Celsius, aan een  waterpartij! Op allerheiligenavond, om 9.30 s
avonds. Posthistorisch, zeg ik u. Het tijdperk van de gerealiseerde science
fiction. Welcome
to the New North
(er is al een boek over geschreven, the New North), …
metamoderniteit voor beginners. Like it
or not, but is strange.
 

 Hoog tijd voor een wereldtop. World Congress on the Commons. (ik kan wel
een droomlijstje van sprekers maken: Harvey, Boochkin (als die nog leeft),
Agamben, Olstrom, Sassen en Sennett, Badiou, Zizek, Rancière. Misschien moet ik
dat toch gewoon doen, met de collega’s…

 [Dit soort notities hoort in een ander boek: Vuurwater of het oxymoron als levensvorm,
of ze kunnen uitgroeien tot een filosofische column (over reïncarnatie
bijvoorbeeld) en dan opgenomen worden in een van de boeken der verbazing, maar hier voor de aardigheid in
voorpublicatie in dit dagboek van een
salonrevolutionair
, opdat de lezer niet zou denken, dat ik alleen met
politiek bezig ben…  

 Voor mij is ook niet alles politiek, daar moeten we echt
vanaf. Een even groot en gevaarlijk waanidee als dat alles economie is. ‘The personal is political’, zegden de
feministen en de hele wereld zingt intussen mee in dat koor, maar dat dacht Stalin
ook, vandaar dat familieleden elkaar moesten afluisteren… Er moet een ruimte
zijn buiten de politiek, als dat niet
zo is, dan hebben we te maken met een totalitaire politiek. … Te schrijven: Grenzen van de politiek. Politiek is de
kunst van de begrenzing. Scheiding van de machten, grondrechten, recht op
privacy, recht op vrije meningsuiting, stakingsrecht, etc, allemaal inperkingen
van de macht van de politieke kaste of de soeverein.

 Ook nog te schrijven Pleidooi
voor een antipolitiek,
politiek moet niet gevoerd op basis van vriend en
vijand (Schmitt, Mouffe), want dat leidt tot het machiavellisme van het doel
heiligt de middelen, want alles wat mijn vijand treft, is goed… maar op basis
van rechtvaardig versus onrechtvaardig, duurzaam versus onhoudbaar.

 Conclusio? Politiek is ook niet alles:]    

 Lieven De
Cauter
 @LievenDeCauter
 · 5 nov.

Morgen #Nationalebetoging: hart boven hard als het kan, hard tegen
hard als het moet! http://www.hartbovenhard.be/portfolio-item/nationale-betoging-van-6-november-allen-daarheen/ …

 Tweet (7 november)

 Undercover-agenten betrokken bij de rellen? Wie
komt het goed uit dat massale betoging in een slecht daglicht wordt gesteld?
Lees #JanBlommaert

 De rellen: samenzweringstheorie
en ‘realpolitik’ (Over geweld en
politiek III?)

Samenzweringstheorie lijkt misschien toch wat ver gezocht.
Dus laten ons gaan voor face value. Het
signaal aan de politieke klasse is duidelijk: ‘let op, of dit is een opstand in
de regel’. En wie kan in dat perspectief de dokwerkers helemaal ongelijk geven?
Zeggen: ‘dit pik ik niet’ is mooi. Maar doen: ‘ik pik dit dus niet’, dat is
toch straffere taal. Het is jammer, maar het is zo.

 De criminalisering van politieke actie als geweld (of zelfs
terreur) is efficiënt gebleken in het post-Nine/Eleventijdperk (ik heb daar
veel over geschreven) maar misschien is die tijd voorbij en is dit soort
criminalisering nu het ideale ontstekingsmechanisme voor meer politiek geweld.
Dus: let op. Wie wind zaait, zal storm oogsten.

 Verandering voor Vooruitgang, VvV, was eigenlijk een geheime
code: Vlaanderen voor Voka.    

There is no alternative (TINA)?

There Are Dozens Alternatives (TADA!)

 Reeks over concrete alternatieven met vooruitgroep. met
elise candry, etc. zelfs sergios! ruben,
maarten, a fairy tale, yes (!), incorporate annick, a new name for your collective
(for thou art many): Annick Nölle & “Zero Intolerance” (&
&)” 

 Over Vooruitgang
en Verandering (een open brief aan Bart De Wever).  Afwerken!

 Parckfarm als
concrete utopie

 Lieven De Cauter @LievenDeCauter · 13 nov.

