De Covid-19 crisis was vooral een gezondheidscrisis. In de eerste sectie bekijken we hoe de technologie hielp bij het traceren van besmette personen en het naleven van de lockdown. Ook gaan we na hoe online geneeskunde zonder fysiek contact de gezondheidszorg hielp. Van het Chinees gezondheidssysteem is bekend dat het gecentreerd is rond de ziekenhuizen die zich vooral in de steden bevinden zodat patiënten soms lange trips naar de stad dienen te maken. 

Het afgelopen decennium ontstonden echter diverse online platformen om het contact tussen ziekenhuizen en patiënten vlotter te laten verlopen. Nu zijn er minstens zeven platformen die dokters met patiënten in contact brengen. De medische filialen van technologiegiganten zetten daarbij hun beste beentje voor.

De Chinese multinational Tencent Holdings voegde de app ‘Health’ toe aan haar betaalapp WeChat Wallet. Niet alleen waren er de laatste statistieken over de virusuitbraak te zien, je kon er ook een online raadpleging met een arts boeken, een zelfdiagnose doen via een chatbot en een veelheid aan advies en informatie raadplegen. De chat software van Tencent Trusted Doctors (TTD) is sinds de lancering in 2014 al door 17 miljoen personen gebruikt. 

TTD beweert 450.000 dokters in contact te brengen met patiënten. Het heeft als strategie een integratie van online- met offline dienstverlening. Deze omvat diensten door huisartsen, specialisten, eendagsverblijven in het ziekenhuis tot en met tand- en oogklachten. TTD-voorzitter Shen wil de huidige 187 ziekenhuizen (waarvan de helft in Shenzhen) tegen het jaareinde tot 400 uitbreiden en focust daarbij op 30 steden. 

Ping An Good Doctor is een filiaal van verzekeraar Ping’An. Tussen 22 januari en 6 februari steeg het aantal inschrijvingsaanvragen voor gratis Covid 19-raadplegingen tien maal. Ping An Good Doctor telt 315 miljoen geregistreerde gebruikers waarvan er alsnog maar 3 miljoen betalende abonnees zijn. 

Verwacht wordt dat de onderneming volgend jaar uit de rode cijfers komt. Het bedrijf streeft vooral naar betalende pakketten voor huisdokters die gericht zijn op de snel groeiende middengroepen die meer willen betalen voor snellere gezondheidsdiensten. Het helpt ook overheidsziekenhuizen in Zhejiang en Henan bij de uitbouw van hun internet platformen. 

Verzekeraar Ping An ontwikkelde een systeem dat uitbraken van ziekten met een nauwkeurigheid van 90 procent kan voorspellen. Ping’An Insurance heeft overigens met het bedrijf Guiyang Longmaster Information & Technology een gratis online platform ter beschikking gesteld dat 24/24 uur videoraadplegingen aanbiedt, met de medewerking van 500 vrijwillige longartsen.

Bij de uitbraak van het virus in de provincie Hubei verbond Alibaba Health Information Technology in eerste instantie elke dag 200 patiënten met zijn specialisten in longziekten. Omdat het gebruik maakt van big data, AI en IoT meent ondervoorzitter Gary Wang Qiang dat Alibaba Health daardoor snel kan innoveren in de sectoren kleinhandel in geneesmiddelen, beheer van chronische ziekten, online gezondheidszorg en openbare gezondheidsdiensten. De onderzoekseenheid van Alibaba-de Damo Academy heeft een CT-scan ontworpen die Covid-19 kan onderscheiden van andere longinfecties (zie verder) en het beschikt ook over een middel dat de diagnosetijd vermindert tot 30 minuten. 

JD Health, het medisch filiaal van JD.com, dat ook 24/24 uur online raadplegingen aanbiedt, heeft in totaal al 3,2 miljoen bezoekers aangetrokken. Later breidde JD Health de gratis dienst (tijdens de crisis) uit naar raadplegingen voor alle klachten en dit om de druk op ziekenhuizen te verlagen. 

