Censuur van links?
Opinie -

Censuur van links?

Van Doorbraak tot Tinneke Beeckman in De Standaard, de vijfde colonne van N-VA zeg maar, ze grijpen de aanslag in Parijs aan om te hameren op wat ze de ‘censuur’ van links noemen, ‘linkse commentatoren zouden het debat dood slaan’. Datgene ‘waarover niet gesproken’ mag worden, zoals Wim Van Rooy het met de titel van zijn scheldboek stelt. Waarover hebben ze het in godsnaam?

maandag 16 november 2015 11:47
Spread the love




Stroman

 Links zou de oorzaak zoeken in sociaaleconomische redenen – aldus het simplisme van Beeckman een fabel – en zou in alle toonaarden ontkennen dat religie een probleem is. Nuance ontbreekt hier, nochtans roept Beeckman op tot een ‘grondige analyse’. Je hoeft immers geen atheïst te zijn om te weten dat religie iets ambigu is. Sommigen vinden er een zingevende bron in om een ethisch leven vorm te geven, anderen een voedingsbodem voor fundamentalisme en haat: van de Joods-orthodoxe staatsterreur, de ku klux klan en de inquisitie, tot Al Qaida en IS.

Natuurlijk is religie niet onschuldig. ‘Linkse commentatoren’ – over wie hebben ze het eigenlijk? – pleiten dat niet vrij. Ze willen alleen de pogroms vermijden op medemensen die niets met die aanslag te maken hebben en die deze aanslagen evengoed veroordelen: moslims zijn er zelf het eerste slachtoffer van. We willen vermijden dat het rechtse correcte denken terreur als een alibi aangrijpt om de aandacht weg te leiden van de klimaatcrisis, de afbraakpolitiek, de toenemende militarisering van onze maatschappij, de waanzinnige ongelijkheid en het falen van onze democratie.

Ja, islam staat op gespannen voet met het Westen, de monotheïstische religies vallen historisch immers samen met de sociaaleconomische krachtverhoudingen tussen Oost en West. In een geradicaliseerde islam vinden veel mensen in het Midden-Oosten een alternatief voor de aanhoudende westerse arrogantie en vernederingen, van het kolonialisme, de postkoloniale uitbuiting tot de zogenaamde bevrijdingsoorlogen vandaag. Daar wees de Nederlandse antiterreurexpert Peter Knoope vorige week nog op.

Mensen in Bagdad smijten zich plat op de grond en bedekken hun oren als ze het woord ‘democracy’ of ‘freedom’ horen. Het militarisme van de VS (en de Saudis) is grootste sponsor van oorlog in het Midden-oosten: van Osama Bin laden, Saddam Hoessein tot IS. De journalist Ben Swann maakte er een reportage over: the origin of ISIS. Regisseur Adam Curtis legt de ruimere puzzel samen in zijn documentaire Bitter Lake (2015).

En ja, in een geradicaliseerde islam kanaliseren velen hun conservatieve en reactionaire impulsen, in het bijzonder heel wat gefrustreerde mannen die moeite hebben met een geëmancipeerde vrouw. Dat geldt natuurlijk evengoed voor het Jodendom en het Christendom. Wim Van Rooy of Paul Cliteur drammen trouwens maar door over de islam, maar ze bewieroken het zionisme. Een veelzeggende dubbele moraal, waarom horen we daar Doorbraak, Beeckman of Maarten Boudry niet over? Ook heel wat ‘vrije geesten’ misbruiken overigens hun macht om vrouwen te bepotelen. Zijn we Pol van den Driessche (N-VA) en Willem Elias (kabinetsmedewerker van Sven Gatz) al vergeten?

Het punt is, beste Tinneke Beeckman, dat je naar eigen zeggen wel een stap verder wil zetten om na te denken over het achterliggende religieuze wereldbeeld, het rollenpatroon ervan, maar dat je als filosofe maar niet tot de vraag toekomt waar het voor elke filosoof zou moeten beginnen. Je moet de oorzaak van de hedendaagse maatschappelijke impasse niet zoeken in religie. Je moet de vraag stellen wat überhaupt de oorzaak is van religie, en de radicalisering ervan. De vraag naar de pijn van het zijn dus: de complexiteit van het menselijk bestaan en het menselijk samenleven. Wie dat niet doet, blijft steken in ‘errorisme’, zeg maar.

 Onderbouw en bovenbouw

Iedere student filosofie weet dat mensen doorheen de geschiedenis steeds hun heil hebben gezocht in de verbeelding van mythes, natuurgoden, bijgeloof en religies. Atheïsme is in historisch opzicht een marginaal fenomeen van pakweg de laatste 200 jaar. Eind 19de eeuw stelden vele filosofen en andere intellectuelen (Nietzsche, Feuerbach, Freud, Marx…) zich de vraag wat het voor mensen zou betekenen: een leven zonder god. Hoe ze dan met het onbehagen van hun bestaan en onze cultuur zullen omgaan. Hoe vatbaar het hen zou maken voor ander heilsdenken en utopia. De kiemen voor het fascisme zaten toen al klaar.

Hoe is het dus in godsnaam mogelijk dat de zelfverklaarde ‘nieuwe atheïsten’ van vandaag niet verder geraken dan de stelling: ‘religies zijn illusies, dat weet iedereen intussen toch?’ Daar koppelen ze dan snel een andere stelling aan: ‘het project van de verlichting vordert niet en dat komt door die religies’. Een systeemkritiek op het kapitalisme blijft achterwege. Heel wat atheïsten die na mei ’68 hun identiteit vormden in een strijd tegen de kerktoren willen deze identiteitspolitiek vandaag verder zetten door te strijden tegen het geloof van anderen. Wim Van Rooy zit nog steeds in de loge.

Religie is een antwoord op de existentiële conditie die het leven is. De strijd tegen de religie is dat soms ook. Marx noemde ‘godsdienst de opium van het volk.’ Hij was daar heel genuanceerd over: “Religieus lijden is tegelijkertijd een expressie van het echte lijden als een protest tégen het echte lijden. Religie is de zucht van de onderdrukte mens, het hart van de harteloze wereld, de ziel van zielloze condities. Het is de opium van het volk. Het afschaffen van de religie als het illusoire geluk van de mensen is het opeisen van het echte geluk voor de mensen. Hen oproepen om hun illusies op te geven over hun condities, is hen oproepen de condities op te geven die illusies vereist.”

Kortom, onderliggende sociaaleconomische condities genereren een toestand die religies populair maken als toevlucht. Religieus fanatisme bestrijden komt neer op een strijd voor een meer humane samenleving, zeg maar een postkapitalistische samenleving.

Maar dat past dit niet in het kraam van de Vlaams-nationalisten, de doorsnee pers en haar opiniemakers. Die kiezen voor sensatie en verwarring. Dat is de mediastrategie die het establishment nodig heeft om aan de macht te blijven en leugens toe te dekken. Wie hen tegenspreekt, krijgt al eens het label ‘postmodernist’ opgeplakt. Klaar. Opmerkelijk is dat deze politiek van verwarring en errorisme zijn inspiratie deels vindt in de postmoderne kunst. Adam Curtis noemt het ‘the politics of shape shifting’ in zijn mini-documentaire ‘O Dearism’. Het gaat over de ‘niet-lineaire oorlog’ die het Westen de volgende decennia wil voeren met zijn oude kolonies, in naam van de Verlichting.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!