“De situatie is zeer ernstig”, zegt advocaat William Acosta van de Grupo de Apoyo para Personas en Reclusión (Steungroep voor Gevangenen). “In de gevangenis La Modelo bijvoorbeeld is er capaciteit voor 2950 gevangenen maar zitten er nu 7965 volgens officiële cijfers.”

En het wordt steeds erger, zegt hij. “Ik werk al meer dan tien jaar met gevangenen en telkens als ik in een gevangenis kom denk ik dat het niet erger kan. Maar telkens kom ik er nog een ergere tegen. In La Dorada slapen de gevangenen om beurten drie uren.”

Regering zwijgt

In de hoofdstad is nu een hongerstaking aan de gang in de gevangenissen La Modelo, La Picota en El Buen Pastor. Buiten volgen de manifestaties van familieleden van gevangenen en zelfs van bewakers elkaar op. De bewakers klagen over slechte werkomstandigheden en een te groot aantal gevangenen.

Sinds augustus eisen de manifestanten een dialoog met de regering waarbij ook de stem van de gevangenen wordt gehoord, zegt July Henríquez, directeur van de organisatie Lazos de Dignidad (Banden van Waardigheid). “Maar er komt geen antwoord, net zomin als er in 2011 antwoord kwam op vijftien gelijkaardige manifestaties.”

Megagevangenissen volstaan niet

In Colombia zitten momenteel meer dan 111.000 mensen opgesloten in 114 gevangenissen.
Minister van Justitie Ruth Stella Correa kondigde vorige week grondige hervormingen aan. Ze wil onder meer zes megagevangenissen bouwen. Maar het protest houdt aan.

Zelfs met de megagevangenissen zal er nog een tekort van 9100 plaatsen zijn, zegt senator Carlos Bahena van de oppositiegroep Político Mira. Daarom is er “een echt integraal rehabilitatiebeleid” nodig.

Overbevolking is geen typisch Colombiaans probleem. Volgens een rapport dat de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) deze maand publiceerde, is het aantal gevangenen in de 34 OAS-lidstaten gegroeid van 2,6 miljoen in 2000 naar bijna 3,5 miljoen in 2010. “Door de evolutie en sofisticering van de criminaliteit moeten de huidige strategieën herbekeken worden.”

Twintig in, vijf uit

De Colombiaanse overheid neemt steeds meer misdrijven op in de strafwetgeving. Daardoor en door de traagheid en inefficiëntie van justitie stijgt het aantal gevangenen, zegt Acosta. “Per twintig mensen die de gevangenis in gaan, gaan er vijf buiten.”

In het kader van de strijd tegen guerrillagroepen en drugbendes heeft Colombia ook speciale, afgelegen gevangenissen gebouwd. “La Picota bijvoorbeeld werd bijna op een drasland gebouwd, vlak bij de bergen, waardoor er maar een paar uur per dag zon is”, zegt Acosta.

Zowel volgens Bahena, Henríquez als Acosta moet Colombia dringend de internationale normen voor gevangenissen gaan naleven. Zo moet er meer respect komen voor de politieke overtuiging van de gevangene. Vandaag zitten linkse guerrillero’s samen met extreemrechtse paramilitairen.
“Er is effectieve humanitaire aandacht nodig, want veel gevangenen gaan gezond de gevangenis in maar komen zwaar ziek of soms zelf dood weer buiten”, zegt Henríquez.