Om het hoofd te kunnen bieden aan de nieuwe omikronvariant en zo de vewachte druk op de ziekenhuizen te beperken, nam het overlegcomité vorige week woensdag de beslissing om binnenevenementen niet meer te laten doorgaan. De culturele sector wordt hierdoor het hardst getroffen.

Niet alleen artiesten die op het podium staan, maar ook jobs die worden uitgeoefend achter de schermen zoals podiumbouwers en chauffeurs die materiaal leveren, verliezen weer eens hun inkomsten, van de ene op de andere dag. Zondag kwamen ongeveer 5.000 mensen samen aan de Kunstberg in Brussel, uit protest, en ook verschillende cinema-uitbaters in Wallonië gaven al aan open te blijven, ondanks de nieuwe maatregel.

Solidaire sector

Deze maatregel komt er terwijl deze sector zich altijd solidair heeft gedragen in deze gezondheidscrisis en – zonder protest – de gevolgen van het virus consequent droeg en de deuren sloot. Maar na twee jaar aan investeringen in CO2-detectoren, opleidingen, ventilatiesystemen, en in het algemeen aanpassingen aan de maatregelen zoals mondmaskers dragen, de invoering van de CST-pas, social distancing enzovoort, verwacht de cultuursector een langetermijnvisie waarmee ze duurzaam en veilig de deuren kunnen openhouden, en niet te pas en te onpas als gemakkelijkste optie worden ingezet om de COVID-19-crisis het hoofd te bieden. Andere sectoren worden ook niet aan dezelfde maatregelen onderworpen.

Experten niet akkoord

Ook volgens Sciensano zijn theaters, concertzalen en bioscopen niet de plaatsen waar besmettingen massaal opgelopen worden. Er lijkt dus geen rechtvaardiging te zijn voor deze maatregel. De verbazing en de ergernis van de experten bij de aankondiging ervan zijn hiervan het bewijs: de sluiting van de culturele sector behoorde niet tot de maatregelen die zij hadden aanbevolen.

“Deze manier van werken lijkt ons dan ook in strijd te zijn met het recht om aan het culturele leven deel te nemen, en met de rechten van werknemers in de culturele sector”, concludeert Liga-voorzitter Kati Verstrepen. Een coalitie van organisaties, waaronder de Liga voor Mensenrechten en de Ligue des droits humains, vraagt daarom de Raad van State om deze maatregelen te schorsen.

In strijd met het evenredigheidsbeginsel

De gezondheidsmaatregelen moeten in verhouding staan tot het nagestreefde doel. De maatregel is slechts te rechtvaardigen als kan worden aangetoond at minder invasieve maatregelen niet beschikbaar en toereikend waren.

Dat men de ineenstorting van de gezondheidszorg wil voorkomen is legitiem. Maar niet zomaar alles is toegelaten in de strijd tegen de pandemie. De maatregelen moeten in overeenstemming zijn met het evenredigheidsbeginsel:

“Dit evenredigheidsbeginsel houdt in de eerste plaats in dat de gezondheidsmaatregelen in verhouding moeten staan tot het nagestreefde doel. Dat wil zeggen dat zij geschikt moeten zijn om dat doel te bereiken. Of de sluiting van de cultuursector aan die vereiste voldoet is te betwijfelen volgens de experten. De maatregel is ook slechts gerechtvaardigd indien kan worden aangetoond dat andere maatregelen, die minder invasief zijn, niet beschikbaar en toereikend waren”, schrijft de Liga voor Mensenrechten.

Evenwicht tussen de verschillende belangen is ver zoek

“Ten slotte vereist het evenredigheidsbeginsel dat een evenwicht wordt gevonden tussen de verschillende belangen die op het spel staan. Op dit punt is de sluiting van de culturele sector onevenredig, omdat het algemeen belang van toegang tot, en deelname aan het culturele leven en de rechten van kunstenaars en werknemers in de sector duidelijk niet goed zijn afgewogen tegen andere rechten, vrijheden en andere belangen”, klinkt het bij de Liga.

Het recht om aan het culturele leven deel te nemen is een grondrecht

“Het recht om deel te nemen aan het culturele leven is een fundamenteel recht dat wordt erkend in onze grondwet en in vele internationale verdragen die België heeft geratificeerd. Dat recht houdt in dat de toegang tot en deelneming aan het culturele leven wordt geëerbiedigd, beschermd en nageleefd. De sluiting van concertzalen, theaters en bioscopen houdt ook in dat de rechten van de werknemers in deze sector worden geschonden. Tenslotte is dit besluit een bron van discriminatie: het treft de cultuursector harder dan andere sectoren zonder evenredig onderscheid.”

Het recht om deel te nemen aan het culturele leven is een fundamenteel recht dat wordt erkend in onze grondwet en in vele internationale verdragen die België heeft geratificeerd.

“Om al deze redenen hebben wij besloten juridische stappen te ondernemen en roepen wij onze regering op om deze maatregel te laten vallen”, besluit Kati Verstrepen.