De #Oeso (niet meteen dokwerkers) zegt het nu ook:
vermogensbelasting, bedrijfswagens aanpakken, milieuheffingen. Tax shift, nu,
nondeku!

9 retweets4 favorieten

 —

Parckfarm als concrete utopie (volkstuintjes 2.0)

Een Brussels
volksparkje gelegen in een spoorwegsleuf achter in de machtige Tour &
Taxi-site was deze zomer een van de mooiste plekken van Brussel: Parckfarm. De
artificiële spoorwegvallei, gelegen in een bocht op de grens tussen Laken en
Molenbeek en overkapt met drie oude bruggen, monumenten met alle charme van
industriële archeologie, vormt een fraai postindustrieel landschap, een stuk
neonatuur.

maandag 17
november 2014

                               Voor Petra, Thierry, Louisa,
Ruth, Abdel, Mo-Mo, Supermarcel, Tessa, Driss, Aline en al de anderen

(ook een open brief aan Hart
boven Hart en zelfs Bart De Wever)

Vanonder de voorste brug, de
Jubileumbrug (over de gelijknamige laan), heb je een betoverend uitzicht op de
skyline van de Noordwijk… De aanleg van het park heeft de site verfraaid en
ontsloten: een lange slingerende toegangsweg vanaf de zijkant (ter hoogte van
de tweede brug), met een zeer druk bezocht speelplein buiten het park, leidt de
bezoeker traag naar het vlakke deel onder de bruggen… Belangrijk om te weten is
dat de site een onderdeel vormt van een gepland lineair park dat van het kanaal
tot het stadhuis van Laken moet reiken. Dat geeft Parckfarm een sleutelpositie.

Architecten zouden het een
‘restruimte’ noemen, of nog liever een ‘interstitiële ruimte’, een
tussenruimte, zoiets als een los eindje of een haak in het stadsweefsel, een
scheurtje of een kier in het territorium, een terrain
vague
, een ongedefinieerd terrein, en dus een vat vol mogelijkheden. Op dit
soort plekken gebeurt altijd veel meer dan je zou denken. Er was, goed
verborgen boven de helling voorbij de eerste brug, al enkele jaren een
zelforganiserende volkstuin bezig. Twee daklozen hadden er hun onderkomen
gevonden, ja hun huis, eentje in de oksel van de eerste brug, en eentje onder
de derde brug. En kinderen en jongeren uit de buurt vonden er een natuurlijke
speeltuin. Vooral het seinhuisje van het oude douanetreinstation van Tour &
Taxi heeft nogal wat te verduren gehad, maar ook na een brand wonen er drie
daklozen… (Sex, drugs en andere rock’n roll die het daglicht niet mag zien, zal
er ook wel zijn hoekjes en zelfkantjes hebben gevonden…) 

Volkstuintjes 2.0

Parckdesign 2014, de tweede
editie van een stadsfestival rond openbare groene ruimte ingericht door het
Brussels Instituut voor Milieu (BIM, beter bekend als Bruxelles Environement,
of IBGE: Institut Bruxellois pour la gestion de l’envrionement), stond onder
leiding van de architectenbureaus Taktyk & Alivearchitecture en nog een
aantal kunstenaars. Onder hun impuls werd door buurtbewoners en activisten, en
met medewerking van landschapsarchitecten, kunstenaars en allerlei collectieven
en vooral heel veel vrijwilligers, de stille restruimte in een heus volkspark
omgetoverd, nee, pardon: een urban
farm garden
, een parc for
urban gardening
. Kortweg dus:Parckfarm. Later werd een toegang
bijgemaakt: een loopbrug ter hoogte van de eerste brug. Dit bijna idyllische
postindustriële landschap werd deze zomer dus het decor voor een initiatief
waarin overheid, professionals (artiesten, architecten), vrijwilligers en
buurtbewoners elkaar gevonden hebben.

Om een idee te geven van wat er
allemaal gaande was, geef ik een – onvolledig –overzicht. Ruth en
Tessa, twee buurtbewoonsters, maakten samen met een architect en vele
behulpzame handen Kotkot, een kippenren uit leem met een organische vorm,
voorhistorisch en modern tegelijk. Abdel bouwde een oven, waar iedereen in het
weekend brood of pizza kan bakken; een oven, die met zijn bolvorm (met bolletje
erop) trouwens een echo vormt van de uivormige uiteinden van de balusterpilaren
die de grote brug bekronen. Hij liet ook een schaap of twee grazen in de
afspanning rond het (kippen)kotkot. Er kwam naast de eerste brug ook een nieuw
ensemble van volkstuintjes, lieflijk gelegen naast de oven van Abdel. Er kwam
een droogtoilet, niet onbelangrijk in een publieke ruimte, maar hier cruciaal:
een ecologisch toilet (met glijbanen als uitgang) dat menselijke uitwerpselen
transformeert tot bruikbare compost, voorwaar een levensbelangrijke uitvinding
voor het overleven van een overbevolkte, razendsnel urbaniserende menselijke
soort. Korte, gesloten ecologische circuits moeten we maken.