Sinds 26 januari verzorgt JD zo’n 100.000 raadplegingen per dag met duizenden artsen, waarbij 200 fulltime medewerkers. JD Health regelde dat ook aan medische experts via livestream vragen konden gesteld worden en zette eveneens een hotline op voor psychologische ondersteuning, vooral voor overwerkt medisch personeel. Later zal JD Health waarschijnlijk betalend worden. 

Online medische platformen zoals like Ali Health, Ping An Good Doctor en Dingdang Kuaiyi hebben de krachten gebundeld opdat dokters gratis online raadplegingen en livestreaming kunnen aanbieden. Omdat met de epidemie de meesten thuis bleven om besmetting vermijden, bleken online raadplegingen sterk gewenst. 

Volgens gegevens van Analysys Qianfan trok een medische online dienst tijdens het nieuwjaarsverlof tot 6,7 miljoen bezoekers per dag. In totaal boden 10 online medische firma’s zoals WeDoctor, haodf.com en dxy.com dit raadplegingenplatform aan in de provincie Hubei. Volgens WeDoctor kreeg het gratis platform al meer dan 86 miljoen bezoeken en leverden meer dan 10.000 dokters medische diensten aan 986.100 bezoekers. Zowel Alicloud, Tencent Cloud als Baidu Cloud hebben voorts hun platformen gratis open gesteld voor medische onderzoeksinstellingen. 

Starter 111 legt de nadruk op de digitalisering van de aanvoer van geneesmiddelen, zelfs al heeft het 2000 dokters in huis die online raadplegingen verrichten. 111 bevoorraadt zich bij 150 geneesmiddelen producenten en helpt 210.000 apotheken. Deze starter zal dit jaar vooral investeren om zijn platform in verbinding te stellen met openbare ziekenhuizen in de steden, aldus CEO Liu Junling. Ondertussen hebben al verschillende provinciale besturen pilootplatformen gelanceerd voor de distributie van geneesmiddelen en hieraan participeert 111. Van 24/01 tot 30/01 bedroeg de dagelijkse bezoekerspiek tot 1,48 miljoen.

Sinds de uitbraak van het virus heeft de regering zich voor de eerste maal achter de online opvolgingsraadplegingen geschaard van vaak voorkomende- en chronische ziekten. Voordien mochten de dokters geen diagnose stellen zonder fysiek onderzoek. Toch blijft de gezondheidszorg grotendeels nog offline. De groten in de online gezondheidszorg namen echter de crisis te baat om hun zakenmodellen ruimer uit te werken. 

Zo voorspelt een studie van Ant Financial dat de online platformen voor onderlinge medische bijstand in 2025 250 miljoen klanten zullen tellen. De grootste drie hebben elk meer dan 10 miljoen leden. Bij ernstige ziekten betaalt de Chinese ziekteverzekering ongeveer 60 procent van de ziektekosten. Bij een medische ingreep dragen de leden van deze bijstandsplatformen een minieme kost bij zodat de zieke nog eens 20 procent bijkomend krijgt uitbetaald. 

Traceringstechnologie

Ant Financial van Alibaba rolde zijn National Health Code, die het voor de overheid had ontwikkeld, voor het eerst uit in Hangzhou op 11 februari. De app maakt deel uit van Alipay en op basis van de reisinformatie van de gebruiker plus informatie over zijn gezondheid wordt een kleurencode gegenereerd van groen (vrij bewegen), geel (7 dagen in quarantaine) tot rood (14 dagen). 

Op 24 februari was 90 procent van de bevolking van de provincie Zhejiang geregistreerd. Deze QR-code moet getoond worden aan supermarkten, woongemeenschappen, scholen, openbaar vervoer, restaurants, openbare gebouwen, winkelcentra of bedrijven. In meer dan 200 steden werden inmiddels verschillende National Health Code-apps uitgerold. 

