Tegen april 2011 zal de Cubaanse overheid een half miljoen overheidsbanen schrappen. Het is de meest gevoelige maatregel bij de hervormingen die president Raúl Castro eerder had aangekondigd. De productiviteit en de kwaliteit van de dienstverlening moeten omhoog, vindt ook de vakbond.
“De eenheid van de arbeiders blijft ons belangrijkste wapen.” Met die verklaring sloot de enige toegelaten vakbond in Cuba maandag de rangen. De vakbond (CTC) wil naar eigen zeggen de controle behouden over de herstructurering.
Volgens de CTC past het schrappen van 500.000 overheidsbanen in het proces om het economische model te vernieuwen en het economische vijfjarenplan voor 2011-2015 (dat nog niet werd voorgesteld) bij te stellen. “Deze maatregelen moeten duidelijk maken welke banen onmisbaar zijn, en zijn bedoeld om werknemers te begeleiden naar andere banen en arbeiders om te scholen.”
Met de nieuwe maatregelen hoopt de regering op een hogere productiviteit, meer discipline en een efficiënter gebruik van de beschikbare middelen. “We moeten voor eens en voor altijd komaf maken met de opvatting dat Cuba het enige land is in de wereld waar je kan leven zonder te werken”, zei president Castro in augustus.
Nieuwe banen
In de overheidsector, de grootste werkgever in Cuba, “zullen enkel nog mensen worden aangeworven voor banen die onmisbaar zijn, op plaatsen die historisch met een tekort aan arbeidskrachten kampen, zoals landbouw, bouwsector, onderwijs, politie en industrie”, staat nog in de verklaring van de CTC te lezen. Ook sectoren waarin veel wordt geïnvesteerd creëren nog nieuwe werkgelegenheid, zoals de olie-industrie, biotechnologie, farmaceutische industrie en toerisme.
Volgens de vakbond zal het niet langer mogelijk zijn om arbeiders die hun baan verliezen te beschermen of onbeperkt te blijven subsidiëren, vanwege de omvang en de impact van de hervorming. Wie het meest geschikt is, komt in aanmerking voor een andere baan of kan zijn baan behouden, aldus de CTC.
De vakbond herhaalt het standpunt van de regering dat een staat geen verlieslatende bedrijven kan in stand houden als die de economie schaden, contraproductief werken en slechte gewoonten aanleren. “De productiviteit en de kwaliteit van diensten moet omhoog, nutteloze sociale uitgaven naar omlaag, en we moeten buitensporige subsidies, studeren als een vorm van werken en brugpensioen schrappen”, zegt de vakbond nog.
Zelfstandigen
Het nakende banenverlies wekte ongerustheid in Cuba, maar ook deed ook verwachtingen en vragen rijzen over de uitbreiding van privébedrijven. De CTC verklaart dat voor de “vrijgekomen” arbeidskrachten de wettelijke opties voor “autonoom werk” uitgebreid en gediversifieerd worden, zoals coöperaties en zelfstandige activiteiten, “die in de komende jaren honderdduizenden arbeiders zullen aantrekken”. De nieuwe fiscaliteit en garanties over de manier waarop het nieuwe systeem zal functioneren, werden nog niet bekendgemaakt.
De econoom Omar Everleny Pérez Villanueva vindt dat de uitbreiding van zelfstandige activiteiten de hindernissen moet wegwerken die het tot op heden moeilijk maken voor mensen om daadwerkelijk zichzelf te onderhouden. Hij vermeldt onder meer problemen om de nodige middelen of onderdelen aan te kopen, een tegenstrijdig fiscaal beleid, zo goed als onbestaande financiële hulp en beperkingen om personeel aan te werven.
In 2004 waren er 166.700 wettelijk geregistreerde zelfstandigen of ‘cuentapropistas’, waarvan 39.600 vrouwen. Vergelijk met de piek in het midden van de jaren negentig, toen Cuba nog 200.000 cuentapropistas telde. Hun aantal daalde geleidelijk, deels omdat de regering vergunningen voor heel wat activiteiten niet verlengde. (JDM)