Het collectief dat het
indrukwekkende toilet bouwde, met de aanstekelijke naamCollective Disaster,
wilde hun bouwsel eerst ‘The temple of holy shit’ noemen, maar geen van
de drie kernwoorden was aanvaardbaar voor de buurt, dus werd het ‘l’usine du
tresor noir
’. Ze stonden op het eindfestival op 20 september uren in de
composterende stront te roeren. Het doet me denken aan Benjamin die zei dat de
‘nieuwe barbaren’ de toekomst van de mensheid, hoe hachelijk ook, lachend
tegemoet treden. Ecologie maar dan met een serieuze dosis esprit dada. Ik heb mij in de
late uren na het festival meteen aangeboden als corresponderend lid.

Maar niet alles kan tegelijk. Het
theehuisje van Mo-Mo dat aan de achterzijde uitgeeft op het park, was in de
voorbereiding van het project vergaderzaal en pleisterplek, en tijdens mijn
eerste bezoek was het (achter)terras een van de mooiste plekken van het hele
park, omdat je een mooi overzicht had in de schaduw tussen de Marokkaanse
mannen, die rookten en muntthee dronken en die blij waren met blank bezoek. Dus
ik was een groot voorstander van de verdere inrichting van het terras, maar dat
mocht niet van Bruxelles Environment, met als gevolg dat het terras helemaal
werd gesloten (het lag ook op het terrein van de kippen- en schapenren, wat het
wellicht niet makkelijker maakte).

Parckfarm is niet alleen een
ecologisch labo maar ook een sociaal laboratorium, een plek om culturen te
mengen. Want mengen, daar zijn wij mensen niet goed in. Het is in een park, in
‘heterotopie’ zou Foucault zeggen, op een plek die buiten het dagdagelijkse
ligt (er is ook een Marokkaans terras om de hoek maar daar ga ik niet, geen
tijd, het komt er niet van, en het is geen magische plek…), in die andere
ruimte dus (hetero-topos), dat dingen mogelijk worden. Zoals samen roken
en thee drinken met onbekende Marokkanen…

Een serre, een gereconstitueerde
readymade, werd het centrale punt van het hele park, The Farmhouse, een cafetaria
met streekproducten. Daarnaast een immense tafel met eetbare struiken erin,
gebouwd door leden van het curatorencollectief, voor de verbroedering van de
bezoekers… Er was ook een bijenkorf van een imkerscollectief, zelfs onze
studenten hebben er iets gebouwd, voor ’s avonds is er de Electric Rainbow
Farmfair, een fraaie lichtinstallatie onder de Jubileumbrug, enzovoort. Wie
meer wil weten moet op bezoek en kan ook best de website van Parckfarm
afscannen (voor alle projecten en alle namen). Gewoon doen. (De Farmhouse
blijft open in het weekend als er genoeg volk blijft komen. En zo doe je nog
eens iets goeds op een zondag.)

Ecologische stedelijke commons als concrete utopie

Ecosociale heterotopische
praktijken zijn werkelijk van levensbelang, nu, op dit moment in de
geschiedenis. Een smeltkroes van verschillende culturen maken is niet zo
gemakkelijk, het moet een bijzondere plek zijn, en Parckfarm did the trick. Dit was nu echt
eens een oefening in globalisering en superdiversiteit én ecologische
transitie, die onze aandacht en ons respect verdient (want het was en is voor
de betrokkenen natuurlijk zeer intensief). Pas op, er zat ook ambitie in. Een
bestelwagen voerde de in Parckfarm geteelde of klaargemaakte producten ook uit
naar markten en elders. DeFarmtruck was
tegelijk een mobiele keuken, en pleisterplek voor evenementen… Wat in aanzet
toont dat een dergelijk project ook een economische utopie is van werkbare
co-operatieve productie. Zelf boeren, zelf verwerken, zelf verkopen, alles
lokaal, alles in co-operatie.

