Gloria Petrova spreekt trots over haar vader, een prominente cardioloog die hard moest werken om zijn huidige positie te bereiken. Hij betaalt haar medische opleiding en helpt haar met haar carrière. Petrova is vijfdejaars student, maar ondanks de hulp van haar vader, overweegt ze om haar studie in het buitenland af te maken. En daar te blijven.

“Ik zie hier niet veel kansen”, zegt ze. “Veel gaat hier niet eerlijk. Ik wil leven op een plaats waar regels zijn.” Gebrek aan regels en verantwoording is niet alleen in de medische wereld een probleem, maar in de hele Bulgaarse samenleving, zegt ze.

Drie goede vrienden van haar op de universiteit denken er ook over om te emigreren. Ivelina Stoyanova overweegt naar Duitsland te gaan. Ze studeert momenteel Duits en hoopt haar vriend te kunnen volgen, die binnenkort vertrekt. “Wat kun je nou met 300 leva (150 euro) in de maand? Daar kun je geen gezin van onderhouden. Dat kan alleen met hulp van je ouders, je man en je kinderen”, zegt ze, verwijzend naar de vergoeding die artsen in Bulgarije krijgen tijdens hun specialisatie die vier jaar duurt.

Sommige artsen weten een door de overheid gefinancierde positie te bemachtigen, waardoor hun inkomsten verdubbelen. Maar dat is slecht voor weinigen weggelegd. Stoyanova heeft op een carrièrebeurs gehoord dat artsen in opleiding tot specialist in Duitsland 2500 tot 3000 euro netto per maand krijgen.

Twee ander studentes, Martina Vulcheva en Ivelina Dimitrova, bezinnen zich ook op vertrek naar het buitenland. Vulcheva denkt aan Frankrijk en Dimitrova onderzoekt de mogelijkheden in de Verenigde Staten en Groot-Brittannië.

Braindrain

Elk jaar vertrekken tussen 500 en 600 artsen uit het land, zegt Tsvetan Taychinov, hoofd van de Bulgaarse Artsenunie. Elk jaar studeren er ongeveer 600 artsen af. Uit een studie uit 2011 blijkt dat Bulgaarse artsen het minst betaald krijgen vergeleken met andere landen in de Europese Unie. In 2011 bedroeg het honorarium in Bulgarije 307 euro. In Groot-Brittannië was dat 2180 euro en in Duitsland en Frankrijk respectievelijk 3842 euro en 4569 euro.

Een anesthesist die anoniem wil blijven, zegt dat sinds 2007 – het jaar dat Bulgarije lid werd van de Europese Unie – vier van haar collega’s in een van de grootste staatsziekenhuizen in Sofia zijn geëmigreerd naar Duitsland en Frankrijk. Het aantal anesthesisten is volgens haar in vijf jaar tijd gehalveerd. Het ziekenhuis waar zij werkt, is niet in staat de vacatures voor specialisten op te vullen.

Hoewel de betere verloning een belangrijke aantrekkingskracht uitoefent op jonge artsen, vertellen Petrova en haar collega’s ook over corruptie, nepotisme, slecht functionerende artsen en slechte faciliteiten. De moeilijkheden die jonge artsen ondervinden tijdens hun specialisatie, werken volgens hen ontmoedigend.

Ondanks het tekort aan specialisten is bijna 70 procent van de huidige specialisten ouder dan 46 jaar. Afgestudeerden zeggen dat het moeilijk is de juiste kwalificaties te verwerven, omdat ze worden dwarsgezeten door oudere artsen die bang zijn dat ze dan minder patiënten krijgen.

“Ik begrijp dat niet. De bevolking vergrijst, er worden meer mensen ziek, dus er is genoeg werk voor iedereen”, zegt Georgi Nikolov, een arts in het staatsziekenhuis in Pleven. “Je beroep beschermen tegen de komst van nieuwelingen is een slechte zaak.”

Tussen 2009 en 2013 sloten minstens negen ziekenhuizen in Bulgarije, voornamelijk in kleine steden. De bewoners moeten nu soms uren reizen naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis.

Migratie van medisch personeel is wereldwijd een probleem. Westerse landen zoals Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland trekken veel buitenlandse artsen aan. Zij zien sommigen van hun specialisten echter vertrekken naar landen waar de arbeidsvoorwaarden nog beter zijn, zoals de Scandinavische landen, de VS en Canada.

Anders dan de West-Europese landen, kent Bulgarije geen nieuwe instroom om de gaten te vullen. Tegelijkertijd komen er elk jaar duizenden buitenlandse studenten naar Bulgarije, om daar een goedkope studie geneeskunde te doen. De Indiase artsen Shreya Ohri, Shefali Rathee en Shamsher Singh Mann studeerden in 2010 af aan de medische faculteit in Pleven. Ze zijn nog in Bulgarije om hun specialisatie af te ronden. Geen van hen is echter van plan in Bulgarije te gaan werken.