Het UPOV-verdrag kent patentrechten toe aan wie nieuwe plantvariëteiten ontwikkelt. Volgens de conventie kan men een plant die niet in de algemene handel circuleert of niet in een officieel register terug te vinden is, als nieuw of anders beschouwen. Dat maakt het een bedrijf mogelijk zich de kennis van boeren- en inheemse gemeenschappen toe te eigenen zonder dat die daarvoor vergoed worden.
De ratificatie door Chili was een vereiste voor de vrijhandelsverdragen die het land met Australië, de VS en Japan heeft ondertekend, maar de discussie in het parlement sleepte al sinds 2009 aan. De nieuwe, rechtse president Sebastián Piñera zette er nu vaart achter, waardoor in mei dit jaar het licht op groen werd gezet.
Druk van de regering
Buitenlandse bedrijven kunnen zich nu inheemse zaden toe-eigenen, de biodiversiteit kan achteruitgaan en genetisch gemodificeerde gewassen worden mogelijk, zeggen sociale en milieuorganisaties.
“We hadden gevraagd dit niet goed te keuren maar de druk van de regering was groot en rechts wilde dit want de ondernemers willen de Conventie nu, ze willen hun investeringen beschermen”, zegt Lucía Sepúlveda van de Alliantie voor een Betere Levenskwaliteit en het Actienetwerk voor Pesticiden en hun Alternatieven in Chili (RAP-AL Chile).
“Ons genetisch patrimonium” is bedreigd”, zegt Francisca Rodríguez, leider van de Nationale Vereniging voor Rurale en Inheemse Vrouwen (Anamuri). “Onze zaden zijn nog maar eens in gevaar. Er blijft maar een kleine hoeveelheid over die zelfs niet voor vermenigvuldiging zal volstaan, het zullen museumstukken worden.”
Volgens ChileBio, die de bedrijven Monsanto, Bayer, Dow AgroSciencies, Syngenta en Pioneer groepeert, brengt UPOV 91 alleen maar voordelen. “Het perfectioneert een systeem dat al bestaat”, zegt directeur Miguel Ángel Sánchez. “Er wordt geen nieuw systeem ingevoerd en ook geen nieuwe manier om aan landbouw te doen in dit land.”
Bescherming tegen misbruiken
Een groep van zeventien senatoren is bezorgd over de mogelijke gevolgen van UPOV 91 en over het feit dat inheemse volken niet zijn geraadpleegd. Ook de senatoren vrezen dat het eigendomsrecht geschonden wordt en traditionele inheemse kennis in gevaar komt.
Ze hadden het Grondwettelijk Hof daarom gevraagd de ratificatie ongeldig te laten verklaren maar op 24 juni legde het Hof dat verzoek naast zich neer. Het Hof stelde in zijn vonnis wel dat regering, parlement, lokale besturen en andere overheidsinstellingen via raadpleging moeten nagaan of een maatregel al dan niet rechtstreekse gevolgen heeft voor de inheemse volken en dat die volken “tegen mogelijke misbruiken” beschermd moeten worden.