Schone, kleine wonderen.
Aandoenlijk was ook dat een van de daklozen die de komst van al dat leven
natuurlijk eerst niet zag zitten in zijn achtertuin (ook daklozen zijn
potentiële nymbies, en wie zal ze ongelijk geven), nu dag-en-nachtwaker en
klusjesman is voor het hele terrein, wat hem de bijnaam Supermarcel heeft
opgeleverd. Dat is integratie!

Het goede nieuws kwam al eind
september op het eindcolloquium van Parckdesign 2014: Parckfarm werd niet
zomaar afgesloten met het einde van het Parckdesign zomerfestival, maar kreeg
nog een jaar bij en minimale omkadering. Hoera. We kunnen alleen maar hopen dat
ParckFarm overleeft. Op de een of andere manier. Het kan een belangrijke
schakel, zelfs het knooppunt, maar ook voorbeeld en model worden voor het
lineaire park dat ooit van de havenlaan, het kanaal, tot aan het Bockstaelplein
moet lopen.

Plekken als Parckfarm, waar het
ecologische, stadslandbouw, het sociale, het multiculturele, het superdiverse,
het globale en het lokale op een unieke manier samenkomen in een commons die echt die naam verdient, een
waarlijke urbancommons, een stedelijke gemene grond – dat moeten we koesteren. Koesteren als
die kleine, fragiele laboratoria van de toekomst – micro-politiek voor een
leefbare polis. Daarom ook moeten we dergelijke initiatieven alle kansen geven.
Al was het maar door ze te bekijken, zoals ik hier heb proberen te doen, met
een roze bril. Ik word vaak gebrandmerkt als onverbeterlijke onheilsprofeet
maar hier word ik warm van (anders gezegd: ik wil voor deze plek zelfs in de
stront roeren. Men weze gewaarschuwd!). Want zonder dat soort laboratoria ziet
de toekomst er allesbehalve rooskleurig uit (maar ik had beloofd geen
onheilsprofeet te spelen). Ecologische smeltkroezen van culturen zijn op dit
moment in de geschiedenis van de mensheid ‘ondernemingen’ (niet zozeer van
bedrijven maar vooral avonturen) die van levensbelang kunnen zijn voor de
buurten, voor de steden, voor de mensenstad zonder meer.

Wie (in het kader van Hart boven
Hard of wat dan ook) op zoek is naar concrete alternatieven voor de repressieve,
neoliberale besparingswoede van de groei-economie, moet hier komen kijken. Het
bestaat. Hier en nu. En het is voor iedereen, alle betrokkenen, de buurt, de
ecologie, de voedselsoevereiniteit, de milieurechtvaardigheid, de transitie, de
hele planeet enfin, een
beter model dan de op dit moment in de geschiedenis gevaarlijke waanzin van de
groei-economie. Vooruitgang (Meneer De Wever) kan vandaag de dag alleen
transitie heten. Parckfarm is een kleine (niet zo kleine), concrete (heel
concrete) utopie. Zonder veel ideologie of grote woorden. Ik geloof dat dit het
is wat antropoloog Rik Pinxten ‘kleine revoluties’ noemt. Gewoon doen, en
blijven doen. Vandaag Parckfarm, en morgen de hele wereld*. 

*De laatste slide van een fraaie
lezing door de wereldberoemde Doina Petrescu van AAA, atelier d’architecture autogérée,
waarin ze drie analoge projecten (met urban farming, community building, lokale
ecologische circuits en sociale zelforganisatie) op overtuigende en
intelligente wijze besprak, was veelbetekenend: vanuit het eerste, kleine
netwerk van 1 eco-hab (wooneenheid), 1 ecocité, een volkstuin en 1 ecolab, een soort cultureel
centrum, stonden er dikke pijlen naar de rest van Parijs. De boodschap: deze
experimenten kunnen zich voortplanten, kunnen en moeten navolging vinden.
Parckfarm verbinden met AAA en zoveel andere initiatieven maakt duidelijk dat
het hier gaat over een heus paradigma: modellen voor transitie op het niveau
van de buurt. Transitieparken en -buurten creëren, is wat we moeten doen.
‘Vandaag Parckfarm, morgen de hele wereld’.

(uit het Dagboek van een salonrevolutionair)

 Lieven De Cauter @LievenDeCauter · 6 dec.

#hartbovenhard schrijft geschiedenis. Het is een historische
mobilisering zeggen historici bij #trio op #klara. Nooit was protest zo breed.

7 retweets5 favorieten

Lieven De Cauter @LievenDeCauter · 10 dec.

