Katholieke zonden en sociale strijd

Over hoe paramilitairen de plak zwaaien in Cartagena. En hoe de vrachtwagenchauffeurs hun staking beëindigen.

1. Paramilitairen in Cartagena

Dat verdedigers van mensenrechten, vakbondleiders, delegees en boeren in Colombia vaak het slachtoffer zijn van aanslagen door paramilitairen is geen geheim. Maar het hoeven niet altijd opposanten van de overheid of het kapitaal te zijn die in het vizier van deze privémilities komen.

Sociale zuivering

Bocagrande (‘grote mond’) is een schiereiland vlak bij de historische stad Cartagena aan de Caraïbische kust. Ze wordt gekenmerkt door hoge flatgebouwen. Vooral de rijke en betere middenklasse woont hier.

Niets doet voor een buitenstaander vermoeden dat zelfs in dit deel van de stad ook paramilitairen actief zijn. Hun slachtoffers zijn echter niet ‘the usual suspects’. Hun slachtoffers zijn gewone mensen. Hun misdaad: niet beantwoorden aan de morele waarden van de paramilitairen.

De paramilitairen van Bocagrande zijn vooral gespecialiseerd in sociale zuivering: prostituees, druggebruikers, alcoholverslaafden, kruimeldieven, daklozen, mannen die zich al eens te buiten gaan aan echtelijk geweld … Dat is de doelgroep.

Een gewaarschuwd man of vrouw is er twee waard

De werkwijze is steevast dezelfde: eens de paramilitaire militie zijn zinnen op een slachtoffer heeft gezet krijgt deze een schriftelijke waarschuwing. Daarin wordt uitgelegd waarom hij of zij geviseerd wordt.

Wanneer het gedrag niet verandert, dan volgt de dood.

Wie is die paramilitair?

Het profiel van de slachtoffers is bekend. Het profiel van de paramilitairen is dat veel minder. De militie van Bocagrande (dus dit geldt niet noodzakelijk voor andere paramilitaire groepen) bestaat vaak uit brave en goede huisvaders, beter gesitueerd op de sociale ladder, gecultiveerd en zeer katholiek. En ze houden hun buurt graag ‘netjes’.

Dat ze daarvoor al eens een moord moeten plegen en daarvoor één van de 10 Geboden met de voeten moeten treden, is blijkbaar al veel minder een bezwaar. De politie blinkt niet uit in ijver om te daders te vinden. Hun werk wordt er immers een stuk lichter op.

Leren leven met terreur

In Cartagena krioelt het van de paramilitairen, waarschuwde de vakbond USO ons. Het verbaast niet dat de leden van deze militie goed bekend zijn, hun gedrag zegt vaak genoeg. Ze stralen zelfvertrouwen uit.

De andere inwoners die niets met de paramilitairen te maken hebben zijn ook te herkennen. Zij kijken vaak schichtig rond wanneer ze door buitenstaanders aangesproken worden. Ze checken wie hun gesprekken zou kunnen horen.

Gewone mensen verhuizen omdat ze vaker dan hen lief is geconfronteerd worden met lijken in hun buurt. Alleen is de vraag waarheen, gezien de paramilitairen bijna overal aanwezig zijn. Er zit vaak niet anders op dan te leren leven met de bijna steeds aanwezige terreur.

2. De staking van de camioneurs

We keren terug naar Bogota. Wat opvalt: van de wegblokkades is geen spoor meer. Vandaag wat meer uitleg over de staking en de blokkade door de truckers in heel Colombia. Ook en speciaal opvraag van Frank Moreels, algemeen secretaris van de Belgische Transportarbeidersbond (BTB).

Monopolie in de transport

Het is een erg ingewikkeld verhaal. En het heeft ons heel wat tijd en moeite gekost om tot de kern ervan door te dringen. Door gesprekken met syndicalisten (maar ook met bijvoorbeeld taxichauffeurs), krantenartikelen en de journaals op tv kwamen wij het volgende te weten.

In Colombia wordt het transport gemonopoliseerd door enkele grote bedrijven. Zij contracteren kleine bedrijven of zelfstandigen met een camion om een bepaald transport voor hen te doen.

We concurreren ons kapot

In 1997 werd een overeenkomst getekend waarbij tarieven werden vastgelegd, met als criteria afstand, tijdsduur en de prijs van benzine. Deze afspraken werden door de grote bedrijven recent ter discussie gesteld.

Zij zetten hun onderaannemers tegen mekaar op om onder de prijs te werken. Deze prijs is al zeer laag en volstaat niet om de gestegen prijzen van brandstof, logement en maaltijden tijdens lange ritten te dekken.

De grote ondernemers wilden deze prijs nu nog verlagen. Truckers gingen in staking. Dit gedurende weken en de voorbije vier dagen werden in heel Colombia blokkades opgeworpen.

Hun concrete eisen:
• herziening van de afspraken van 1997, naar boven toe wel te verstaan
• compensatie voor de gestegen brandstofprijzen
• de eis om het monopolie van enkelen te doorbreken en tot redelijke en vaste tarieven te komen.

Politieke zenuwachtigheid

De blokkades veroorzaken heel wat overlast, chaos in het verkeer en vele producten werden schaars. Vanzelfsprekend groot nieuws en de politie was met groot machtvertoon aanwezig. De politieke machtshebbers werden zeer zenuwachtig en de situatie liep effectief uit de hand.

Gisteren werd een voorakkoord bereikt. Aan de afspraken van 1997 wordt niet geraakt. De rest zal later besproken worden.

Een aantal truckers stapten vrijwillig uit de blokkades, de rest werd door de politie zeer hardhandig aangepakt en een aantal werd opgepakt.

Ziedaar het Colombiaanse resultaat van een syndicale actie…