De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Crisisconstructies
Opinie -

Crisisconstructies

vrijdag 11 september 2020 11:43
Spread the love

 

Dat de zogenaamde vluchtelingencrisis nooit echt is aangepakt, is voor iedereen klaar als een klontje. De problematiek heeft gezorgd voor een enorm spanningsveld in de maatschappij en als oplossing verkochte kunstgrepen waren telkens weer aanleiding voor nieuwe moeilijkheden. Extreem rechts krijgt nog steeds wereldwijd een enorme boost en de miserie voor mensen die vluchten voor miserie wordt eigenlijk alleen maar groter. Gelukszoekers zijn er aan voor de moeite. Wie heeft eigenlijk ooit bepaald dat zoeken naar geluk een misdrijf is? Zijn we niet allemaal gelukszoekers? En toch: de algemene tendens is dat we de zoektocht naar een beter leven moeten ontmoedigen. Dat krijgen we tenminste rond onze hoofden geslingerd door strak in het pak staande witte mannen die nadien van het spreekgestoelte wegstappen in de richting van hun luxewagen waarin zij vervoerd worden naar hun beveiligde, veel te grote woning (Omdat ze geluk hebben gehad? Omdat ze er hard voor hebben gewerkt? Omdat het hen in de schoot werd geworpen? Of hebben ze er toch een beetje naar gezocht?).

Het woord “crisis” als achtervoegsel gebruiken, wijst zelden op oprechtheid. De coronacrisis verwijst naar de holderdebolder reactie van de politieke wereld op een lang aangekondigd probleem voor de wereldgezondheid, terwijl degenen die er echt slachtoffer van zijn eigenlijk al maanden in de kou worden gelaten. Het is een crisis voor degenen die oplossingen moeten zoeken, maar zij die alles moeten ondergaan, die nooit deel kunnen uitmaken van de zoektocht naar een oplossing, zij blijven achter tussen vier muren, angstig, wegkwijnend. Voor hen is het dikwijls al te laat. Zij zijn de mensen in een crisissituatie, hen moeten we beschermen, ondersteunen, hieruit helpen, niet de beleidsmakers die de crisis over zichzelf hebben uitgeroepen.

Met de vluchtelingencrisis is het niet anders. Migratie is zo oud als de mensheid. Nu is migreren natuurlijk geen synoniem voor vluchten. Het frappante aan de hele situatie is dat migreren, althans westerse migratie naar pakweg Benidorm of het verkassen van expats, een heel normale bezigheid blijkt, terwijl het echte vluchten voortdurend wordt verketterd. Het zou nochtans niet slecht zijn om de zaken om te keren.

De vluchtelingencrisis blijkt al sinds dat fameuze jaar 2015 opnieuw een crisis van en voor de elite. Eindeloze politiek steekspelen, steeds groter wordende papierstapels, absurde bureaucratie. Daar draait alles om. Arme staatssecretaris die het allemaal moet oplossen, arme europarlementariër die de collega’s moet trachten om te praten, arm staatshoofd dat, bij welke beslissing dan ook, bakken drek over het hoofd krijgt. Zelfs met de gewone burger, die er enkel bij betrokken is omdat hij op de planeet rondloopt waarop alles gebeurt, zou je medelijden krijgen. Maar laat mij duidelijk zijn: geen van hen verdient dat medelijden. Niemand van hen is er erg aan toe.

Anders is het gesteld met de duizenden vluchtelingen in het kamp – of is het beter te schrijven “ex-kamp”? – Moria op Lesbos. Het is een van de plekken waar de twee bovengenoemde crisissen elkaar ontmoeten. Een uit de hand gelopen opvangproject waar op een gegeven moment 30000 mannen, vrouwen en kinderen, van heel jong tot zeer oud, opeengepakt in tenten en andere geïmproviseerde constructies, zonder noemenswaardige voorzieningen, wachten op een beter leven. Een transitplek naar geluk en tegelijk een broeihaard van miserie, een wachtzaal van het westen, de dystopie der dystopieën. Eerder deze week kwam het nieuwsbericht dat er nabij het kamp een coronabesmetting was vastgesteld. Crisis nummer 1. Ironisch genoeg bleek het om een Somalische man te gaan, wiens asielaanvraag was goedgekeurd, die naar Athene was getrokken, maar daar niet kon aarden en terugkeerde naar Lesbos. Zijn zoektocht kon opnieuw beginnen.

Dat de besmetting alarmerend bleek, is uiteraard te wijten aan crisis nummer 2. Volgens het artikel zaten er geen 30000 vluchtelingen meer, maar “slechts” 13000. Dat de plek voorzien is voor 3000 mensen – wellicht nog een overschatting -, maakt de ernst van de situatie duidelijk. De mens en cijfers, het is altijd al een ingewikkelde relatie geweest, maar je hoeft geen numerieke affiniteit te hebben om te beseffen dat een onvoorstelbare paniek het non-dorp overspoelde. Besmettingsgevaar zonder beschermingsmiddelen, zonder kot met tuin en zwembad, zonder een grote smart-tv om eindeloos te streamen, zonder liters gin tonic om eventjes op een andere plek te vertoeven, zonder voldoende zeep of – godbetert – water, zonder ook maar enige mogelijkheid om afstand te bewaren. Je zou voor minder in paniek slaan. En dan werd op 9 september de wereld, alsof het allemaal nog niet genoeg was, overspoeld door verschrikkelijke, apocalyptische beelden. Er was brand uitgebroken in het kamp. Duizenden op de vlucht voor het vuur, met mondkapje. Een vlucht in een vlucht. Een allesvernietigende vlammenzee, waartegen geen vlot of rubberbootje is opgewassen.

Op welk recht beroepen wij ons wanneer we denken dat we anderen dit kunnen aandoen? Waarom kijken we naar deze verschrikkingen alsof het aflevering nummer zoveel is van een slecht geregisseerde dramareeks – slecht geregisseerd, want het is te voorspelbaar en zoveel malchance komt natuurlijk gekunsteld over; drama, want dat zien we graag. Dit, beste Theo Francken, is hoe ontmenselijking eruit ziet. Dit, beste beleidsmakers, is het hart van de crisis. Niet de quota, niet de angst voor de islamisering, niet onze identiteit. Nee, het is de eenvoudige vaststelling dat wij als wezen in staat zijn dit te laten gebeuren en er zelfs nog trachten munt uit te slaan, letterlijk of electoraal, die de ware kern van de crisis vormen. En de gedupeerden, dat zijn jullie niet, dat zijn wij niet, dat zijn de duizenden, tienduizenden, honderdduizenden mensen die op zoek zijn naar een leven. Het is godverdomme hun recht. De mens, met zijn asociale constructies, is een verfoeilijk wezen. Want meer dan dat zijn het niet: constructies. Grenzen: een constructie. Geld: een constructie. Eigendom: een constructie. Crisis: een constructie.

Het wordt tijd dat we afscheid nemen van onze constructies. Laat de sloopmachines maar aandraven. Constructieloos kunnen wij veel meer aan. We hoeven alleen maar voort te gaan op onze instincten. De meeste mensen deugen. Verdraagzaamheid, vredelievendheid, mededogen, hulpvaardigheid, het zijn allemaal menselijke eigenschappen die geen constructie nodig hebben. Zo kunnen we zelf crisissen ontwaren en aanpakken en hebben we niemand meer nodig die ze voor ons construeert. De enige noodzakelijke constructie is de deconstructie. De menselijke wederopbouw zal wel volgen.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!