© Ali Selvi
Ook vrede komt in het gedrang
Niet overal is de impact van de coronapandemie hetzelfde. Elk land heeft een andere historische en culturele context. Kan Colombia covid-19 de baas?
Hoe stop je een besmettelijk virus? Door een goed gezondheidszorgsysteem, stevige sociale bescherming en goede politieke beslissingen.
Wereldwijd zijn landen anders gewapend, maar ook regeringsmaatregelen zijn enorm verschillend. Een Q&A over het coronavirus in Colombia.
Q: Is het gezondheidszorgsysteem hier klaar voor?
A: Het Colombiaanse zorgsysteem kan de coronacrisis niet aan.
Het gezondheidssysteem ontbreekt infrastructuur. Er zijn 87.000 ziekenhuisbedden, waarvan 8000 op intensieve zorgen. Die bedden zijn zelfs zonder corona-patiënten zo goed als allemaal bezet.
Q: Hoe kan Colombia bouwen aan een rechtvaardig gezondheidszorgsysteem?
A: Colombia staat bekend voor de enorme hoeveelheid rechten voor haar bevolking. Rechten die op papier staan, maar in de dagelijkse realiteit niet gelden. Sociale bescherming moet dringend in de praktijk omgezet worden, om de Colombianen de kans te geven de crisis te overbruggen.
Een goed voorbeeld hiervan is hoe bedrijven zieke arbeiders behandelen. Heel wat arbeiders die in Colombia ziek worden, moeten blijven werken omdat ze hun beloofde uitkering niet krijgen. De arbeidswetgeving is een kluwen waarin bedrijven gemakkelijk hun verantwoordelijkheid kunnen afschuiven. Het is zelfs zo erg dat middenveldorganisaties case per case, arbeiders moeten helpen om hun rechten op te eisen. Vertaal die context naar de situatie van een pandemie. Zonder vervangingsinkomen blijven mensen aan het werk en verspreidt het virus zich verder.
Q: Wat is het grootste risico voor de gezondheid van de Colombianen?
A: Een gezondheidszorg die voor velen onbetaalbaar is. In Colombia is het gezondheidssysteem geprivatiseerd. Wie geld heeft, krijgt de nodige zorgen. Wie dat niet heeft, sterft in de gangen van het ziekenhuis.
Gezondheidszorg, pensioenen en arbeidsrisico’s zijn op dit ogenblik drie gescheiden systemen van de Colombiaanse sociale zekerheid. De situatie dreigt intussen te verslechteren, want de besparingen nemen onder president Duque verder toe. Heel wat middenveldorganisaties mobiliseren zich, met de steun van FOS, tegen de nakende arbeids- en pensioenshervormingingen. Die hervormingen beloven niets goed voor de Colombianen.
Q: Welke stappen onderneemt de overheid?
A: De Colombiaanse overheid hinkte eerst achterop in vergelijking met de andere Andeslanden, maar intussen is huisarrest is verplicht voor alle Colombianen mits enkele uitzonderingen.
Bedrijven lobbyen vandaag bij de overheid om te mogen doorwerken of om steunmaatregelen te krijgen. De verzuchtingen van arbeiders zijn geen prioriteit. Zij krijgen onvoldoende bescherming op het werk. Er werden ook een aantal sociale steunprogramma’s uitgebreid, maar die zijn slechts pleisters op de wonde. Een groot deel van de bevolking valt uit de boot.
Q: Hebben de crisismaatregelen een impact op het geweld in Colombia?
A: De naleving van de vredesakkoorden, in een land waar alles draait om economische belangen, loopt enorm moeilijk. “Sinds de ondertekening van de akkoorden gaan de moorden op mensenrechtenverdedigers door en de straffeloosheid ook”, liet FOS-medewerker Jo Vervecken vorig jaar vanuit Colombia optekenen. Al meer dan 700 mensen die het opnamen voor vrede, legden het loodje. Sinds de gezondheidscrisis, zijn al zeker zeven sociale leiders vermoord.
Nu het dagelijks leven helemaal is stilgevallen door de lockdownmaatregelen, staan mensenrechten in verder onder druk Colombia. Wie het opneemt voor die rechten, loopt nu nog meer gevaar. Verschillende organisaties merken op dat de uitzonderlijke situatie, het geweld laat escaleren. Zo wordt het nog makkelijker voor paramilitaire groeperingen, die al jaren dood en verderf zaaien, om sociale en syndicale activisten uit de weg te ruimen. Algemeen Secretaris van de Verenigde Naties António Guterres riep op om het geweld te stoppen.
Q: Wat is de rol van het middenveld?
A: De crisis treft ook heel wat sociale organisaties. Er is grote bezorgdheid over de veiligheid van de Colombianen, maar ook over de uitdagingen die de lockdown met zich meebrengen.
De arbeidsrechten liggen meer dan ooit onder vuur. Mensen die hun werk verliezen kunnen geen gezondheidszorg meer betalen. Wie probeerde te overleven als huishoudwerker of straatverkoper, valt nu zonder werk en zonder inkomen. Intussen moeten landarbeiders blijven werken, maar ze kunnen niet rekenen op de nodige beschermingsmaatregelen.
Vakbondskoepel CUT drong daarom in een open brief aan op de bescherming van de arbeidsrechten. Vooral die van de meest kwetsbare groepen, zoals arbeiders in de informele sector. De koepel stelde een aantal maatregelen voor om de financiële situatie van families in Colombia te verlichten en de sociale bescherming te garanderen.
