Om de mondiale vaccinatiecampagne tegen covid-19 te versnellen, moeten de patenten op de vaccins tijdelijk opgeheven worden. Dat vindt het Europees Parlement, dat vorige week een resolutie in die zin heeft aangenomen. Het parlement fluit daarmee de Europese Commissie terug, dat deze procedure blijft blokkeren binnen de Wereldhandelsorganisatie door louter vrijwillige acties van farmabedrijven te vragen. De Commissie heeft de uiteindelijke beslissingsmacht.
De coalitie ‘No Profit on Pandemic’ vraagt nu aan België om, net als Frankrijk, ook een tijdelijke opheffing van coronapatenten te bepleiten bij Europa. Op dinsdag 22 juni stemt de Commissie Gezondheid over twee resoluties over de kwestie.
Volgens Anne Delespaul, huisarts bij Geneeskunde voor het Volk en initiatiefneemster van het Europees Burgerinitiatief ‘No Profit on Pandemic’, een coalitie van vakbonden, mutualiteiten, ngo’s en gezondheidsorganisaties, onderwerpt de Europese Commissie zich aan de druk van de farmaceutische lobby: “Dat moeten we compenseren met publieke druk. Als vrijwillige regels farmabedrijven aan zou kunnen zetten om afstand te doen van hun monopolierecht, dan hadden ze het al gedaan. No Profit on Pandemic toont het draagvlak voor de belofte om van de toekomstige COVID-19-vaccins een universeel, publiek goed te maken. De Commissie moet luisteren naar de burgers, gezondheidsdeskundigen en nu de verkozen parlementsleden. Nog minder dan anders is er tijdens een pandemie ruimte voor woekerwinsten en geheime contracten, wel voor internationale solidariteit.”
De oproep van het burgerinitiatief wordt in België o.a. ondersteund door de mutualiteiten. Volgens Luc Van Gorp, voorzitter van het Intermutualistisch college, is het opheffen van patenten een noodzakelijke, eerste stap: “Een slimme opschorting van intellectuele eigendomsregels binnen het handelsrecht, gekoppeld aan technologieoverdracht om de eigenlijke productie, zo dicht mogelijk bij de lokale behoeften te ondersteunen, zal bijdragen tot meer duurzame oplossingen om de toegang tot vaccins te garanderen en de globale gezondheidscrisis te stoppen.”
“Het is hoogdringend tijd dat de Europese Commissie constructief mee onderhandelt bij de Wereldhandelsorganisatie”, reageert Els Hertogen, directeur van 11.11.11., “België kan hen daartoe aanzetten. Met het huidige productietempo duurt het mogelijks nog 57 jaar voor de laagste inkomenslanden de nodige vaccinatiegraad bereiken. Gezien de dramatische situatie in onder meer India en Nepal, en het gebrek aan vaccins, wordt de patentenkwestie steeds urgenter. Monopolierechten maken het landen als India onmogelijk om snel zelf massaal vaccins te produceren. Hoe langer het duurt, hoe meer kans op mutaties van het coronavirus, waartegen de huidige vaccins mogelijks geen bescherming bieden. En dan zijn we weer terug bij af.”
Een Europees burgerinitiatief is een officieel instrument om een wetgevend voorstel in te dienen bij de Europese Commissie. Daar zijn 1 miljoen handtekeningen voor nodig. Het initiatief ‘No Profit on Pandemic’ wilt de Europese Commissie aansporen om farmabedrijven te dwingen om hun patenten, kennis en technologieën over de coronavaccins en -behandelingen te delen. Momenteel heeft het al de steun van 205.000 Europeanen, en meer dan 360 Europese organisaties, waaronder ook enkele Europese politieke fracties.