De voorbije week kwamen duizenden klimaatactivisten samen in de ‘Climate Action Zone’. In deze gigantische ontmoetingsplaats vlak bij Paris Nord, kun je terecht voor workshops, debatten en een dagelijkse briefing over de klimaatonderhandelingen. Het ademt er enthousiasme.

Gisteren werden er volop voorbereidingen getroffen voor ‘D12’, de grote actiedag van 12 december. Met hun gps in de aanslag tekenen klimaatstrijders in de voormiddag de woorden “Climate Justice for Peace” op de kaart van Parijs. Daarna vormen de activisten een rode lijn van 2 kilometer lang van de Arc de Triomphe tot de Porte de Maillot, die symbool staat voor de grenzen die we niet mogen overschrijden als we een klimaatcrisis willen voorkomen. De dag eindigt met een levende mensenketting aan de Eiffeltoren.

Terwijl in Le Bourget nog druk onderhandeld wordt over de inhoud van het langverwachte akkoord, is de boodschap van de klimaatbeweging kristalhelder: “Wij gaan door.”

Het laatste woord
Dat lobbygroepen en landen met sterke fossiele belangen een stevige vinger in de pap hebben bij de officiële klimaatonderhandelingen, is geen geheim. Daarom waren de verwachtingen bij de klimaatactivisten over het resultaat van de COP al mager toen ze begonnen met mobiliseren voor de top in Parijs.

Deze belangengroepen hebben er baat bij het proces te vertragen en het klimaatakkoord af te zwakken. Voor regeringen als Rusland en Saudi-Arabië is hun door gas en olie verworven politieke machtspositie waardevoller dan het welzijn van de planeet en haar bewoners. Producenten van fossiele energie zoals Shell en Chevron investeren miljoenen in lobbying om hun financiële belangen op korte termijn te waarborgen. En terwijl multinationals hun technologische oplossingen om klimaatverandering tegen te gaan met toeters en bellen tentoonspreiden op de zogenaamde Solutions COP, is de burgerstem in het hele verhaal ver te zoeken.

Een brede coalitie van 130 middenveldorganisaties vormden daarom één front en namen onder de banner ‘Coalition Climat 21’ een jaar geleden al het besluit de top in stijl af te sluiten. Via een reeks geweldloze acties eisen zij het laatste woord op: tegenover het officiële klimaatakkoord stellen zij hun maatschappijvisie en oplossingen. De COP21 is dan wel afgelopen, maar de groeiende en steeds diverser wordende klimaatbeweging gaat gezwind en met de borst vooruit de toekomst in.

Klimaatverandering = goesting
De tijd dat klimaatverandering louter over CO2-molecules in de atmosfeer ging, is voorbij. De opwarming van de aarde brengt een samenwerking tussen een zeer diverse groep aan organisaties teweeg zoals we die nooit eerder zagen. Zij leggen hun verschillen opzij en focussen op wat ze gemeenschappelijk hebben: de goesting om het klimaatprobleem met beide handen vast te grijpen als een kans om een betere wereld te creëren.

Klimaatverandering daagt ons uit om de manier waarop we ons verplaatsen, wonen, consumeren en produceren volledig te herdenken. Dat geeft ons de kans om meteen ook andere maatschappelijke uitdagingen, zoals armoede en ongelijkheid, aan te pakken. We krijgen de opportuniteit een maatschappij vorm te geven met welvaart van Noord tot Zuid, met duurzame jobs en gelijke kansen voor iedereen. Bovendien biedt de broodnodige omschakeling naar hernieuwbare energie mensen de mogelijkheid om actief deel te nemen aan deze transitie. Het is immers veel makkelijker (en ook veiliger) om een zonnepaneel op je dak te leggen dan een mini-kerncentrale in je achtertuin te plaatsen. De Energiewende in Duitsland bewijst vandaag al dat dit een haalbare kaart is.

Politieke ambitie te laag
Dit is waarom we er morgen staan. Om duidelijk te maken dat een klimaatakkoord slechts kan werken als het de opwarming tot 2°C beperkt en het pad effent voor een samenleving waarin rechtvaardigheid en solidariteit centraal staan. Om duidelijk te maken dat we pas echt stappen vooruit zetten als politici deze kans tot een omslag met beide handen grijpen.

Momenteel ziet het er echter anders uit. In de huidige stand van de onderhandelingen lijkt het erop dat de landen pas na 2020 actie zullen ondernemen, wat het risico om de 2°C-drempel te overschrijden reëel maakt. Verder werd ook de doelstelling om de uitstoot van broeikasgassen te stoppen tegen 2050 afgezwakt tot “tegen de tweede helft van deze eeuw”, wat evengoed 2099 kan zijn. Daarnaast is de referentie naar mensenrechten zo goed als verdwenen uit het ontwerpakkoord.

Geen eindhalte
Daarom is Parijs geen eindhalte, maar een tussenstop voor de steeds sterker wordende klimaatbeweging die politici op hun verantwoordelijkheid wijst: het algemeen belang verdedigen van de mensen die hen verkozen hebben. De boodschap is duidelijk: “Wij gaan door en blijven vechten voor een leefbare wereld.”

Ook wij zullen er zijn, gewapend met een rode bloem en geloof in de toekomst.

Door Laurien Spruyt