Wie nu verbaasd of verontwaardigd is over #martelingen na 9/11, was aan het slapen en is toe aan
gewetensonderzoek. Vooral onze media.

Kan
cultuur de wereld redden?

(Beantwoording
van een blijkbaar eeuwig terugkerende vraag)

(debat in Vooruit 11 december,
in het kader van het festival van de gelijkheid)

(ongepubliceerd en ook niet echt
gebruikt tijdens het debat, maar hier dus voor de trouwe lezer van dit dagboek)

‘Kan cultuur de wereld redden?’ is de titel van een debat in de Vooruit
(met een dikke knipoog naar Antwerpen 93 en naar de actualiteit). Om mijzelf op
te warmen en voor te bereiden, zette ik alvast wat gedachten op papier,
weliswaar met de vraag naar de kunst voor ogen… (want cultuur dat spreidt zo
breed). Kan kunst de wereld redden?…. Mijn antwoord is: neen. Het is veel
fundamenteler dan dat. Kunst is des mensen. Kunst is met andere woorden een antropologicum. Al dertigduizend jaar
geleden schilderden mensen prachtige tafelen op de wanden van grotten (la
grotte Chauvet is nog ouder dan Lascaux en Altamira). We weten nog altijd niet
wat die rotstekeningen nu echt betekenen. Het antwoord is in wezen simpel: het
is kunst, of toch tenminste ‘beeldcultuur’. Mensen kunnen het niet laten om uit
te beelden, te schilderen en te zingen, en te dichten, en te dansen, en te
bouwen, etc. Kunst is de uitdrukking bij uitstek van de mens, van een
beeldende, dichtend, zingend, dansend, musicerend, kortom mimetisch en
performatief wezen. Wij drukken dingen uit door ze in vormen te gieten. Wat die
vormen uitdrukken is vaak ongewis en hun functie is onbepaald en onbepaalbaar.
Wat is de functie, of zelfs ook maar de betekenis van muziek? Of wat is de
functie van een roman? Je wordt er meer mens door? Nee, dat vind ik niet
overtuigend. Het tegendeel kan je ook beweren. Vele romans zijn te vuur en te
zwaard bestreden wegens immoreel. En daar valt wel wat voor te zeggen (om zo te
zeggen).

 Als kunst de wereld had kunnen redden, dan waren na 30.000 jaar toch al
gered, zeker?

De wereld redden moeten we overlaten aan de Messias, en de alerte
burgers als politieke wezens, aan de activisten, ook aan kunstenaars, maar dan
vooral als burgers, eerder dan aan de politici, … Kunst is doel op zich. Kant
had gelijk: doelmatigheid zonder doel en object van een belangeloos
welgevallen.

 Omdat we die rare hobby al 30.000 jaar doen, zijn we met kunst
vergroeid. De mens is een artistiek wezen. Een sprekend zoogdier is een
cultuurwezen. Dus kunst en cultuur drukken het wezen van de mens uit. Maar wat
dat wezen is, weten we niet. Het is onze bevestiging van de taal als
symbolische orde, en tegelijk is het meer dan wat de taal als communicatie vermag.
Die symbolische orde is een orde van eeuwige tekens. Homeros is 2800 jaar oud.
Maar ook is kunst tijdelijk, tijdsgebonden, een ware spons van de tijdsgeest.
Daarom moeten we telkens opnieuw kunst maken, om onze menselijke conditie te
begrijpen, de tijd te begrijpen, maar ook om gewoon schoonheid te scheppen,
zoals in de muziek, die strikt genomen niets betekent, niets beschrijft
(behalve in panoramische muziek) maar juist daardoor zoveel emotie kan
oproepen. Dus kunst en cultuur, dat uitbeelden, uitzingen van onze emoties en
onze paradoxen en ambiguïteiten, onze radeloosheid, zijn  levensnoodzakelijk. Theater en film tonen die
nood.

 De Kunst bestaat natuurlijk niet. Je zou alle kunsten in hun
specificiteit moeten behandelen, en alle staan ze een beetje anders tegenover
de vraag naar de redding of inrichting van de wereld, de kunst van de polis, de
politiek. Architectuur? is de meest politieke van alle kunsten, maar staat in
feite bijna altijd aan de kant van de rijkdom en de macht, wegens duur en eeuwig.

