Hoe stop je een besmettelijk virus? Door een goed gezondheidszorgsysteem, stevige sociale bescherming en goede politieke beslissingen.

Wereldwijd zijn landen anders gewapend, maar ook regeringsmaatregelen zijn enorm verschillend. Een Q&A over het coronavirus in Bolivia.

Q: Is het gezondheidszorgsysteem hier klaar voor?

A: Onder het bestuur van Evo Morales hervormde Bolivia haar gezondheidssysteem drastisch. Vandaag kunnen Bolivianen terugvallen op het universele gezondheidssysteem SUS.

De overgrote meerderheid van de Boliviaanse bevolking werkzaam in de informele sector, ongeveer 70% van de Bolivianen, genieten gratis gezondheidszorg (ongeveer 70% van de Bolivianen). Maar, dit systeem is nog niet op punt en heeft te lijden onder het gebrek aan infrastructuur, personeel en coördinatie.

De recente politieke ommezwaai in Bolivia heeft een weerslag op het gezondheidssysteem. Het ministerie van Gezondheid wordt vandaag geleid door minister Anisbal Cruz, een voornaam oppositiefiguur tegen de administratie van Morales in 2018 en 2019. Met het ontslag van alle vorige ministeries en functionarissen is heel wat kennis en ervaring verdwenen. Bovendien kampt het ministerie al jarenlang met een autoriteitsprobleem, wat een sterke coördinatie bij de coronacrisis zal bemoeilijken.

Q: Hoe kan Bolivia bouwen aan een rechtvaardig gezondheidszorgsysteem?

A: Het gezondheidssysteem (zie voorgaande antwoord) moet verder uitgebouwd worden, zodat sociale bescherming voor iedereen een realiteit wordt. Maar wegens de huidige gezondheidscrisis zijn de geplande verkiezingen in mei uitgesteld, wat de nodige hervormingen niet vooruithelpt.

Een deel van lokale middenveld zet daarom in op de toegang tot gezondheidszorg, het recht op een pensioen en gezondheid en veiligheid op het werk. FOS steunt die inspanning en werkt daarom nauw samen met verschillende Boliviaanse organisaties.

Q: Wat is het grootste risico voor de gezondheid van de Bolivianen?

A: De sterkte van het gezondheidssysteem.

Er zijn enorme wachtrijen, er heerst een groot gebrek aan infrastructuur en er is vaan onvoldoende medisch personeel. Het land kampte al eerder met een dengue-epidemie en kon dit amper aan. Heel wat overlijdens hadden vermeden kunnen worden, zeker omdat dengeu gekende en te voorziene epidemie was.

De geschiedenis laat het ergste vrezen voor nieuwe pandemieën zoals covid-19. De ziekenhuiscapaciteit zal nog zwaarder onder druk komen te staan. Slechts twee ziekenhuizen in Bolivia zouden in staat zijn om covid-19-gerelateerde complicaties aan te pakken, rekening houdend met de juiste voorzorgsmaatregelen en het nodige materiaal.

Er heerst ook onrust in de zorgsector. Eerder in maart blokkeerden het medisch personeel en de wijkcomités de ingangen van de ziekenhuizen zodat wie besmet was met het coronavirus het ziekenhuis niet zou binnenkomen. Het illustreert het grote gebrek aan capaciteit van de ziekenhuizen en de bijhorende paniek.

Q: Welke stappen onderneemt de overheid

A: Het land is sinds 22 maart in nationale quarantaine en dat voor minstens 14 dagen.

Ondanks het lage cijfer in besmettingen en doden neemt de overheid harde maatregelen. Zo is al het internationale verkeer is verboden, net als al het publiek en privaat transport.

Scholen, universiteiten en crèches zijn gesloten. Vanaf 26 maart mogen alleen personen tussen de 18 en 65 jaar naar buiten tussen 7u en 12u ‘s middags. Die regel geldt nooit voor iedereen, maar is gebaseerd op het laatste nummer van het rijksregisternummer. Op zaterdag en zondag is het volledig verboden het huis te verlaten. Wie de noodtoestand niet respecteert, riskeer een arrestatie en 140 euro boete.

Q: Wat is de rol van het Boliviaanse middenveld?

A: Voor heel wat organisaties ligt de coronapandemie in het verlengde van hun dagelijkse strijd voor sociale bescherming.

Verschillende vakbonden waar FOS mee samenwerkt zetten daarom hun missie verder. Het huishoudpersoneel, dat zich organiseert via de organisatie FENATRAHOB, werkt samen met de feministische ngo REMTE om sociale bescherming voor de meest kwetsbaren te introduceren. Zij krijgen nu heel wat klachten binnen van ontslagen huishoudwerksters of van niet uitbetaalde lonen. De organisatie probeert die informatie te verzamelen en klaagt zo de situatie aan bij de Boliviaanse autoriteiten. Intussen blijft landarbeidersorganisatie CNTACB, samen met de ngo CIPCA pleiten voor versterking van vormen van sociale bescherming.

Het gezondheidsplatform Alames Bolivia, streeft intussen naar een gratis, universeel en integraal gezondheidssysteem. De feministische ngo Colectivo Rebeldía zet via beleidsbeïnvloeding ook sterk in op het recht op gezondheid. Die organisatie schakelt nu over naar sociale media om workshops te blijven geven.

De cijfers over de impact op het virus wereldwijd, variëren van dag tot dag en zelfs seconde tot seconde. Voor een wereldwijd overzicht verwijzen we door naar de wereldwijde data van The Center for Systems Science and Engineering.

Foto: Nell Haynes, Flickr / CC BY 2.0