Het State Information Center (SIC) lanceerde samen met Tencent in verschillende steden en provincies bijvoorbeeld de ‘Tencent Healtcare Code’. Omdat er op verschillende plaatsen meerdere apps in gebruik zijn, werken diverse steden en provincies aan het erkennen van elkaars National Health Codes. Daarmee kunnen zowel de verplaatsingen binnen steden en ook tussen steden de steden onderling gemonitord worden 

Er waren ook al meerdere apps waarop burgers konden zien waar het virus vastgesteld werd. Een WeChat miniprogramma Yikuang genaamd en datamappingbedrijf QuantUrban tonen de situaties in steden in de provincie Guangzhou. Tencent heeft naast WeChat ook een zoekfunctionaliteit opgenomen in Tencent Maps waarop te zien is in welke woongemeenschappen het virus vzastgresteld werd. 

Baidu Maps, Qihoo 360 Soguo en Yicai lanceerden een vergelijkbare functionaliteit. Qihoo 360 heeft daarnaast samen met NoSugarTech een platform ontwikkeld waar gebruikers na het invullen van datum en trein- of vluchtnummer kunnen controleren of ze samen met een besmet persoon hebben gereisd. Deze functionaliteit is eveneens terug te vinden in de Tencent Health app.

Ook de overheid heeft een ‘close contact detector’-app uitgebracht waarmee burgers de risico’s om het virus op te lopen, kunnen inschatten. Na registratie met ID- en telefoonnummer vertelt de app de gebruiker of hij mogelijk contact heeft gehad met een besmet persoon. Voor dit advies maakt de app gebruik van big data van overheidsorganen uit de gezondheidszorg, luchtvaart, spoorwegen en transportsector. Volgens de makers werd de app in de eerste twee dagen 100 miljoen keer geraadpleegd. 

Meituan Dianping heeft van zijn kant een tool ontwikkeld waarmee gebruikers van het openbaar vervoer (bussen en metro) en van taxi’s in de stad Shenyang zich dienen te identificeren door het scannen van een QR-code in WeChat. Volgens Meituan zouden autoriteiten door het verplichte gebruik van deze app beter in staat zijn mensen en dus een mogelijke verspreiding van het virus, te volgen. 

Artificiële intelligentie

Ook artificiele intelligente (AI), gezichtsherkenning al of niet gekoppeld aan temperatuurcontrole werden ingezet in de strijd tegen het virus. Het gebruiken van AI in de gezondheidszorg was niet nieuw in China, maar geraakte wel in een stroomversnelling. Tencent kreeg van de overheid de opdracht zich te specialiseren in beeldherkenning voor medische diagnoses, wat uiteindelijk resulteerde in een systeem dat een grote reeks ziekten kon diagnosticeren en in een cloud ecosysteem dat diverse AI bedrijven in de gezondheidszorg konden gebruiken voor samenwerking en het delen van gegevens. iFlytek ontwikkelde op haar beurt een intelligente diagnoserobot. 

Een toepassing is het AI systeem dat reeksen CT-scans – soms wel 300-400 per patiënt-– razendsnel kan analyseren, in amper 20 seconden in plaats van de 5 à 15 minuten die een radioloog normaal nodig heeft. Het Shanghai Public Health Clinical Center ontwikkelde twee systemen met United Imaging en Yitu Technology. Na de corona-uitbraak paste Yitu een bestaand project voor het identificeren van longkanker en tuberculose zo aan, dat het longontstekingen kon herkennen. 

