De Bakker onderzocht voor zijn proefschrift hoe de riffen rond Curaçao en Bonaire in de afgelopen veertig jaar zijn veranderd. Daaruit blijkt dat de koraalbedekking schrikbarend is afgenomen op dieptes tussen de 10 en 40 meter: gemiddeld van 32,6 procent in de jaren 1970 tot slechts 9,2 procent in 2013.

Het koraal is in hoog tempo vervangen door algensoorten en matten van cyanobacteriën die profiteren van de veranderende omgevingsfactoren. Van algen was dit al bekend, maar de studie van De Bakker geeft nieuwe inzichten in de toename en de negatieve impact van cyanobacteriematten die over het rif groeien. Ook toonde hij aan dat de riffen veel platter zijn geworden door de achteruitgang van grote rif-bouwende koraalsoorten. Daardoor wordt het daar steeds lastiger om de rijke biodiversiteit te ondersteunen.

Bevolkingsgroei

De Bakker schrijft een groot deel van de problemen toe aan de bevolkingsgroei in het gebied. De totale bevolking van de Cariben is sinds de jaren 1950 meer dan verdubbeld, met grote ecologische gevolgen.

Menselijke activiteit heeft geleid tot een verslechterde waterkwaliteit, met name rondom de kustgebieden, waar de meeste koraalriffen te vinden zijn. Ziekteverwekkers gedijen onder deze verslechterde omstandigheden en hebben belangrijke soorten zoals zee-egels en enkele snelgroeiende vertakkende koraalsoorten bijna volledig uitgeroeid.

Overbevissing en de introductie van invasieve exoten hebben deze problemen verder verergerd. Als gevolg van deze lokale menselijke factoren zijn de koraalriffen bovendien minder weerbaar tegen mondiale bedreigingen zoals klimaatverandering.

Menselijke impact beperken

De Bakker waarschuwt in zijn proefschrift dat de achteruitgang van Caribische koraalriffen een alarmerende fase ingaat. Maar hij constateert ook dat er riffen overblijven die bijna ongerept zijn, daar waar de lokale omstandigheden gunstig zijn.

Het is dus van belang om de lokale menselijke impact te beperken, bijvoorbeeld door verbetering van het afvalwaterreinigings- en rioleringssysteem, streng toezicht op kustontwikkeling en het herplanten van mangroven.