Nieuws, België, Analyse -

Cijfers in de media: gevaar voor manipulatie is groot

Cijfers. Studiediensten, denktanks en politici strooien ze driftig in het rond en media pikken ze gretig op. In het beste geval zijn ze eenzijdig, in het slechtste geval gewoon uit de duim gezogen. Maar ondertussen sturen ze wel het publieke debat. Enkele recente voorbeelden.

vrijdag 23 maart 2012 16:06
Spread the love

Begin maart. Kranten citeren uit een geheim rapport van Barroso en Van Rompuy waaruit blijkt dat  de loonkosten in de industrie met 22 procent stegen tussen 2000 en 2010. “Zelfs Griekenland wist de loonkosten per eenheid product in dezelfde periode beter in de hand te houden”, klinkt het onthutst in De Tijd.

Van Rompuy haalde dat cijfer zelf uit het IMF-rapport ‘Regional Economic Outlook Europe 2011’ dat sinds oktober online staat, maar toen door geen enkele journalist werd opgemerkt.

Volgens de officiële cijfers van de Europese Unie – opgelijst in het zogenaamde scorebord – doet België het nochtans helemaal niet zo slecht. Onze buurlanden Frankrijk, Nederland en Verenigd Koninkrijk zagen hun loonkosten de afgelopen jaren sneller stijgen dan België. Landen als Ierland, Spanje en jawel Griekenland zitten daar zelfs ver boven.

Waarom haalt dat ene herkauwde cijfer in een rapportje van Van Rompuy wel de kranten en dat andere officiële cijfer niet?

“Het ene cijfer negeren en het andere op je voorpagina zetten, helpt om het competitiviteitsdebat in een bepaalde richting te sturen”, schrijft de studiedienst van het ABVV in de nieuwsbrief Echo-ABVV.

Een tweede voorbeeld. De studie van professor Joep Konings, titularis van de Voka Leerstoel aan de KU Leuven. Die berekende dat een indexsprong (het overslaan van een indexering waar de werknemers recht op hebben) 32.000 jobs kan opleveren. Of 14.000 al naar gelang het scenario. Dat laatste cijfer haalde de kop niet. Daarin gaat het alleen over die 32.000.

Om aan dat cijfer te komen schat Konings de loonelasticiteit op 0,72. Konings gaat er dus vanuit dat een daling van de lonen met 1 procent een stijging van de werkgelegenheid met 0,72 procent oplevert.

De kritische economen van Poliargus noemen dat macro-economische alchemie. Zij citeren studies (onder andere van de HUB) die een veel lagere loonelasticiteit vaststellen en die dus ook veel minder jobs beloven bij een indexsprong. Maar die studies haalden geen enkele krant, laat staan de voorpagina.

Caroline Copers, algemeen secretaris van het Vlaams ABVV, trekt uit de alchemie van Konings nog een andere conclusie. Een indexsprong kost de werknemers 3 miljard euro. Voor de rest van hun loopbaan. In ruil voor dat cadeau van 3 miljard euro creëren de werkgevers maximum 32.000 jobs. Dat is 90.000 euro per job. Een wel hele dure herverdeling. Maar opnieuw: een cijfer dat alleen in een opiniebijdrage op een nieuwssite is te vinden.

Laatste voorbeeld. Op de voorpagina van Het Laatste Nieuws: ‘Werklozen gebaat bij kordate aanpak’. Want uit een studie van de RVA blijkt dat gestrafte werklozen drie maal sneller een baan vinden. Het gaat om 21,8 procent van de definitief geschorste werklozen. Geen enkel artikel over die studie vermeldde die andere cijfers die veel choquerender zijn.

29 procent van de geschorste werklozen komt bij het OCMW terecht. En 45,1 procent verdwijnt gewoon van de arbeidsmarkt, zonder dat ook maar iemand weet wat ze dan nu doen.

Media gaan kritiekloos om met cijfers die belangengroepen hen op een dienblad aanbieden. Er zit voor de lezers niets anders op dan zelf kritisch te zijn telkens er een spectaculair cijfer opduikt in de media. Controleer de bron, ga op zoek naar het originele document, kijk welke cijfers er weggelaten werden, kijk even op het net of er ook andere cijfers beschikbaar zijn. En als u daar allemaal geen tijd voor hebt, gaat u er best van uit dat alle cijfers dienen om het debat in een bepaalde richting te sturen.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!