Het systeem van Yitu zou met 99 procent zekerheid een virale longontsteking kunnen herkennen. Alibaba ontwikkelde voorts haar systeem samen met DAMO Academy en trainde het met 5.000 CT-scans. Het systeem spoort niet alleen vermoedelijke besmettingen op, maar analyseert ook het effect van de behandeling van bestaande  patiënten. Alibaba claimt dat het systeem de scans kan uitsplitsen in coronavirus, de gewone griep of andere luchtwegaandoeningen en een nauwkeurigheid heeft van 96 procent…

Nationaal medisch expert Zhong Nanshan, werkt met Chinese techbedrijven als Alibaba en Tencent aan diverse AI-toepassingen. Hij zette samen met Tencent een big data en AI-lab op in de strijd tegen epidemieën. Het lab moet ook vroegtijdig waarschuwen bij epidemieën en uitbraken van luchtwegen- en longaandoeningen. Vooralsnog lijkt AI dus vooral bruikbaar als de uitbraak zich al heeft voorgedaan en er gebrek is aan menselijke capaciteit. 

In Shanghai wordt zo gebruik gemaakt van een voice bot met stemherkenning, die belt naar personen die als risicogeval zijn geïdentificeerd. De bot verzamelt en controleert op basis van enkele vragen persoonlijke informatie, locatie en gezondheidstoestand. Op basis van de antwoorden adviseert de bot de burger eventueel 14 dagen in zelfquarantaine te gaan en informeert vervolgens het gezondheidscentrum in de wijk dat verdere opvolging verzorgt. De voice bot kan op deze manier elke vijf minuten 200 gesprekken uitvoeren en tevens dagelijkse rapportages opmaken.

Gezichtsherkenning

AI-bedrijf SenseTime kan burgers met mondkapjes, sjaaltjes en zelfs nepbaarden herkennen op basis van een technologie die gebaseerd is op DFI (disguised face identification)-onderzoek door Stanford University uit 2017. Minivision ontwikkelde een algoritme dat bewoners uit een afgesloten woonwijk bij de poort kan identificeren als ze mondkapjes dragen. 

Hanvon, ook bekend als Hanwang Technology en leverancier van diverse overheidsinstanties, beschikt volgens Reuters verder over ‘multi-channel’-gezichtsherkenning, waarbij een persoon in een groep van maximaal 30 personen door gebruik van meerdere camera’s binnen een seconde met 99,5 procent zekerheid herkend kan worden. Bij gebruik van een mondkapje daalt deze tot een nog steeds indrukwekkende 95 procent. In een interview met Reuters deelde Hanvon mee het gezichtsherkenningssysteem te koppelen aan een thermische sensor waarmee de lichaamstemperatuur van een persoon gemeten wordt. Zo kunnen mensen met koorts geïdentificeerd worden in een menigte.

JD.com kondigde eveneens aan een ‘smart body temperature screening system’ te hebben ontwikkeld dat ingezet kan worden om mensen met koorts te identificeren in grote menigten, zoals op treinstations, luchthavens, kantoorgebouwen en winkelcentra. Het systeem zou in 10 steden zijn ingevoerd en tot op 0,3 graden Celsius nauwkeurig zijn. `

Andere bedrijven die op verzoek van de overheid in enkele metrostations van Beijing vergelijkbare systemen hebben gelanceerd zijn Megvii en Baidu. Megvii’s systeem kan een station voorzien van maximaal 16 controlepunten en op elk punt van 15 personen tegelijkertijd de temperatuur meten. Éen medewerker zou de volledige monitoring voor zijn of haar rekening kunnen nemen. 

Gosuncn ontwikkelde een zelfrijdende robot met thermische camera die naar eigen zeggen tot op 5 meter afstand een persoon – al dan niet met mondkapje – met koorts kan herkennen en identificeren. Zelfs DJI drones werden in woongemeenschappen en controleposten op snelwegen ingezet om de temperatuur van burgers te meten. 

