Wereld door elkaar geschud
Ik moet de laatste dagen vaak terugdenken aan de schuddebol die ik als kind zo vaak in mijn handen nam. Ik greep geregeld naar deze glazen bol, gevuld met water en sneeuwvlokjes. Ik schudde er heftig mee en keek telkens gefascineerd naar de neerdwarrelende vlokjes.
‘Plots verandert onze kerntaak’
Donderdag 12 maart 2020 worden we wakker en onze wereld is door elkaar geschud, net als zo’n schuddebol. Het coronavirus bedreigt onze wereld. Wereldleiders grijpen naar oorlogstaal om de ernst duidelijk te maken.
In ons woonzorgcentrum Sint-Jozef in Assenede wonen meer dan 160 mensen in het woonzorgcentrum, assistentiewoningen en centrum voor dagverzorging. Elke dag doen wij ons uiterste best om hen een mooie, warme en betekenisvolle dag te geven. Van de ene dag op de andere verschuift onze kerntaak. Nu moeten we onze kwetsbare bewoners en onszelf beschermen tegen een levensbedreigend virus.
Geluk staat niet aan onze kant
Het virus brak uit in China. Statistieken tonen aan dat 15 procent van de tachtigplussers die ziek worden door het virus, overlijdt. Dit is maar liefst 1 op de 6. Dit zijn onze bewoners. China is Assenede niet, maar er zijn weinig redenen om aan te nemen dat het coronavirus onze kwetsbare ouderen niet zal treffen. Onze ouderenzorg wordt in het diepst van haar bestaan geraakt.
Muisstil in ons huis
Maatregelen en richtlijnen volgen elkaar in ijltempo op. We startten met het weren van kinderen onder de 16 jaar. Meteen werd het ‘s middags muisstil in ons huis. Geen middageten meer voor de kinderen van de kleuter- en lagere school. Geen bezoek meer van de peutertjes van onze crèche.
Ook andere activiteiten stoppen abrupt. De cafetaria ging dicht en ligt er nu verlaten bij. We registreren voortaan elke bezoeker. De inkomhal is heringericht. Pictogrammen leggen correcte handhygiëne uit en pijlen wijzen naar de ontsmettingsalcohol. Op een bijzonder overleg maakten we afspraken met bewoners en medewerkers.
Bezoek niet meer toegelaten
De dagen erna gingen we nog een stapje verder. Vandaag is ons woonzorgcentrum noodzakelijk getransformeerd tot iets wat we absoluut niet willen zijn: een beschermd reservaat, afgesneden van de wereld. Bezoek wordt niet meer toegelaten. Enkel geregistreerde mantelzorgers kunnen nog binnenkomen, volgens strikte voorwaarden. Het wordt alsmaar stiller in ons huis. Vrijwilligers blijven weg.
Het centrum voor dagverzorging start op vrijdag de dertiende aan de laatste werkdag in minimum vijf weken. Waar het normaal elke dag een drukte van jewelste is, kan je nu een speld horen vallen. Vrijwilligers, kinderen, bezoekers, Demiclowns, aaihonden: allemaal fantastische en onmisbare partners in de zorg, vallen één voor één weg.
Dag en nacht werken
Medewerkers, bezoekers en bovenal bewoners moeten wennen aan dit ‘nieuwe’ leven. Na enkele dagen in de wereld van corona beseffen we dat het virus buitenhouden haast ijdele hoop is. Het virus is al veel meer verspreid dan men kan becijferen in de statistieken, lezen we in de media.
Al kunnen we tegen een stoot, nu worden we écht uitgedaagd
Alle medewerkers zijn waakzaam en alert. Het is dag en nacht keihard werken. En we hadden al heel wat katjes te geselen: hoge werkdruk, personeelstekort, toenemende zorgzwaarte, dagprijzen die onder druk komen te staan of spektakelmedia die naar buiten komen met negatieve ‘rusthuisdossiers’. Al kunnen we tegen een stoot, nu worden we écht uitgedaagd.
Emoties gaan alle kanten uit
Onze bewoners, medewerkers, families, mantelzorgers, naasten en vrijwilligers worden geconfronteerd met een situatie die ze niet kunnen vatten. Emoties gaan alle kanten uit. Enerzijds begrijpen de meeste bewoners, naasten en de medewerkers dat de draconische maatregelen nodig zijn om zich te beschermen. Anderzijds beseft iedereen dat we een eenzame en stille tijd tegemoet gaat.
Hoe ga je ermee om?
Want hoe ga je ermee om als je gewoon bent om dagelijks bij je ouders langs te gaan in een woonzorgcentrum, hen helpt bij maaltijdbegeleiding of ’s avonds nog even gezelschap houdt voor het slapen gaan? We zullen er staan, voor onze bewoners en hun familie.
Hoe kan je vergaande maatregelen van isolatie aanvaarden als jij voor je moeder nog de enige houvast bent? Elke dag kijkt ze uit naar je bezoekje. Ze is rusteloos en verdrietig omdat ze niet begrijpt waarom haar geduld plots niet meer beantwoord wordt. Wat als ze niet besmet geraakt met het virus, maar wel wegkwijnt van eenzaamheid?
Belangrijke taak
Zo zie je maar: wij als medewerkers in een woonzorgcentrum zijn niet alleen verantwoordelijk voor de was en de plas, maar voor zoveel meer. En hoewel wij niet beweren hetzelfde te bereiken als een dochter die dagelijks haar moeder gezelschap houdt tot ze gaat slapen, toch weten wij dat we een belangrijke opdracht en verantwoordelijkheid hebben. Vandaag meer dan ooit.
Op dit moment moeten wij, nog meer dan anders, aandacht besteden aan het psychisch welbevinden. Ook al voelen ook wij ons onzeker en angstig. Maar hoe hard er aan de bol geschud wordt, wij zullen er steeds staan, voor onze bewoners en hun familie.
Alles valt opnieuw op zijn plaats
En als alles voorbij is, schakelen we in een paar dagen met ons huis over op het ‘gewone leven’, waarin kwaliteitsindicatoren, Prezo of werkbaar werk opnieuw de werkdagen vullen. Dan zetten we onze deuren opnieuw wagenwijd open en ontvangen we onze vrijwilligers, mantelzorgers, kinderen en talloze bezoekers met open armen.
De kleine handjes laten de schuddebol los. Het water wordt rustig, de sneeuwvlokjes dwarrelen neer. Alles valt geleidelijk aan op zijn plaats. Daar kijken wij nu al naar uit.
Naiké Costa is directeur van Woonzorgcentrum Sint-Jozef en werkzaam voor vzw Zorg-Saam ZKJ.
Dit artikel is ook gepubliceerd op sociaal.net.
