Op 18 april 2018 vaardigde Peru, als eerste Zuid Amerikaans land, een nationale wet uit “Cambio Climatico”, met de bedoeling de 17 doelstellingen, van de VN overeenkomst voor een haalbare Ontwikkeling, te materialiseren.

Maar er is nog een lange weg te gaan. Peru kent verschillende terreinen die problematisch zijn: drinkwatervoorziening in de steden (Lima, bijvoorbeeld, telt 10 miljoen inwoners); bevloeiing van de hectaren grote landbouwbedrijven in de kuststreek; bescherming van de viswateren aan de kust; bescherming van het Amazonewoud. Eén belangrijke factor komt echter niet voldoende onder de aandacht: de cocateelt en zijn gevolgen.

Cocateelt

Ondanks de grote interesse rond alles wat behoud en bescherming van de natuur inhoudt blijft het grote cocaïneverbruik in de wereld, niet het minst in Europa, paradoxaal haaks staan op alle duurzame inspanningen. Verbruik impliceert het telen van coca en het verwerken ervan in die landen waar cocaplanten groeien.

In Peru wordt jaarlijks rond de 500 toncocaïne aangemaakt, waarvan 95%versluist naar het buitenland. Het telen van coca op dergelijke grote schaal en het aanmaken van verbruiksklare cocaïne, als pasta of poeder, veroorzaakt grote ecologische en menselijke schade.

Wat betekent dit voor de land- en bosbouw, die gedestabiliseerd worden met een belangrijke impact op het klimaat als gevolg?

Er worden cocabladeren geoogst op 65.000hectaren landbouwgrond, hiermee staat Peru in de wereld vooraan tussen de landen met cocateelten, voor Colombia. Voor die grond werd een groot deel van het amazonebos ontbost, wat in Zuid-Amerika één van de grootste oorzaken is van klimaatverandering en van verlies van biodiversiteit.

Ecologische gevolgen?

Verhandelbare cocaïne is het resultaat van een  productie proces waarin heel wat chemische producten worden aangewend die schadelijk zijn voor het milieu en voor de mensen, voor deze laatsten omwille van de slechte werkomstandigheden.

Voor het aanmaken van 1 kilogram cocaïnehydrochloride poeder  heeft men de volgende grondstoffen nodig: 313 kg cocabladeren, 14 gallons (of ongeveer 50 L) diesel of turbo brandstof (op basis van kerosine), 47 kg kalk, 12 kg aceton, 6 kg  zwavelzuur, 500 gr chloorzuur, 4,4 kg natriumcarbonaat en 188 gr kaliumpermanganaat.

Men schat dat er jaarlijks 33.000ton van deze chemische stoffen in het proces gebruikt worden. Een groot deel van deze producten wordt legaal ingevoerd en langs commerciële weg verhandeld, ondanks het feit dat veel van deze producten voor privégebruik verboden zijn. Het is verwonderlijk hoe deze producten op de ver afgelegen plaatsen, waar de cocaïne aangemaakt wordt, geraken. Een verklaring, de corruptie binnen de politie, het leger en zelfs de DEA (drugpolitie van de VS ) die basissen heeft in Peru.

Al deze producten, of wat ervan overschiet na het bereidingsproces, worden nadien geloosd in de talrijke riviertjes die  uiteindelijk uitmonden in de Amazonestroom. Het is niet moeilijk om zich de grote ecologische schade voor te stellen, gevolgd door de sociale schade, die deze dumping veroorzaakt aan fauna – ondermeer vissterfte – en flora van het Amazonewoud. De Amazonestroom is een van de grootste reserves van zoet water op wereldvlak.

Gevolgen voor de maatschappij?

Cocabladeren worden tot 3x per jaar geoogst, dikwijls door jongeren die hun school ontlopen voor geld om hun families te onderhouden. Met daglonen die hoger liggen dan in andere sectoren van de landbouw waardoor velen, soms kinderen van 12-14 jaar, hun familie verlaten en nooit meer terugkeren.

Anderen wagen hun leven in het overbrengen van de cocaïne naar de steden, van waaruit het transport naar het buitenland georganiseerd wordt. Velen vallen daarbij in handen van gewapende bendes, die hen  eerst afmaken om dan pas te kijken wat er in hun rugzakken zit. De gevangenissen in het binnenland zitten vol met arme jongens en meisjes die jarenlange straffen uitzitten – niet de milde straffen van de cocaïnemaffia in België.

Zones die vroeger het toneel waren van inlandse oorlog (VRAE, valle rio Amazonas en Ene) zijn nu gebieden waar veel coca geteeld wordt en waar de inwoners gegijzeld worden door drugsbendes, die de heerschappij onderling betwisten op een gewelddadige manier. Inwoners geraken niet uit het geweld, eerst de binnenlandse oorlog nu geweld van de drugwereld, voeg daarbij nog de handel van minderjarigen in de prostitutie.

Ver van ons bed?

Dit alles ligt voor de meesten van ons ver van ons bed, maar toch zijn wij er mede verantwoordelijk voor.

Cocaïne is een mode-drug in het Westen en wordt in alle lagen van de bevolking misbruikt. De impact hierboven beschreven zou toch een geldige reden moeten zijn, voor mensen die rond “groene” thema’s ijveren, om zich ook tegen de consumptie van cocaïne in te zetten en, zeker, om zelf het consumeren van cocaïne te laten.

De Antwerpse haven is de belangrijkste ingangspoort voor cocaïne naar België en Europa. In de afvalwateren van Antwerpen worden de grootste concentraties van cocaïne gevonden van Europese steden. Anderzijds komt de stad en het land dikwijls in het nieuws omdat drugtrafficanten, wanneer ze opgepakt worden, er met lichte straffen van afkomen of door procedurefouten vrijkomen. Waarom zijn de straffen zo licht? In tegenstelling met de strafmaat in België , zijn de straffen in Peru zwaar, je kan voor het transporteren van ½ kg cocaïne voor 15 jaar in de cel belanden.

Dit alles roept vele vragen op. Waarom wordt er zoveel cocaïne gebruikt, welke soort maatschappij tolereert of stimuleert de consumptie en welke waardepatronen liggen aan de basis ervan? Wat drijft mensen om cocaïne te consumeren, eenzaamheid, het gevoel van de individuele vrijheid, Ik doe met mijn lichaam wat ikzelf wil, de “kick” van het genot? Uiteindelijk is het een “welzijnsprobleem” van een over-gecommercialiseerde individualistische samenleving.