Op zondag 29 november, een dag eerder dan gepland, ging de 21ste klimaatconferentie van start. Een extra dag omdat er nog werk aan de winkel is, veel meer dan oorspronkelijk gepland – dat beseffen de onderhandelaars maar al te goed. Op het menu de komende twee weken: een verregaand, bindend en universeel klimaatakkoord. De broodnodige ingrediënten: politieke wil, ambitie en vooral: internationale klimaatfinanciering. Tijdens de speeches van de staatshoofden op maandag en dinsdag wordt het vooral uitkijken naar concrete engagementen.

“De planeet zal zich wel redden”

Want zoals 11.11.11-directeur Bogdan Vanden Berghe eerder al schreef: ontwikkelingslanden zijn de inzet van Parijs. Of zoals Kumi Naidoo, directeur van Greenpeace International, aangaf tijdens het Grote Klimaatdebat van 11.11.11: “It’s not about the planet. The planet doesn’t need saving”. De planeet zal zich wel redden maar honderdduizenden tot miljoenen mensen in het Zuiden niet. Hij sprak over het ongemakkelijke demografische plaatje van klimaatverandering dat 11.11.11 ook al jaren aankaart: het Zuiden betaalt de prijs voor een probleem dat het niet veroorzaakt heeft én heeft er de middelen niet voor.

Een nieuw rapport van UNICEF, niet toevallig gepubliceerd enkele dagen voor de top, toont aan dat bovendien vooral kinderen getroffen zullen worden. Meer dan een half miljard kinderen woont in gebieden met extreem risico voor overstromingen en zonder klimaatactie zal klimaatverandering meer dan 1,5 miljard kinderen treffen. Het grootste gevaar dreigt bovendien voor kinderen die nu al in armoede leven. Opnieuw dus dat pijnlijke besef dat zij die er het minste verantwoordelijkheid voor dragen het hardst getroffen worden. De onderhandelingen in Parijs gaan dan ook eerder over rechtvaardigheid dan over het milieu.

Belofte maakt schuld

Het beperken van de opwarming tot maximaal 1,5°C is de enige doelstelling die rechtvaardig genoemd kan worden. Om dat doel te bereiken zal iedereen moeten samenwerken, dus ook de ontwikkelingslanden. Hoewel deze landen het probleem niet veroorzaakt hebben en er de eerste en zwaarste gevolgen van dragen, moeten ze in hun toekomstige ontwikkeling – die anno 2015 nog steeds broodnodig is – uitkijken naar koolstofarme initiatieven. Daarvoor, en voor de extreem noodzakelijke aanpassingen die deze landen nu al moeten doen om zich te wapenen tegen de impact van klimaatverandering, zijn middelen nodig.

De rijke landen beloofden tijdens de klimaatflop van Kopenhagen om het Zuiden bij te staan in haar klimaatuitdagingen in de vorm van internationale klimaatfinanciering. Zekerheid over het nakomen van de gemaakte beloftes is hier in Parijs cruciaal om tot een akkoord te komen.

Trekt premier de Belgische broek op?

België deed dit jaar amper engagementen voor de internationale klimaatfinanciering, laat staan voor de komende jaren. De reden is volgens de ministers het gebrek aan een klimaatdeal tussen de Belgische deelstaten. Vast staat dat, terwijl het ‘eiland’ België verder onderhandelt over de weinig ambitieuze engagementen voor 2020, de internationale onderhandelingen voor de periode na 2020 van start gaan.

Premier Charles Michel zal dus maandag tijdens zijn speech alvast niet kunnen uitpakken met een Belgische klimaatdeal. Wat Michel wél kan doen, is een financieringsengagement aankondigen. Dat zal de enige manier zijn om de Belgische broek – die voorlopig nog ter hoogte van de enkels hangt – toch een beetje op te trekken en er voor te zorgen dat de positie van België ten opzichte van de ontwikkelingslanden terug wat geloofwaardiger wordt. Noodzakelijk dus voor sterke onderhandelingen en heel erg wenselijk voor het internationale imago van België. Premier Michel heeft tijdens zijn speech een (laatste) kans om aan te tonen dat België meer kan dan kibbelen op vlak van klimaatbeleid.

 Lien Vandamme, beleidsmedewerker klimaat 11.11.11
@LienVandamme