Onderwijs

Tijdens de lockdown moedigde het ministerie van Onderwijs online onderwijs aan. Meer dan 10.000 universiteiten, basis-en secundaire scholen hielden live klassen via Dingtalk. Het Ministerie heeft zelf 22 online cursusplatformen geopend met 24.000 gratis cursussen. Tianyancha telde in China 230.000 ondernemingen in de sector van online onderwijs en enkel in 2019 werden er 60.000 nieuwe opgericht. 

Omdat de scholen dicht bleven na het Chinees nieuwjaar volgden van 10 februari tot 10 maart al 50 miljoen studenten via Dingtalk van Alibaba online klassen bij 600.000 leraren. Ook JD’s cloud videoconferencing platform kon toen gratis gebruikt worden en bood scholen en studenten in Hubei online klasfaciliteiten aan. Het ministerie van onderwijs heeft begin april bevestigd dat 1450 hogescholen en universiteiten het nieuw semester na het Chinees nieuwjaar online hebben aangevat met online leergangen. 

Online onderwijsprovider TAL Education deelt mee dat zijn online cursussen tijdens de eerste twee weken van het nieuw semester 500 miljoen maal werden bekeken. JD.com zag van zijn kant de verkoop van studententablets tussen 2 en 11 februari verdubbelen. Online klas-provider EEO die dagelijks 200.000 studenten aantrok voor de crisis, telde er tijdens de lockdown 2 miljoen per dag. 

VIPKid, een online service gericht op Engelstalig onderwijs door middel van livestreams met leraren uit andere landen bood 1,5 miljoen gratis cursussen aan voor kinderen van 4 tot 12 jaar. Ook het Chinese videoplatform Youku bracht gratis lessen op haar site, overigens zoals de andere spelers uit de online onderwijsmarkt Squirrel AI, New Oriental Group en iTutor. 

Onderwijsapps waren sinds februari de tweede snelst groeiende soort apps, aldus Qimai.cn. Volgens iiMedia Research zou deze markt dit jaar met 12,3 procent groeien tot 435 miljard yuan. Per subsector verwacht Hurun dat beroepsonderwijs aan de top komt te staan, gevolgd door universiteiten, taalonderwijs en K12-scholen voor leerlingen tussen 12 en 15 jaar. In maart waren er 423 miljoenen gebruikers van online onderwijs, een verdubbeling in vergelijking met juni 2019. 

Telewerken 

Tijdens de coronacrisis is het telewerken massaal tot ontplooiing gekomen. Uit gegevens van EO Intelligence blijkt dat in totaal 17 internetinitiatieven de gebruikers gratis toegang boden tot 21 producten om online samen te werken. Daarvan zijn de meeste instant messaging apps. Deloitte ging bij bedrijven na dat 67 procent van de ondervraagde bedrijven hun personeel online werktools ter beschikking stellen. 

Tencent Meeting heeft begin februari 100.000 cloudservers toegevoegd om de capaciteit te vergroten. Dingtalk zag zijn downloads via iPhone en Android smartphones 356 procent verhogen en moest 10.000 servers bijplaatsen. Volgens App Annie schoot het gebruik van WeChat Work en Lark van ByteDance respectievelijk met 171 en 650 procent omhoog. 

Zes miljoen bedrijven hebben DingTalk gebruikt voor telewerk. WeLink van Huawei kreeg honderdduizenden klanten van overheidsinstanties, bedrijven en ziekenhuizen en telde eind februari al 1 miljoen actieve gebruikers. Bij het beëindigen van de lockdown bleef de helft van de bedrijven beroep doen op telewerk. 

De noodsituatie werd duidelijk aangegrepen om een positie te verwerven in dit soort apps. Zo bood Ant Financial – de fintech-afdeling van de Alibaba-groep – kleine ondernemers gratis gebruik aan van haar relatief nieuwe team samenwerkingstool Yuque. Alibaba bood eveneens bedrijven via haar Feixiang Industrial Internet Platform technologische kennis aan om hun zakenmodel meer slim en online te maken. 

