Gezondheidszorg mag geen koopwaar zijn is het DNA van de PVDA.
Gezondheidszorg mag geen koopwaar zijn is ons DNA. Producten waarop gezondheidsclaims worden gemaakt mogen niet behandeld worden als gewone consumptiemiddelen. Dat is de reden waarom voor voorschriftplichtige geneesmiddelen geen reclame direct naar het publiek mag gemaakt worden. Een geneesmiddel is geen waspoeder, waarbij je zonder gevaar kunt uittesten wat witter wast. De patiënt vraagt bijvoorbeeld ook niet aan zijn dokter ‘ik wil geneesmiddel A om mijn bloeddruk te verlagen want dat staat me meer aan dan geneesmiddel B’.
Omwille van de informatie-asymmetrie mag er dan ook geen reclame voor geneesmiddelen bij de patiënt terecht komen. Het is tenslotte de arts die normaal (als hij zichzelf niet laat beïnvloeden door reclame) de wetenschappelijke kennis heeft over wat best is voor zijn patiënt en dat met hem bespreekt. Het is de apotheker die als zorgverstrekker die geneesmiddelen moet afleveren met de nodige voorlichting en medicatiebewaking.
Waar het allemaal mee begon?
Zaterdag 6 mei overspoelden we met 400 patiënten het pittoreske Nederlandse grensstadje Hulst. Ze kwamen van overal, met bussen vanuit Deurne, Hoboken, Zelzate, Molenbeek en Schaarbeek. Op initiatief van de groepspraktijken van Geneeskunde Voor Het Volk en de PVDA trokken ze naar Nederland om daar medicamenten te gaan kopen.
De maagzuurremmer omeprazole 40 mg in grote verpakking bijvoorbeeld, kost in België 52 euro. Sinds 1 april moet de patiënt dat bedrag uit eigen zak betalen, want minister De Block heeft het geneesmiddel in deze verpakking uit de terugbetaling gehaald. In Nederland kost hetzelfde geneesmiddel in dezelfde dosis en verpakkingsgrootte van dezelfde firma 9 euro. Negen euro versus tweeënvijftig euro, tel maar uit.
Tien jaar geleden organiseerden we al een eerste reis naar Hulst met bussen vol patiënten. Toen lag de klemtoon op paracetamol. Voor de prijs van één doosje Dafalgan kun je in Nederland zes tot acht doosjes paracetamol kopen. Dat komt omdat winkelketens zoals Kruidvat hun paracetamol in het groot met aanbestedingen aankopen. Maar sindsdien kopen ze dus in Nederland ook de voorschrift-plichtige geneesmiddelen met aanbestedingen aan, met even spectaculaire prijsdalingen als gevolg.
Geen Zeelands, maar wel Nieuw-Zeelands model
Nochtans willen wij geen Nederlands model, wij willen een Kiwi-model. Het nadeel van het Nederlandse systeem is dat de ziekenkassen daar geprivatiseerd zijn. Het zijn de aandeelhouders van die private zorgverzekeraars die de opbrengsten van die prijsdalingen in hun zak steken. En de farmaceutische bedrijven slagen er soms in die private zorgverzekeraars tegen mekaar uit te spelen om het systeem te boycotten met stockbreuken als gevolg.
In Nieuw-Zeeland heb je net zoals in België één publieke ziekteverzekering en die koopt geneesmiddelen via openbare aanbestedingen. Daarom wordt dit systeem kiwimodel genoemd. In tegenstelling tot de private aanbestedingen van de zorgverzekeraars in Nederland vloeit bij openbare aanbestedingen de opbrengst terug naar de patiënten en hun gemeenschappelijke ziekteverzekering.
Bij ons worden openbare aanbestedingen al toegepast op vaccins. Zo daalde de prijs van het vaccin tegen baarmoederhalskanker in 2010 van 330 euro per vaccinatiekuur naar 52 euro dankzij een openbare aanbesteding. Sindsdien wordt dit vaccin gratis in alle scholen toegediend en is de vaccinatiegraad gestegen van 10 naar 90 procent. Als dat voor vaccins kan waarom dan niet voor geneesmiddelen?
Mochten we hier kunnen genieten van Nederlandse prijzen op de tien aan het RIZIV meest kostende geneesmiddelen uit patent en met volledig behoud van de huidige marges voor de apothekers, zou dat meteen een besparing van 203 miljoen euro opleveren voor de patiënt en zijn ziekteverzekering.
Het kiwimodel is ook goed voor artsen en apothekers
Onze acties hebben helemaal niet de bedoeling om geneesmiddelentoerisme te bevorderen. Het is wel de bedoeling om ook hier tot prijsoptimalisatie te komen. Dan kunnen de patiënten hun vertrouwde geneesmiddelen bij hun vertrouwde apotheker gaan kopen aan gegarandeerd de beste prijs, voor hemzelf maar ook voor zijn ziekteverzekering.
Bij toepassing van het kiwimodel moeten artsen niet meer kiezen zoals nu het geval is tussen een onmogelijk aantal aan verschillende geneesmiddelen voor eenzelfde indicatie. Er zijn in België bijvoorbeeld 22 verschillende ontstekingsremmers (NSAID’s) op de markt, verkocht onder 85 verschillende merknamen. 14 verschillende bloeddrukverlagende calciumantagonisten verkocht onder 40 verschillende merknamen. Er is geen enkele collega vragende partij voor zoveel verschillende merknamen voor eenzelfde geneesmiddel, of zoveel verschillende geneesmiddelen voor eenzelfde indicatie. In Nieuw-Zeeland staan 8 verschillende NSAID’s en 7 verschillende calciumantagonisten op de kiwi-lijst en daarmee kan iedereen geholpen worden.
Maar ook de apothekers hebben baat bij toepassing van het kiwimodel. Zij moeten in hun kasten niet meer onmogelijk veel verschillende merkdoosjes van eenzelfde geneesmiddel inslaan. Zij zijn verzekerd van het afleveren van eerste keuze producten en kunnen hun apothekersmarges volledig behouden. Het kiwimodel voert een prijsoptimalisatie door op de fabrieksprijs. Het raakt niet aan de apothekersvergoeding. Voor de apotheker betekent dit een budgettair neutrale operatie.
Als reactie op de MediCare-Market reclamecampagne schreef Lieven Zwaenepoel, Voorzitter van de Algemene Pharmaceutische Bond (APB): “Toegang tot gezondheidszorg is een mensenrecht en dus een verantwoordelijkheid van de gemeenschap. Dat kan je niet aan de vrije markt overlaten, want die zet zoals we allemaal wel weten aan tot consumentisme. Gezondheidszorg is overigens geen vrije markt want er zijn – gelukkig! – wettelijke regels en deontologische codes die misbruik van mensen met gezondheidsproblemen voorkomen of beteugelen. En voor we het vergeten: de ziekteverzekering spendeert jaarlijks miljarden aan de volksgezondheid op basis van solidariteit. Het is de morele plicht van de overheid om dat recht op gezondheid en die solidariteit in de ziekteverzekering te vrijwaren.”(MediQuality, 16 mei 2017)
MediCare-Market dagvaardt nu in kortgeding de APB voor ‘lastercampagne’. De zaak wordt behandeld voor de Brusselse Rechtbank van Koophandel op 6 juni 2017. Geneeskunde voor het Volk en PVDA zijn in deze volmondig solidair met de apothekersbond.
