Met uitzondering van China en enkele andere landen heeft het grootste deel van de wereld te maken met een op hol geslagen virus, door de criminele incompetentie van hun regeringen in welvarende landen. Zij schuiven op cynische wijze de algemene wetenschappelijke protocollen van de VN-Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en andere wetenschappelijke organisaties terzijde en tonen zo dat ze van kwade wil zijn.

Nochtans zouden ze er net nu nauwgezet op moeten toezien dat testing, contactonderzoek en isolatie gedaan wordt, en als dat niet volstaat, moet er een tijdelijke lockdown opgelegd worden. Deze zaken verzuimen is roekeloos. Even verontrustend is dat rijkere landen een beleid van “vaccin-nationalisme” voeren waarbij ze potentiële vaccins hamsteren in plaats van een vaccin voor iedereen te ontwikkelen.

De mensheid heeft er alle belang bij dat er wat omzichtiger te werk wordt gegaan. Daarom moet de wetgeving over intellectuele eigendom tijdelijk opgeheven worden en moeten er universele vaccins ontwikkeld worden waar iedereen toegang toe heeft.

Hoewel de pandemie voor iedereen de voornaamste bezorgdheid is, bedreigen nog andere grote gevaren het voortbestaan van onze soort en de planeet.

I. Kernwapenoorlog

In januari 2020 heeft het Bulletin of the Atomic Scientists (BAS) zijn Doomsday Clock op 100 seconden voor 12 gezet, akelig dichtbij. Deze klok werd in 1947 in het leven geroepen, twee jaar nadat in 1945 de eerste kernwapens ontwikkeld werden. Ze wordt jaarlijks bijgesteld door de Science and Security Board van het Bulletin die beslist of de minutenwijzer verplaatst wordt of niet.

Wanneer deze raad de klok opnieuw aanpast, komen we dicht bij onze totale vernietiging. En de bestaande verdragen die toezien op wapencontrole worden momenteel versnipperd. Ondertussen bezitten de grote mogendheden samen bijna 13.500 nucleaire wapens (meer dan 90 procent daarvan in handen van Rusland en de VS). De verwoesting die deze wapens kunnen aanrichten zou onze planeet zonder meer onbewoonbaar maken.

De USS Tennessee is sinds 2019 de eerste VS-onderzeeër met kleine W76-S kernkoppen aan boord. Deze kernbommen met ‘klein bereik’ en ‘geringe impact’ verhogen het risico op een kernoorlog. Foto: US Navy

De zeevloot van de VS heeft al de W76-2, een klein type kernbommen, klaar voor gebruik. Ontwapening moet daarom zo snel mogelijk op de agenda komen van de internationale gemeenschap. Zo moet Hiroshima Day ieder jaar op 6 augustus een robuuster ankerpunt worden voor jaarlijkse bezinning en protest.

2. Klimaatcatastrofe

In 2018 verscheen een wetenschappelijke paper met als schokkende titel: “Meeste atollen onbewoonbaar halfweg 21^ste eeuw door overstromingen te wijten aan stijgende zeespiegel”. De onderzoekers concludeerden dat atollen van de Seychellen tot de Marshalleilanden mogelijk zullen verdwijnen.

Daarnaast worden volgens een VN-rapport een miljoen dier- en plantensoorten met uitsterven bedreigd. Neem daar de catastrofale natuurbranden bij en het verregaande verbleken van de koraalriffen en het wordt helemaal duidelijk dat je niet langer clichés kan hanteren als de kanarie in de koolmijn¹ wanneer je over klimaatrampen en andere rampen spreekt. Het gevaar is nu, niet in de toekomst.

Volgens een VN-rapport van 2018 dreigen zonder aangepast beleid alle koraalriffen ter wereld te verdwijnen tegen 2050. UN Photo

Daarom is het essentieel dat grote mogendheden – die er volkomen in falen fossiele brandstoffen te vervangen – zich engageren voor de aanpak van ‘gemeenschappelijke maar verschillende verantwoordelijkheden’ die op de VN-Conferentie voor Leefmilieu en Ontwikkeling van 1992 in Rio de Janeiro werd vastgelegd.

Het spreekt boekdelen dat landen als Jamaica en Mongolië hun VN-klimaatplannen al voor eind 2020 aangepast hadden – een vereiste van het COP21-Klimaatakkoord van Parijs –, hoewel zij slechts verantwoordelijk zijn voor een heel kleine fractie van de mondiale CO²-uitstoot.

