In de voorbije dagen sprak men over de ‘calimero’-taktieken
van de cultuursector. Maar zulke begrippen kan men licht ontsluieren als een
grove projectie van het eigen onwetenschappelijke denken op de cultuursector. Bijvoorbeeld ligt de
misvatting waarover meneer Tirez spreekt in zijn bijdrage voor De Morgen (onder de titel ‘Het is niet omdat cultuur waardevol is, dat ze gesubsidieerd moet worden’ vorige vrijdag) niet in de cultuursector maar bij
hemzelf en diegenen die nog altijd geloven dat kunst geen enkele verbinding met de
wetenschap heeft. Men mag ondertussen wel groot zijn, maar men moet ook eerlijk blijven… Eerlijkheid heeft iets met een evenwicht te maken.

Wereldwijd
vind namelijk al jarenlang een zeer intensief en hoog “gesubsidieerd” onderzoek
plaats – bvb. in de neurobiologie, de neuro-esthetiek en de
neuro-psycho-immunologie – over de verbinding van o.a. artistieke uitdrukking, emotie en
stofwisseling. Dagelijks toont men verschillende verbindingen wetenschappelijk
meetbaar aan – met cijfers, in kleur en in fracties van een seconde. De
resultaten laten zich ook direct op het belang voor de eigen gezondheid betrekken, zowel de
psychische als de lichamelijke (als men vandaag nog van een verschil wil
spreken). Het is dan eigenlijk niet zeer moeilijk de lijn naar hun
maatschappelijk nut door te trekken. Maar hoewel men mag verwachten dat men zich in de
politiek genoeg op de actuele wetenschap betrekt vooraleer uitspraken te
doen, gebeurt in tijden van knappe begrotingen en als beslissingen genomen
moeten worden, duidelijk te snel het tegendeel.

En op welke
manier… Ten eerste, als de zin van cultuur dus wel degelijk wetenschappelijk
staafbaar is, is ze dan ook definitief méér als een vereenvoudigende vergelijking met (met alle respect voor de reisliefhebbers en gastronomen)
een reisje naar New York of het culinair genot waard. Ten tweede kan men het kortzichtig
noemen als men over kunsteducatie spreekt, maar dit enkel met een bredere blik op het
aanbod verbindt in plaats van wat cultuur in diepere zin voor de mens, zijn
denken en handelen betekent. Ten derde komt het te paaiend over dan ook nog te
vermelden dat men in Vlaanderen op cultureel vlak toch zo goed is. Ten vierde is
de verhoging van een prijskaartje mogelijks een veel minder gevaarlijke consequentie als
wanneer iemand herhaald een existente wetenschappelijke basis met betrekking tot de zin
van kunst voor de menselijke ontwikkeling door ongestaafde vergelijkingen zou kunnen reduceren.

De
ontwikkeling van een zelfstandig denkend en handelend mens – zo de
wetenschappen – vindt juist op een onvergelijkbare manier plaats door de mogelijkheid en ervaring
van subjectieve uitdrukking in de kunst en voornamelijk ook véél eerder
dan sommige formuleringen ons in de laatste tijd willen doen geloven. Gelooft men ze wel, dan is de
illussie voorgeprogrammeerd dat er in de toekomst nog een zogenaamd breed aanbod met artistieke impulsen
op verschillende niveaus en manieren zal zijn. De scherpe kanten in de vergelijkingen van de heer Tirez doen namelijk vermoeden dat de blik op een aanbod in de toekomst
mogelijks niét persé breder zal zijn maar eerder smaller.

Ofwel men
is dus totaal onwetend en doet uitspraken over iets terwijl men zich nooit ernstig met
de verbinding van kunst en wetenschap bezig heeft gehouden, of het betreft een ‘politiek’ die eigenlijk geen voeten heeft. Waardoor wetenschap
en politiek in zekere zin onzinnig tegenover elkaar komen te staan. Want, waar gaat het dan momentaan naartoe met de
vanzelfsprekendheid van cultuur? Men zou eerder moeten zeggen: natúúrlijk dragen
buren die wél naar experimenteel theater gaan niet de schuld voor de ervaring
die men zelf niet heeft of wil hebben.

In de
geschiedenis van de mens, dat weten we, zijn eigenlijk voorbeelden te over van
de mogelijke gevolgen van onzinnige vergelijkingen. Dat heeft Calimero al lang begrepen.