     Maar over het algemeen, voor de ‘schone kunsten’ (dus niet de
architectuur, die geen autonome maar toegepaste kunst is, en vooral ook
techniek, ingenieurskunst), zweer ik bij Adorno ’s one liner: ‘Die Funktion der Kunst ist ihre Funktionslosigkeit’.
Vandaag de dag is dat niet alleen meer een esthetische positie, maar ook en
vooral een politiek statement. (Ik moet daar nog altijd een een eitje
overpellen met De Wever). De autonomie van de kunst moet verdedigd worden,
zowel tegen de vermarkting tot deel van de ‘creatieve industrie’ als tegen de
instrumentalisering in het nationalisme voor het creëren van een nationale
identiteit.    

 Kunst en cultuur (in de enge zin) spelen zich af in rare plekken,
cultuurtempels heten ze, en dat is niet toevallig. Tempels zijn uitsnijdingen
uit het alledaagse, heterotopieën, en die heterotopieën zijn, juist omdat ze
buiten het alledaagse (van de politiek en de economie) liggen altijd een beetje
gevaarlijk voor dat alledaagse van de poltiek en de ecnomie. Die speelruimte,
vrijhavens zijn noodzakelijk. Kunst is dubbelzinnig, complex. Kunst is de
vijand van de doxa, van de conventies, van de betekenissen die vastliggen,
kunst is dubbelzinnig en daarom altijd gevaarlijk voor de autoriteiten (het
grote circus van vaderland, kerk en staat. Komt dat zien, zei Paul van
Ostayen).

 Natuurlijk is de kunst uitgezwermd, zijn veel kunstenaars bezig met
allerlei praktijken waarin ze meer deel zijn van een transdisciplinair team dat
specifieke acties onderneemt (Denk aan Parckfarm, Joans staal, etc). Maar dat
is een verhaal op zich….

 Lascaux leert ons ook dat kunst niets, maar dan ook volstrekt niets te
maken heeft met het aantal bezoekers. Integendeel, was het in zijn tijd al een
toeristische trekpleister geweest, dan was er nu misschien niets meer van over.
de groene ziekte, of de gele ziekte, door teveel bezoekers (mensen hebben een
slechte adem), heeft ertoe genoopt om Lascaux voor eeuwig te vergrendelen. Kein Buch gilt dem leser, schreef Walter
Benjamin. Kunst is een teken voor de eeuwigheid, maar hangt niet af van zijn
publiek. Ook als Kafka’s romans nog altijd in een lade zouden liggen, of zelfs
als ze zouden zijn vernietigd – zoals hij vroeg aan zijn vriend Max Brod – dan
nog zou het grote, onsterfelijke kunst zijn (weliswaar kunst die is verloren
gegaan, zoals zoveel boeken, schilderijen, gedichten, muziekstukken, ….).

  Teveel publiek is in feite slecht voor de kunst, en ook voor de
cultuurtempel, voor het  museum. Een
museum heeft stilte nodig. Rottko in Tate modern, het was over de koppen lopen,
ik ben gewoon buiten gelopen. Jammer voor Rottko of voor mij, maar je kan
Rottko niet zien op een massabijeenkomst. Zijn grote, sublieme doeken hebben
ruimte en stilte nodig. Dus de logica van publiek als massamarkt en
bezoekersaantallen als legitimatie, is niet goed voor de kunst, en zelfs een
beetje nefast en pervers. 

 Ik vind dus niet dat we de cultuursector moeten verdedigen in termen
van economie, ook al is het waar dat dit een niet onbelangrijke tewerkstelling
betekent, en toeleveringsbedrijven en stadsleven, en toerisme met zich
meebrengt (denk dus aan Tate modern: in een mum van tijd een van de meest
bezochte musea ter wereld). Maar dat is meespelen in die logica van de
economisering van alles. En dat is tegen mijn godsdienst (om zo te zeggen). Dat
is het probleem van onze tijd. Dus je kan die oorlog niet winnen door
identificatie met de vijand. De cultuursector zou juist die hele neoliberale
rimram van productplacement, marketing & management newspeak, dat al diep
is doorgedrongen, moeten uitbannen of minstens bewust aan de kaak stellen.

