De cellulosefabriek in Valdivia, eigendom van Celulosa Arauco y Constitución (Celco), bevindt zich op 500 meter van de rivier Cruces, stroomopwaarts van het beschermde natuurgebied Carlos Anwandter, en op 40 kilometer van Mehuín, aan de Maiquillahuebaai (Stille Oceaan), waar lokale gemeenschappen van de visvangst leven.

Celco wil een pijpleiding van de fabriek naar de oceaan aanleggen om daar celluloseafval te lozen op een diepte van 18 meter. Aan de baai wonen kleine vissers en Mapuche-indianen. Die verzetten zich al sinds 1996 tegen deze pijpleiding.

Sterfte van zwarthalszwanen

In 2004 begon de fabriek afval in de Cruces te lozen maar toen zich ineens een massale sterfte bij zwarthalszwanen voordeed in het natuurgebied verderop, werd het plan voor een leiding naar de oceaan opnieuw uit de koelkast gehaald.
De Chileense overheid zette in februari vorig jaar het licht op groen voor de pijpleiding.

In Chili zijn alle juridische verzetsmiddelen uitgeput. Het Comité ter Verdediging van de Zee, dat het verzet leidt, is daarom naar de Inter-Amerikaanse Mensenrechtencommissie (IHRC) gestapt, een instelling van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS),

Conventie 169

Volgens José Araya van de niet-gouvernementele organisatie Observatorio Ciudadano zijn de rechten van de inheemse gemeenschappen geschonden in dit dossier. Ze werden niet geconsulteerd over een project dat in hun territorium zou worden uitgevoerd, ook al is zo’n consultatie verplicht volgens Conventie 169 over Inheemse en Tribale Volkeren van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO).

Die conventie werd in september 2009 van kracht in Chili, vier maanden vóór de leiding werd goedgekeurd. Ook al had de overheid een jaar de tijd om wetten en normen aan te passen aan de conventie, veel is daar niet gebeurd, zegt Araya.

Met de dood bedreigd

De lokale bevolking vreest niet alleen de vervuiling van het celluloseafval, de leiding schendt ook plaatsen van religieus belang. Zo dreigt een inheemse begraafplaats doormidden gesneden te worden, zegt Eliab Viguera, woordvoerder van het Comité ter Verdediging van de Zee.
Viguera zegt dat de laatste jaren steeds meer sprake was van “brutaal geweld” door “maffia’s betaald door Celulosa Arauco” tegen “mensen die de zee verdedigden, zelfs tegen bejaarden en kinderen.”

De mensen kregen geld aangeboden om hun verzet te staken, anderen werden met de dood bedreigd. Slechts een handvol vissers ging op het aanbod in.
Valdivia produceert jaarlijks 550.000 ton cellulose voor de export. Chili is goed voor 6 procent van de 48 miljoen ton cellulose die jaarlijks voor papier wordt geproduceerd wereldwijd.