Zo heeft het bij het voedingsbedrijf Chongqing Ciqikou Chenmahua Food, dat zijn klanten tijdens de lockdown zag achteruitgaan, de smaken en voorkeuren van de klanten geanalyseerd met big data om zo het voorraadsysteem op peil te houden met zo weinig mogelijk ruimte. 

In de speciale zone van Suzhou waar kabelfabrikant Hengtong Optic-Electric zich bevindt, hebben een zevental verschillende bedrijven zich verenigd op een platform met gegevensdeling, gecoördineerd beheer van bestellingen, het productieproces en, het inkopen en leveren van bestellingen. Een evolutie die na de crisis ongetwijfeld zal uitdeinen. 

Verbruik en thuisbestelling

Onvermijdelijk had het thuisblijven een invloed op het verbruik en het aan huis bestellen.  Uit gegevens van WPIC Marketing Inc. blijkt dat de voorbije maanden de Chinese aankopen voor ontspanning en activiteiten buitenshuis daalden met 40 tot 50 procent. Vele verbruikers gingen niet meer naar de fysieke winkel en deden hun inkopen online. 

De Chinese markt voor het thuisbestellen van voeding bedroeg al 603 yuan miljard in 2019. De platformen Meituan-Dianping en Alibaba’s Ele.me die 90 procent hiervan in handen hebben, moesten echter mee evolueren. Door de crisis opteerden de gebruikers er voor eerder kruidenierswaren te bestellen in plaats van bereide maaltijden. 

70 miljoen consumenten (59 procent meer dan in 2019) wilden uit vrees om besmet te worden liever zelf producten thuis bereiden. Het succes was zo overweldigend dat het platform voor vers voedsel Meicai aankondigde 6000 bijkomende chauffeurs en 4000 sorteerders aan te zullen werven in 40 steden. 

In de App Store bereikten de downloads van de apps Hema Fresh, Dingdong Produce en JD Home ongekende hoogten. Meicai sprong bij de gedownloade apps van de 130-ste naar de vierde plaats. De penetratie van e-commerce wordt gedreven door de middeninkomens in de derderangs-of vierderangs steden die een grotere toegang kregen tot internet, zo vond Technode. Ook het aantal personen op rijpe leeftijd zat procentueel in de lift. 

Vooral half bereide maaltijden waaraan enkel nog de groenten hoefden toegevoegd, waren sterk in trek. Dit was overigens een uitweg en redding voor vele restaurants die deze half bereide maaltijden online verkochten. In vele buurtgemeenschappen werd de online aanschaf via groepskoop georganiseerd. Een trend in dit verband is zowel het contactloos leveren tot aan de poort van de buurtgemeenschap waar de buurtverantwoordelijke de verdere verdeling afhandelt ofwel via slimme kastjes die geopend worden met een QR-code en na gebruik gedesinfecteerd worden. 

Webwinkel JD.com verkocht tussen 20 januari en 28 februari 220 miljoen stuks voornamelijk granen en zuivelproducten. Rundvleesverkoop verdrievoudigde en kip verviervoudigde vergeleken met vorig jaar. Thuisbezorgdienst Meituan Dianping zag de bestellingen van zijn kleinhandelsafdeling Meituan Instashopping bij lokale supermarkten vier keer groeien. 

Thuisbezorgdienst Ele.me meldde dat tussen 21 januari en 8 februari de levering van diepgevroren voedsel verzesvoudigde gevolgd door een vervijfvoudiging bij de huisdierproducten. Leveringen van vers voedsel klommen met 181 procent, drank met 101 procent en snacks met 80 procent. 

Sommige marktverkopers omzeilden de grote bezorgdiensten door groepchats in WeChat te openen om de verbruikers rechtstreeks groenten en andere levensmiddelen aan te bieden. Ze stuurden foto’s naar de groep en de producten werden besteld door onafhankelijke bezorgers. Sinds de lockdown spelen zich meer activiteiten af in de buurt en minder rond het werk. Wellicht blijft deze trend.  

Na jaren groei bedraagt de markt van thuisbezorging 86 miljard dollar. Meituan-Dianping dat 60 procent van de markt heeft, wordt er door de handelaars van beschuldigd te hoge commissies (12,6 procent) te eisen naast een exclusiviteitscontract. Meituan antwoordt dat de gemiddelde winst maar 2 procent bedraagt van de omzet of 0,2 yuan per bestelling. 80 procent van de commissie gaat naar de uitbetaling van de lonen voor haar vaste en de zelfstandige bestellers, zo heet het.  

Banen

Terwijl de restaurants dicht waren en de kelners werkloos, hebben de thuisbezorgingsdiensten zowel massaal personen vast aangeworven als werkloze kelners een tijdelijk baantje aangeboden. Ele.me en Koubei beloofden 100.000 nieuwe banen voor catering en andere diensten in 832 arme kantons plus 20.000 bestellers in 100 arme kantons. Dit initiatief kwam er nadat het 10.000 restaurantbedienden een tijdelijke baan had gegeven. 

Zowel Ele.me als Koubei zijn van plan de komende drie jaar 4000 online premium lezingen te geven over catering, logistiek en kleinhandel zodat een contingent van 10 miljoen personeelsleden gevormd zouden worden voor deze sectoren. JD.com en Dada groep kondigden 35.000 bijkomende banen aan. Het JD supermarkt filiaal 7Fresh rekruteerde ook tijdelijke krachten uit restaurants, hotels, bioscopen die zonder werk zaten. Bij JD.com komen er nog duizenden tijdelijke klantenvertegenwoordigers bij.  

Feit is dat de sector een tijdelijke uitweg werd voor personen die financieel onder druk stonden. Volgens rapporten van de twee leidende bedrijven Ele.me en Meituan leven 7 miljoen bestellers van het aanbieden van maaltijden. Bij Ele.me komt 80 procent van deze bestellers uit de landelijke gebieden. 

Makkelijk is de baan niet, aldus de 21 jarige Zou Dehu die uit de stad Yinchuan komt en bestelt in Shanghai. Hij krijgt 7 yuan voor elke bestelling, maar betaalt 750 yuan voor een flat met twee bedden die hij deelt met 11 co-werkers. Daarnaast kost de huur van zijn e-fiets 500 yuan en ook zijn maaltijden moet hij betalen. Een verkeersovertreding kost 50 yuan. 

Live streaming

Livestreaming, een toepassing die in China al lange tijd populair is voor gaming en internetberoemdheden, wordt sinds 2016 steeds vaker ingezet voor commerciële doeleinden. De doelgroep is groot genoeg, want in 2019 telde China 504 miljoen livestreamgebruikers of bijna 60 procent van de online Chinezen. Taobao zag tussen januari en februari het aantal nieuwe handelaars acht maal toenemen terwijl het aantal in maart 160 procent hoger lag dan in maart vorig jaar. 

iiMedia Research raamt dat dit jaar 8,7 procent van de kleinhandel verkocht zal worden via livestreaming. 

Toen president Xi Jinping tijdens zijn bezoek aan de provincie Shaanxi de Taobao Live studio in het Zhashui County bezocht en de lokale specialiteit zwarte paddenstoelen aanprees, kochten ’s anderendaags 20 miljoen kopers 24 ton, meteen de volledige voorraad. Steeds meer producten worden via live streaming verkocht en dit gaat van huizen en auto’s over elektronische toestellen, cosmetica tot huisdieren. 

Toch blijven kledij, dagelijkse benodigdheden, voedsel en cosmetica het meest populair. Het aantal ‘livestreamrooms’ verdubbelde. Zelfs 5.000 makelaars uit 100 steden en 20 automerken, waaronder BMW en Audi, openden livestreams. 

De 59-jarige boer Zhang Jiacheng uit een van de armste Chinese kantons is maar wat blij op Taobao live te kunnen streamen hoe zijn appelkweek werkt op 1000 meter hoogte. Niettegenstaande de lockdown verkoopt hij er 100 tot 150 kg per dag en hij hoopt dit jaar er 30.000 kg te verkopen. De vergoeding die hij het platform moet betalen is minimaal. 

Het aantal nieuwe verkopers op Taobao Live steeg in maart met 300 procent in vergelijking met maart 2019 en in februari bedroeg de stijging zelfs 719 procent. Ook lokale besturen zijn op de kar gesprongen. Het initiatief van de provincie Sichuan wil de verkoop via live streaming tegen 2022 opdrijven tot 10 miljard yuan. De stad Guangzhou is van plan live streaming e-commerce van 2020 tot 2022 door te voeren door het promoten van 1000 populaire internetmerken en 10.000 online verkopen door beroemdheden. 

Vastgoedmakelaars zetten tijdens de crisis ook steeds vaker virtual reality (VR) in. Volgens een rapport werden in februari 350.000 huisbezichtigingen gedaan met VR, 35 keer zoveel als een maand eerder. Online makelaar Beike Zhaofang beweert na het starten van haar VR-kanaal ruim 1.000 mensen te hebben overtuigd een onroerend goed te kopen. Beike experimenteert al sinds 2015 met VR-technologie, maar pas na de uitbraak bleken klanten ervoor te porren. De makelaar biedt momenteel VR-bezoeken aan in meer dan 3,3 miljoen panden uit ruim 120 steden.

Zelfs toeristische attracties en musea grijpen naar online middelen. De overheid sloot veel attracties en spoorde het publiek aan gebruik te maken van digitale middelen. Alibaba hielp hieraan mee door een ‘online field trip’-kanaal toe te voegen aan Taobao Live. Musea, dierentuinen, aquaria e.d. konden hierop programma’s uitzenden. Hoogtepunten als het Potala-paleis, de Mogao-grotten in de provincie Gansu en het pandareservaat in Chengdu waren allemaal online te bekijken. 

De streams zijn gratis, maar de attracties hopen omzet te genereren door verkoop van goederen en souvenirs. Zo verkocht het museum van Suzhou na een livestreamtour via de Taobao-shop waar de stream mee gekoppeld was vier keer zoveel souvenirs als op een normale dag. In totaal beliep het aantal online live-streaming gebruikers volgens het China Internet Network Information 560 miljoen in maart . Het aantal gebruikers daarvan voor zakelijke doeleinden bedroeg 265 miljoen. De anderen gebruiken live streaming of om te gamen, voor live sport of live concerten.  

Besluit

Kortom de crisis heeft de digitalisering van diverse sectoren verder gedreven. Zelfs al zal de geneeskunde hoofdzakelijk offline blijven, het verder oprukken van online medische diensten is onmiskenbaar. 

Online werken en online onderwijs zullen wellicht in de normale omstandigheden terug afnemen, maar kunnen onmiddellijk opnieuw ingeschakeld worden als zich bijvoorbeeld een lokale noodtoestand voordoet. 

E-commerce was voor de crisis al behoorlijk ontwikkeld in China. Nieuwe ontwikkeling tijdens de lockdown was het in trek zijn van verse voedingswaren. Hoewel onzichtbaar zullen meer en meer kleinhandelaars zich inschakelen in de netwerken van de internetgroten omdat ze zo via big data de smaak van hun consumenten kunnen vernemen en eveneens daardoor hun voorraden beter kunnen beheren. 

Dat live-streamen nu ook bij boeren populair wordt, toont aan dat Internet en e-commerce niet louter een zaak meer is van de steden … 

Bronnen:

Chinasquare.be; chinatalk.nl; SCMP, technode.com, Global Times, Xinhua

Jan Jonckheere is redacteur bij chinasquare.be.