De fondsen die ontwikkelingslanden moesten helpen om af te stappen van fossiele brandstoffen zijn nu bijna opgedroogd, terwijl hun externe schuldenberg blijft aangroeien. Dit toont aan dat de “internationale gemeenschap” dit eigenlijk niet serieus neemt.

III. De neoliberale aanval op het Sociaal Contract

In landen in Noord-Amerika en Europa werd de publieke functie van de staat helemaal uitgehold en overgedragen aan woekeraars. Ondertussen hebben privé-instellingen de civiele samenleving volkomen vercommercialiseerd. Hierdoor wordt het verschrikkelijk moeilijk om in deze delen van de wereld nog sociale verandering teweeg te brengen. Het resultaat is schrijnende sociale ongelijkheid en een arbeidersklasse die politiek zeer zwak staat. Dankzij die zwakte kunnen miljardairs het beleid bepalen dat de honger alleen maar doet toenemen.

Landen zouden niet langer mogen beoordeeld worden op de woorden in hun grondwet, maar op hun jaarlijkse begrotingen. Zo spenderen de VS bijna een duizend miljard dollar (als je er het geschat – geheim – budget voor de inlichtingendiensten bijrekent) aan hun oorlogsmachine terwijl het slechts een fractie daarvan uitgeeft aan het algemeen belang (zoals aan gezondheidszorg, wat tijdens een pandemie toch evident is).

Het buitenlandbeleid van westerse landen wordt goed geolied door wapenhandel. Zo erkenden de Verenigde Arabische Emiraten en Marokko Israël pas als staat nadat ze respectievelijk 23 en 1 miljard dollar aan Amerikaanse wapens mochten aankopen. De rechten van de Palestijnen, de Sahrawi’s (in de Westelijke Sahara) en de Jemenieten waren bij deze overeenkomsten kennelijk niet van belang. De illegale sancties die de VS oplegt aan 30 landen waaronder Cuba, Iran en Venezuela zijn de normale gang van zaken geworden, zelfs tijdens de Covid-19-crisis.

Het politiek systeem faalt wanneer de bevolkingen van kapitalistische landen – in vele opzichten slechts democratisch op papier – er niet in slagen hun regeringen tot actie te dwingen en een mondiaal beleid te voeren in deze noodtoestand. De stijgende hongercijfers tonen dat de strijd om te overleven voor miljarden mensen het enige toekomstperspectief is (dat allemaal terwijl China ondertussen wel heeft aangetoond dat het absolute armoede kan uitroeien en honger grotendeels kan elimineren).

Nucleaire verwoesting en het uitsterven door klimaatrampen zijn als tweelingen bedreigingen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Ondertussen kunnen de huidige slachtoffers van de neoliberale aanslag zich enkel concentreren op hun kortetermijnproblemen, dat wil zeggen op hun strijd om dagelijks in leven te blijven. Zo worden deze fundamentele vraagstukken over de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen voor ons uit de weg geschoven.

Deze mondiale problemen vereisen mondiale samenwerking. Onder druk van derdewereldlanden hebben grote mogendheden in 1968 het Verdrag inzake de niet-verspreiding van kernwapens (Non-proliferatieverdrag, NPT) ondertekend. In diezelfde periode in 1974 hebben ze daarentegen de Declaration on the Establishment of a New International Economic Order afgewezen, wat toch een uiterst belangrijk document was.

Het machtsevenwicht om een dergelijke klassenstrijd te voeren op het internationale toneel is er nu niet meer. Om overheden echt tot verandering te dwingen is een politieke dynamiek nodig, in het bijzonder in de westerse landen, maar ook in de grotere staten in de ontwikkelende wereld zoals Brazilië, India, Indonesië en Zuid-Afrika.

Er is een robuust internationalisme nodig om voldoende en onmiddellijke aandacht te schenken aan het gevaar van onze totale uitroeiing: door een kernoorlog, door de klimaatcatastrofe en door sociale instorting. De uitdagingen mogen dan overweldigend zijn, ze kunnen niet uitgesteld worden.

Het artikel Chomsky and Prashad: There are 3 major threats to life on Earth that we must address in 2021 van 5 januari werd vertaald door Jules De Moor.

Note: