Wat
is de Caravana Climática?

Lucia Ramirez: De Caravana Climática is een bus die een
groot deel van Latijns-Amerika heeft doorkruist: van Mexico tot Lima. Het doel
van de karavaan is om te strijden voor sociale rechtvaardigheid en de wereld te
informeren over de strijd van lokale organisaties. Onderweg is de karavaan
gestopt op plaatsen waar gemeenschappen actie voeren ter bescherming van de
aarde tegen allerlei projecten (mijnbouwprojecten, projecten voor
elektriciteitsbevoorrading,…). We hebben er acties gevoerd om de bevolking
bewust te maken, maar ook de geschiedenis van de verschillende plaatsen
toegelicht en de verschillende verhalen van Centraal-Amerika met elkaar
verbonden. We hebben ook reportages gemaakt, gefotografeerd en een radio
georganiseerd. Door deze verhalen te tonen op de Cumbre de los Pueblos,
de alternatieve COP-conferentie die van 8 tot 11 december plaatsvindt in Lima,
kunnen ook de gemeenschappen die niet aanwezig konden zijn in Lima gehoord
worden. Op elke plek hebben we ook een persconferentie georganiseerd om de
lokale gemeenschappen het woord te geven en de lokale media bewust te maken van
de problemen. 

Wat
heeft jullie het meest geraakt bij de gemeenschappen die geconfronteerd worden
met milieuproblemen?

Lucia Raminez: Op meerdere plaatsen heeft het probleem
verschillende gemeenschappen verenigd. Ze werken samen om hun leefmilieu en het
klimaat te verdedigen. Het is niet alleen een territoriale strijd, maar
tegelijk een culturele strijd en een identiteitsstrijd. We zien dat waar
inheemse bevolkingsgroepen wonen, er meer weerstand is tegen de transnationale
en nationale bedrijven. Beide types bedrijven zijn zeer gretig om de
natuurlijke hulpbronnen in meerdere landen in Latijns-Amerika te ontginnen. 

Onderweg
hielden we ook halt in enkele steden. We bezochten er onder andere
studentenbewegingen en bewegingen die strijden tegen schaliegas. De visie in de
steden verschilt sterk van die op het platteland. De plattelandsbevolking wordt
rechtstreeks geconfronteerd met milieuschade, de stedelijke bevolking is zich
niet bewust van die problemen. Het is erg belangrijk een brug te bouwen tussen
de gemeenschappen op het platteland en de mensen in de stad. Tenslotte is
iedereen betrokken bij de problemen op het platteland. Iedereen, waar die ook
leeft, is een actor tot verandering. 

Welk
traject heeft de Caravana Climática afgelegd en hoe hebben jullie dat traject
bepaald?

Lucia Raminez: Eerst hebben we een oproep gelanceerd in
heel Latijns-Amerika waarbij we ons project uitlegden. Vervolgens hebben we
heel wat uitnodigingen gekregen van lokale gemeenschappen die ons bijvoorbeeld
zeiden “kom naar hier, onze rivier is in gevaar door dit of dat project”.
Aangezien we geen enkele financiële steun hebben, vroegen we aan de
gemeenschappen om ons kost en inwoon te bieden. We zijn overal erg goed
ontvangen. 

Ons vertrekpunt
was aan de noordelijke grens van Mexico, waar de Jaqui-stam strijdt voor de
bescherming van een rivier. Daarna zijn we, met tussenstops in verschillende
gemeenschappen, afgezakt naar Mexico-stad. Daarna zijn we door Guatemala, El
Salvador en Honduras gereden. Daar hebben we de Garifuna-gemeenschap bezocht. Een
zeer interessant afro-inheems volk dat aanvankelijk aan de Caraïbische kust van
Honduras woonde, maar door de impact van de klimaatsverandering op hun regio verplicht
werd te verhuizen. De Garifuna-gemeenschap strijdt om hun lokale identiteit te
bewaren op de plek waar ze momenteel wonen. Door de klimaatsveranderingen zijn
al meerdere lokale gemeenschappen verdwenen.

Vervolgens zijn
we langs Nicaragua en Costa Rica gepasseerd. In Costa Rica hebben we
gemeenschappen ontmoet die betrokken werden in de eerste acties van het REDD+
programma, een bosbeheerprogramma van de Verenigde Naties in het kader van
mitigatie. Costa Rica heeft een lokale handel in koolstofcertificaten opgericht
met als doel de lokale uitstoot te verminderen en een land te worden zonder
uitstoot. Terwijl dit land wordt gezien als model voor de strijd tegen
klimaatverandering, is de realiteit niet altijd even rooskleurig. De lokale
gemeenschappen verzetten zich tegen het REDD+ programma. Door de projecten
wordt hun toegang tot het woud belemmerd, geld geïntroduceerd in gemeenschappen
waar voordien geen geld gebruikt werd, de verzameling van medicinale planten
verboden en mogen ze geen gewassen meer verbouwen. Veel mensen moesten hun
natuurlijke leefomgeving verlaten. Daarnaast veroorzaken de monoculturen,
voornamelijk van ananas, grote watervervuiling. In Costa Rica worden ook heel
wat GGO’s gebruikt. We hebben mensen ontmoet van het maatschappelijk middenveld
die, nadat ze er in geslaagd waren een moratorium in te voeren voor mijnbouw,
nu strijden voor een moratorium tegen GGO’s.

Na het verlaten
van Costa Rica, gingen we verder naar Panama. Vanuit Panama zijn we met de bus
op een boot gereden die ons meenam naar meerder eilanden, om tenslotte weer op
het vasteland aan te meren in Cartagena. Van daaruit gingen we naar Venezuela
en Colombia. In het Amazonewoud hebben we veel gemeenschappen ontmoet die
strijden tegen projecten van olieontginning die hun leefomgeving of watervoorraden
verwoesten. Ten slotte komen we nu toe in Lima! 

Waaruit
bestaat de karavaan?

Lucia Raminez: Het basisteam bestaan uit vijf personen:
drie Mexicanen, een Braziliaan en een Ecuadoraan. Meerdere mensen zijn
onderweg bij onze karavaan aangesloten, zowel in de bus als met de fiets, om
hun verhaal te komen vertellen in Lima. We vervoeren een organisch toilet, een
keuken, het reportagemateriaal, de radio,… 

Wat
gaan jullie precies doen in Lima?

Lucia Raminez: We hebben een ruimte binnen de COP, in het
“inheemse paviljoen”, waar we foto’s en video’s zullen laten zien. Tijdens de
Cumbre de los pueblos zullen we ook een ruimte krijgen om foto’s en video’s te
projecteren en gemeenschappen die we hebben bezocht aan het woord te laten. De
karavaan trekt tenslotte een hele groep met zich mee.

Hoe
zijn jullie op het idee gekomen een dergelijke karavaan te organiseren?

Lucia Raminez: Het idee ontstond uit het werk dat wij al
deden in Mexico. Ons land is erg groot en kent veel milieuproblemen die
gerelateerd zijn aan de mijnbouw. Wij hebben veel gereisd van gemeenschap naar
gemeenschap om te zien wat er gebeurde en hen te helpen technologieën te
installeren die gebaseerd zijn op hernieuwbare energie, droge toiletten te
gebruiken, communicatiemiddelen op te zetten of artistieke projecten te
lanceren. Vandaag willen we een mondiale
oproep lanceren om de huidige klimaatonderhandelingen te beschouwen als een
kunstgreep en de lokale druk op te voeren. We hebben gebieden gezien die
compleet veranderd zijn, verdwijnende gemeenschappen, uitstervende dieren. We
moeten daar meer aandacht aan besteden. De gemeenschappen hebben al heel wat
concrete oplossingen voor deze problemen en wij moeten ze ondersteunen. Laten
we ophouden met te discussiëren over adaptatieprogramma’s in allerlei politieke
discours. We kunnen ons niet aanpassen, we zijn aan het uitsterven. We moeten
luisteren naar wat zij die weerstaan ons vertellen. 

Nadat de Caravana Climática in Ecuador aansloot bij activisten die olieontginning in het Yasuni
National Park in de Amazone bestrijden, werd de bus op 24 uur tijd acht keer gestopt en uiteindelijk in beslag genomen door de Ecuadoraanse politie. Ecuador
lijkt te willen verhinderen dat de Ecuadoraanse activisten afzakken naar Lima.
De bus zal waarschijnlijk 7 dagen in politiehechtenis blijven. De activisten
proberen nu op andere manieren in Lima te geraken.

Pauline Delgrange is vrijwilliger bij de
Climate Express. Deze groeiende beweging bestaat momenteel uit 200
vrijwilligers. Wil jij hier ook aan meewerken? Neem een kijkje op onze website:
www.climate-express.eu of mail naar: contact@climate-express.eu