Je kan er dit jaar niet langs kijken: Congo is 50 jaar geleden onafhankelijk geworden van België. Naast de talloze publicaties van boeken over Congo en het gemeenschappelijke verleden is er een stijgende aandacht van radio en tv.
Maar er zijn ook tentoonstellingen.
Eind april start in het Africamuseum van Tervuren een historische terugblik. Het Kadoc te Leuven kondigt een terugblik aan op de religieuze band/verhouding tussen beide landen.
Naast de viering van 50 jaar onafhankelijkheid Congo is er ook Bamaka Encounters 2009 met het beste uit de recente Afrikaanse fotografie.
Het Fotomuseum te Antwerpen levert een ernstige inspanning met fotografie over Congo.
Congo Belge (en images)
De Belgische Magnumfotograaf Carl De Keyzer en mede-curator Johan Lagae maakten een selectie van beelden uit de begintijd van 50 jaar Belgische kolonisatie van Congo. De foto’s komen uit de collecties van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren.
Naast de fotoreeks kan je ook tijdschriften zien uit de late koloniale periode.
Het gaat hier om de oudste beelden van de periodes van de Congo-Vrijstaat en koloniale periode. Wie beelden van na 1930 verwacht kan terecht bij recente boeken van Peter Verlinden, Jan Raymaekers, Bob Vanhee & Julien van Remoortele.
Hoe blank toen omging met zwart is zo bevreemdend op deze foto’s en nu, bijna een eeuw later, confronteren ze ons rechtvaardigheidsgevoel.
Maar tegelijk: is de blanke paternalistische kijk op Congo wel echt weg?
Deze tentoonstelling geeft geen antwoorden op deze vragen, maar confronteert de bezoeker. Net zoals het tweede luik.
Congo (belge)
Carl De Keyzer maakte foto’s van Belgische koloniale beelden in het moderne Congo. Zijn traject voor zijn zoektocht haalde hij uit een oude reisgids. In zijn beelden confronteert hij de oude gebouwen en overblijfselen met het huidige leven in onze ex-kolonie.
De tentoonstelling is een indrukwekkende reeks van grote foto’s, die je stil doen staan bij de onwerkelijkheid waarmee de mens soms te werk gaat. De soms absurde overdracht van Westers koloniaal denken via de gebouwen in dit prachtige, natuurlijke landschap is na meer dan 50 jaar een bitter bewijs van een paternalistische visie van de kolonisator.
De minimale toevoeging van teksten bij de beelden is een goede keuze. Want elk beeld vertelt zijn verhaal, een verhaal over vroeger, maar ook over nu en roept vragen op over de toekomst van de Congolese bevolking.
En onbewust rijst hier de vraag over de rol en aanwezigheid van een Belgische vertegenwoordiging op de aangekondigde viering van 50 jaar Dipenda naar boven. Wat gaan we daar zeggen? Waar ligt onze verantwoordelijkheid voor de problemen voor het moderne Congo, ooit een land met de rijkste bodemschatten ter wereld.
Het tweeluik Congo krijgt een mooie aanvulling met:
“Bamako Encounters 2009”
In deze selectie van de 8e editie van de biënnale van Afrikaanse Fotografie in Bamako zijn 2 Congolese fotografen opgenomen.
De jonge Alain Wandimoyi geeft in zijn fotoreeks een indringend beeld van het leven in inde vluchtelingenkampen in Kivu. De foto waarop president Kabila met gevolg een kamp bezoekt is, is sprekend voor zijn werk en veelbetekenend.
Een tip: alainwandimoyi.blogspot.com
“I crossed the Oubangui river in a canoe. When I reached the CAR border, I was registered by the Immigration Control Services who then put me in touch with the High Council for Refugees (HCR). This organisation provided me with international legal protection. My refugee identification number for the last ten years has been: CARBA/0190/V/00/ATT/SC.”
Het bijschrijft bij Robert Mafuta, de andere Congolees, verklaart de gemonteerde foto’s en de onderliggende problematiek van het Congo van vandaag.
De andere fotografen komen uit de diverse streken van Afrika en geven een prachtig overzicht van een sterk groeiende fotografie.
Een absolute aanrader!
Een minpunt: er is geen catalogus van deze tentoonstelling verkrijgbaar.
Praktisch:
Het tweeluik over Congo en de Bamako Encounters lopen nog in het Fomu te Antwerpen tot 16 mei.
www.fomu.be
Een tip: wie de 2 Congo-boeken te prijzig vindt, raden we aan Extra nr. 4 te kopen, het Fomu magazine. Deze mooi verzorgde uitgave is een absolute aanrader. Met mooie reproducties van de tentoonstellingen, inclusief de Bamako Encounters 2009.
Toemaatje: Congo 50 in Cinema Zuid
Cinema Zuid in Antwerpen brengt tussen 30 maart en 30 april een unieke selectie van films (documentaires, speelfilms en amateurfilms) over Congo. Niet alleen van de koloniale periode (1909-1960), maar ook van na 1960.
Voor een uitgebreide info over het aanbod verwijzen we naar de website van Cinema Zuid