 De aanval op de cultuursector die door het Vlaams regeerakkoord is
ingezet, is ideologisch gemotiveerd. En wel op een dubbele manier: enerzijds vermarkting,
cultureeel darwinisme, en dus neoliberalisme, anderzijds, identeitspolitiek,
cultuur als instrumenteel voor het bouwen of simuleren van een nationale
ideniteit, zoals altijd in het nationalisme. Brusselse instellingen moeten de
Vlaamse identiteit uitdragen. Dat staat zo in het Vlaams regeerakkoord. En dan
die vuurtoren in Ruisbroek! Dat is toch om in de grond te zinken van schaamte.
Neen aan de instrumentalisering van de kunst! En al zeker niet voor
nationalistische doeleinden. Dat kunst bildend
kan zijn, therapeutisch, theater maken met straatkinderen, kindsoldaten,
gevangenen, etc tot daar aan toe… Maar sport is dat ook. En religie ook, en
filosofie zeker. Maar kunst is de meest menselijke van alle uitingen, lang voor
de religies, lang voor het schrift, lang voor de sport, was er al kunst, in de
rotsschilderingen. En lang nadat het neoliberalisme zal zijn uitgestorven als
een epidemie of een nachtmerrie die men zich vaag herinnert, en lang nadat het
nationalisme zal zijn verkettert als achterhaalde identitaire reflex die niet
meer past bij een in ijltempo globaliserende wereld, zal er nog kunst zijn.
Dus, handen af van de kunst, van Altamira tot heden! En tot in de eeuwen der
eeuwen, Amen.

 

OPINIE

Een politieke staking?

“Ja,
misschien is het tijd voor een verandering van regime. Wij zijn de
shockdoctrine van het soberheidsbeleid en de neoliberale hegemonie hartsgrondig
beu. Klinkt revolutionair, niet? Schijn bedriegt: wij willen de
verzorgingsstaat verdedigen, het beroemde Belgische model van sociaal
overleg.”

 zondag 14
december 2014

 Sinister! Sinister, dat is het
woord dat voor de geest komt, wanneer we aandachtig luisteren naar de huidige
machthebbers. De burgemeester van Antwerpen, Bart De Wever, onze
schaduwpremier, wilde het leger inzetten om de Joodse wijk te beschermen.
Gewoon een ideetje?

Jan Jambon, zijn sidekick, nu minister van
Binnenlandse Zaken, wil in zijn plan voor de hervorming van de politie ook het
leger inzetten. Ja, het leger zou sommige taken moeten overnemen van de
politie. Extreem sinister… Het leger wordt alleen uitgestuurd bij
noodtoestanden, zoals een natuurramp (zandzakken tegen overstromingen,
evacueren van burgers), in alle andere gevallen gaat het om een politieke
uitzonderingstoestand: de opheffing van een aantal constitutionele grondrechten
om het systeem tegen opstand, oproer, samenzwering of staatsgreep te
verdedigen, in ieder geval: tegen ernstige onrust die de stabiliteit of het
voortbestaan van de staat bedreigt. Sinister.

Jambon wil ook meer politietaken
aan privébewakingsfirma’s geven, terwijl vele rapporten over deze bedrijven
aantonen dat ze niet gecontroleerd worden en juridisch moeilijk aansprakelijk
kunnen worden gesteld. Sinister. (Denk aan Blackwater in Irak).

Als een man als De Wever deze
staking een politieke staking noemt, en de vakbonden de ‘gewapende arm van de
PS’ is er meer aan de hand dan een sinistere ondertoon. Want wat zegt hij? Het
betekent dat deze staking geen sociale kwesties aankaart maar de val van de
regering wil. In feite beweert dat hij het deze staking een gevaar is voor de
staat en – wat de Amerikanen noemen – een ‘regime change‘ wil.

Tegen een politieke staking, in
technische betekenis van een poging om de staat te destabiliseren, heeft de
staat alle rechten om te reageren met de staat van beleg, de uitzonderingstoestand.
Het idee om het leger in te zetten moet gezien in dit licht. Heb ik gelijk om
het woord sinister te gebruiken?

Wel, dan wordt het maar een
politieke staking. Na het lezen van een artikel in De Standaard hoe de oud-leden van het KVHV, de
rechtse studentenorganisatie, allerlei sleutelposities in de staat innemen,
voelde ik de neiging om de volgende tweet rond te sturen: “Een gouden raad van
tante Kaat: laat deze regering vallen voor het N-VA-netwerk de hele staat
overneemt.” Maar ik dacht, laat ik niet al te veel polariseren…

Ja, misschien is het tijd voor
een verandering van regime. Wij zijn de shockdoctrinevan
het soberheidsbeleid en de neoliberale hegemonie hartsgrondig beu. Klinkt
revolutionair, niet? Schijn bedriegt: wij willen de verzorgingsstaat
verdedigen, het beroemde Belgische model van sociaal overleg.  Zij hebben
het omver gegooid. Zij zijn de revolutionairen, zij het van een rechtse soort.

