In totaal heeft Dokters van de Wereld momenteel 15 COVID-projecten lopen in België: 3 permanente zorgcentra in Antwerpen & Brussel voor mensen die geen toegang hebben tot zorg, artsenteams in de hotels en (winter)opvangcentra van Antwerpen en Brussel, zorgantennes in Oostende, Zeebrugge, Namen, Bergen, La Louvière, een mobiele zorgbus en de humanitaire hub in Brussel & herstelopvang voor verzwakte daklozen in Antwerpen.

Ook voor de COVID-crisis geen toegang tot zorg

De projecten bieden medische hulp aan mensen die ook voor de COVID-19-crisis werden uitgesloten van zorg omwille van een gebrek aan papieren, financiële middelen of precaire leefomstandigheden.  Dat gaat dan over daklozen, (trans)migranten, mensen zonder papieren, (uitgezette) asielzoekers, druggebruikers of Belgen in extreme armoede die geen aansluiting meer vinden bij het Belgisch zorgsysteem.

“Al vele jaren hameren we op het belang van een Belgisch zorgsysteem dat toegankelijk is voor iedereen.  Meer dan 80% van de mensen die langskomen bij Dokters van de Wereld heeft geen enkele toegang tot zorg omdat ze systematisch worden uitgesloten van ons zorgsysteem.  Dat was al voor de epidemie een alarmerend cijfer, maar werd door deze crisis nog pijnlijker in de verf gezet.” Vertelt Alexis Andries, Directeur Belgische projecten bij Dokters van de Wereld.

Meer dan 600 aanmeldingen voor vrijwilligerswerk

Bij de aanvang van de crisis leek het erop dat deze extreem kwetsbare mensen opnieuw uit de boot dreigden te vallen:  er werd op federaal niveau niet gesproken over een plan van aanpak voor de mensen in ons land die niet in staat zijn om aan thuisquarantaine te doen omdat ze geen ‘kot’ hebben,  niet over de middelen beschikken om de preventieve richtlijnen op te volgen, hun handen te desinfecteren, aan social distancing te doen of gewoonweg medische hulp te zoeken. “En dat terwijl het gaat over mensen die vaker dan gemiddeld  tot de risicogroep behoren omdat ze kampen met chronische aandoeningen zoals diabetes en verzwakt zijn door hun leefomstandigheden.”

Dokters van de Wereld besloot daarom om haar activiteiten in België te herorganiseren en uit te breiden. Hiervoor kon de organisatie ondermeer rekenen op een pool van nieuwe 600 vrijwilligers die zich aanmeldden voor de Covid-projecten : “Een golf van aanmeldingen die zelfs de vluchtelingencrisis in het Maximiliaanpark van 2015 overtreft.”, vertelt Andries.

Een land dat mensen uitsluit van zorgen schiet in eigen voet

Een deel van de bestaande projecten werd gereorganiseerd om tegemoet te komen aan de richtlijnen. Daarnaast werden – vaak in samenwerking met steden en gemeenten- een aantal nieuwe projecten opgestart zoals een herstelcentrum voor kwetsbare en verzwakte daklozen in Antwerpen en een dagcentrum voor daklozen in Brussel.

Toch blijft het behelpen, besluit Alexis Andries: “Voor mensen aan de rand van onze samenleving zijn dit zeer stresserende tijden. Voldoende opvangcapaciteit tot de volledige verdwijning van het virus, zowel voor niet-COVID-patiënten als COVID-gevallen, is en blijft een cruciale uitdaging. Voor mensen die niet in staat zijn in hun kot te blijven, op straat moeten slapen of enkel terecht kunnen in een dichtbevolkte opvangcentra is deze crisis een extra mentale belasting op al zware levens.”

Op korte termijn vraagt de organisatie bijkomende steun op vlak van testingcapaciteit, opvangcapaciteit, beschermend materiaal, medische ondersteuning en een versoepeling van de voorwaarden en administratieve procedures voor kwetsbare mensen om toegang te krijgen tot het zorgsysteem.

Op lange termijn vraagt de organisatie om na de crisis werk te maken van een zorgsysteem dat mensen niet langer uitsluit enkel en alleen omwille van hun status, nationaliteit, financiële capaciteit of een gebrek aan papieren. “Als deze crisis iets duidelijk maakt dan is het wel dat met een  zorgsysteem dat haar meest kwetsbare inwoners uitsluit een land zich in eigen voet schiet.”