Als een kwaliteitskrant een lezersbrief van mij publiceert, is mijn dag goed. Want terwijl ik zo’n brief schrijf let ik op elk woord, ik lees en herlees. Maar dat is nooit een garantie dat hij wordt opgenomen. Vandaag wel dus; maar is het nog mijn brief? Beste lezer, kijk zelf.
Dit is wat ik instuurde naar de lezersrubriek van De Morgen, als reactie op het opiniestuk van Brigitte Herremans (Broerderlijk Delen en Pax Christi) “Is Hamas het nieuwe PLO?”. Maar “iemand” schrapte de zinnen die ik hieronder in vetjes en cursief zet.
“Is Hamas het nieuwe PLO?
Het siert Brigitte Herremans en Pax Christi dat zij al jaren trachten de rechten van de Palestijnse bevolking te verdedigen. Maar steeds zijn ze negatief over Hamas, dat nochtans door een vrije verkiezing de wettige vertegenwoordiger is in de Gaza regio. Hamas gelooft niet in diplomatie, schrijft Herremans in DM. Hoe kan men dat nu beweren? Hamas heeft zojuist opnieuw een staakt-het-vuren onderhandeld; een jaar geleden leidden lange onderhandelingen tot de vrijlating van de Israëlische soldaat Shalit en van tientallen parlementsleden en militanten van Hamas. De recente aanval van het Israëlische leger op Gaza begon met de moord op Hamasleider Jabari die besprekingen voerde met vredesactivist Gershon Baskin en Egyptische regeringsvertegenwoordigers, over een langdurig bestand. Wie is er nu tegen een onderhandelde oplossing? Door te onderhandelen heeft Hamas de facto de Israëlische regering erkend; al betekent dit niet dat Hamas de landsgrenzen aanvaardt die Israël eenzijdig opschuift (De Morgen redacteur verandert dit in “naar voor schuift.”), in strijd met het internationale recht en met de bevelen van de Veiligheidsraad.
Brigitte Herremans schrijft ook dat Hamas ”een gewapende groepering blijft die aanvallen op Israëlische burgers als legitiem middel ziet”. Ze herhaalt hier de Israëlische oorlogspropaganda. Er is geen bewijs dat de Palestijnse raketten opzettelijk op burgers gericht zijn. Het aantal Israëlische slachtoffers is miniem, misschien 1/200[e] van de Palestijnse burgers gedood door Israëlische aanslagen. Daarentegen staat Israël vol met militaire doelwitten; soldaten bevinden zich niet alleen in kazernes, maar in de honderden checkpoints, de joodse kolonies, de winkelstraten, het strand van Tel-Aviv – steeds met hun wapens. De Palestijnse raketten hebben niet de trefzekerheid van de Israëlische moderne wapens, die nauwkeurig de auto’s en de huizen van “Hamasmilitanten” en hun familie treffen.
Herremans herhaalt de slogan dat Hamas “natuurlijk het geweld moet afzweren”. Waarom? Evengoed als Israël mogen de Palestijnen zich verweren. Zoals onze verzetslui tegen de nazi-bezetting. De Palestijnen hebben het recht zich te verweren, ook met geweld, tegen het geweld van de Israëlische bezetting, de blokkade, de vernietiging van hun huizen, olijfbomen en drinkwaterreserves, de diefstal van hun akkers en waterbronnen, de mishandeling en opsluiting van hun kinderen.
Deze bijna 65-jarige oorlog zal maar eindigen, wanneer Europa dit beslist: door de militaire- en handelsakkoorden met Israël op te schorten, en geldtransfers naar Israël te blokkeren. Zolang de bezetting van de Westbank en Oost-Jeruzalem, en de blokkade van Gaza voortduren, is Palestijns geweld tegen militaire doelen gerechtvaardigd”.
Tot daar mijn inzending.
Is dit nu censuur?
De lezer kan oordelen, hoe de weglatingen, en de subtiele vervanging van één woord, selectief Israël-vriendelijk zijn. Tegelijk wordt de argumentatie verzwakt waarom Palestijnen mogen schieten op de talrijke militaire doelwitten in Israël.
Is dit nu censuur? Neen, want censuur is wat de overheid doet; en wat dus niet mag, volgens onze Grondwet. Hier gaat het om een private onderneming, eigendom van De Persgroep, eigenaar van een media-imperium, weliswaar nog niet zo groot als dat van Rupert Murdoch en Silvio Berlusconi. En in de private sector beslist de eigenaar (en diens ondergeschikten) wat wèl en niet gepubliceerd wordt, al of niet getoond op TV, al of niet uitgepluisd. Dat geldt niet alleen voor De Persgroep maar voor alle private ondernemingen.
Weten de lezers van onze kwaliteitskranten dit? In theorie zullen die lezers en TV-kijkers wel zeggen: “we geloven ook niet alles wat journalisten vertellen. Maar deze keer is het een lezersbrief”. Niemand, behalve “iemand” in De Morgen, weet dat het niet meer mijn brief is, maar een manipulatie.
Cryptamnesie
De lezers en kijkers worden meerdere malen per dag gehersenspoeld met informatie en morele oordelen; maar nadien herinneren ze zich niet waar ze het hoorden of zagen. Het kan ook op café geweest zijn, of bij de coiffeur. De bronnen worden zelden onthouden, de inhoud wel. De boodschap wordt deel van onszelf, zoals de tafels van vermenigvuldiging en ons geboortejaar. Zo werken onze hersenen. Cryptamnesie wordt dit verschijnsel genoemd door geheugenonderzoeker prof. D. Draaisma.
Wetenschappers hebben ook te maken met dit verschijnsel. Maar zij worden verplicht voor elke stelling de bron te citeren, al lijkt het soms alsof “iedereen dat weet”. Door de oorspronkelijke bron te raadplegen, wordt de nauwkeurigheid van de inhoud nog eens gecontroleerd. Want ons geheugen vergeet niet alleen de bron, maar vervormt de inhoud telkens we het opnieuw vertellen. Vaak passen we de inhoud aan om overeen te stemmen met wat we eerder al dachten; en met wat onze toehoorders of gezelschap over het onderwerp vinden. Dit laatste bepaalt mede of we succes hebben, dan wel kritiek en tegenstand krijgen.
Eerder in DWM: https://www.dewereldmorgen.be/artikels/2012/11/24/gaza-wat-was-verkeerd-aan-palestijnse-raketten
D. Draaisma “Vergeetboek”: http://www.athenaeum.nl/boek-van-de-nacht/douwe-draaisma-vergeetboek