Met zijn kreet dat dit een
politieke staking, liet De Wever eens te meer blijken dat hij een neoconservatieve
extremist is. Op de een of andere manier lijkt hij te houden van de
uitzonderingstoestand, zoals Carl Schmidt en zijn leerling Leo Strauss, de
peetvader van het neoconservatisme. Kort nadat hij burgemeester van Antwerpen
was geworden (met een sinistere mars naar het stadhuis), riep De Wever een
samenscholingsverbod af in Borgerhout, alleen gebaseerd op een aantal
sms-berichten, typisch neocon ‘exceptionalisme’: een zekere gretigheid om de
grondwet voor uitzonderlijke maatregelen op te schorten. Ook de aanvallen op
het stakingsrecht passen in dat morrelen aan de grondwet.

Zij zijn de extremisten, wij
verdedigen het systeem: de verzorgingsstaat en sociaal overlegmodel. Hart boven Hard / Toute
autre chose
, het brede middenveld en de vakbonden, verdedigen een warme
samenleving tegen hun pogingen om België te veranderen in een gepolariseerde,
gespleten, gedualiseeerde, harde, competitieve en repressieve samenleving.

Cave canem,
excellentie, meneer de minister van Binnenlandse Zaken: houd uw leger in de kazernes.
U speelt met vuur, zeker vanuit grondwettelijk oogpunt. Maar u speelt ook met
vuur in termen van sociale vrede. De onrust zou kunnen radicaliseren. Alleen al
het opperen van het inzetten van het leger is dezer dagen alleen maar sinister
te noemen, hoogst sinister.

Lieven
De Cauter

link: https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2014/11/17/parckfarm-als-concrete-utopie-volkstuintjes-20

(Dit was het
derde deel in een mini-reeks over geweld en politiek, Deel II , zie hoger,  – zie deel 1 van dit dagboek voor deel 1. of
op DWM:

https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2014/10/31/geweld-recht-en-politiek

Original English version (speech op stakingsmarathon in la
tentation)

see:http://community.dewereldmorgen.be/blog/lievendecauter/2014/12/15/a-political-strike

 —-

 Hilarische foto
gezien (doorgestuurd door mijn vrouw), iets om overal met krijt te schrijven (zie bovenaan deel 2 van dit dagboek):

 Heb deze foto 19 december op Facebook gezet. Tien dagen
later zijn er nog mensen die hem sharen.
Ook op Twitter gezwierd. Jammer dat ik nog niet echt ben doorgedrongen op
Twitter. Ik heb maar 300 in de zeventig volgers. Ik tweet natuurlijk te weinig.
Hoewel met 26 retweets en 31 favoriet is deze foto ook op twitter mijn
persoonlijk record. Bewijs dat ik gelijk had: een kraan van een slogan, zoals
ik dus tweette: ‘Voor mij met stip op 1 in de top-10 van straatslogans van deze
hete herfst’.   

 Brussel,
België

Lieven De
Cauter
 @LievenDeCauter
 · 19 dec.

‘110 kilo democratie’ noemt Jan #Jambon zichzelf in #destandaard. “Ligt daor ondre!?” (zei ons
moeder bij het zien van zware jongens)..

 (deze was geen succes, tja, ik kon het niet laten, had ook
net mijn tekst over politieke staking gepubliceerd en het inzetten van het
leger voor ordehandhaving en zo, en begon die man over democratie, twas truut voe da ket wiste: ne westvlamse
sceven
🙂

 tweet

Lieven
De Cauter 23 december

 Vrijspraak voor bendevorming van de 11 van Wetteren is niet alleen een
triomf voor de activisten van #FLM maar ook voor de democratie.

En zo is het jaar nog goed ge-eindigd… Maar voor 2015:

RIEN N-VA PLUS !

 Om even uit te zoomen, laatste
tweet van het jaar:

Lieven
De Cauter
?@LievenDeCauter

#2014 was warmste jaar ooit: de permanente catastrofe is begonnen. Groei blijft intussen wel het onaantastbare dogma en overbevolking taboe.

 Brussel, België

 en dan weer in te zoomen: Alleen
al daarom verdienen deze regeringen een motie van wantrouwen: ecologie kan hen geen
geen ene moer schelen, geen jota, geen zier, geen sikkepit. Totaal onverantwoord zijn ze. Rien N-VA plus!  

(EINDE DEEL II –

Dagboek van een
salonrevolutionair)

take down
the paywall
steun ons nu!