Het gebeurde zondagavond 22 november, na het avondeten. Aan tafel zitten een vijftiental kinderen. Zij leven in dit internaat. In totaal zitten er 30 kinderen. Sommigen mogen in het weekend naar huis of naar een familielid. Maar deze 15 kindjes verblijven er ook in het weekend.
Het zijn kinderen die thuis niet meer kunnen opgevangen worden. Ze hebben een verstandelijke beperking (type 2 onderwijs) of een ernstige fysieke beperking (type 4 onderwijs). Hun thuissituatie is zorgwekkend waardoor ze zeven dagen op zeven wonen en leven in deze voorziening. Dat kan op bevel van de jeugdrechtbank zijn omdat ze thuis zware verwaarlozing, incest of mishandeling hebben meegemaakt. Dat kan zijn omdat een (alleenstaande) ouder verslaafd is, zwakbegaafd is of een psychiatrische stoornis heeft. Kortom dit zijn kindjes die moeilijk in de reguliere jeugdzorg terechtkunnen omdat ze én gevaar lopen thuis én een fysieke en/of mentale beperking hebben.
Plots gaat de telefoon. De kinderen moeten dringend geëvacueerd worden. Dat moet binnen het uur gebeuren. Neder-over-Heembeek ligt in het Brusselse gewest. Sinds de nacht van vrijdag op zaterdag is daar terreurniveau 4 van kracht.
In allerijl slagen de personeelsleden van het internaat er in om voor enkele kinderen opvang te vinden in de internaten van Sint-Niklaas en Lommel. In Sint-Niklaas was er voor één kind wel maar plaats voor één nacht. Het kind moest de dag er na weer naar een andere instelling.
Voor de andere kinderen werd geen opvang gevonden. De ouders werden gebeld. Jawel, die ouders die hun kind alleen onder strikte voorwaarden en voor een beperkte tijd mogen zien. Die ouders naast wiens naam ‘gevaar’ staat in het sociale verslag. De kinderen bleven er nu drie nachten.
Onderwijs en welzijn
Dat de ontruiming van het internaat in Neder-over-Heembeek pas op zondagavond gebeurde, heeft met de complexe bevoegdheidsverdeling te maken. Tot 1 september waren er in Vlaanderen vier opvangcentra voor deze kinderen. Sinds die dag zijn er acht. Het aantal centra steeg dan wel, maar het aantal bedden werd verlaagd.
Om er zeker van te zijn dat alleen de kinderen die dat echt nodig hebben opvang vinden in een IPO werden alle bewoners gescreend. Dossier per dossier werd onderzocht of de kinderen mits intensieve ondersteuning toch niet naar huis kunnen. Er werd ook gekeken naar de mogelijkheid van een pleeggezin.
Van de kinderen die nu in Neder-over-Heembeek zitten, kan je dus met zekerheid zeggen dat zij niet naar huis kunnen. Vaak is dat op bevel van de jeugdrechter. Die doet dat omdat er ernstige feiten zijn vastgesteld of omdat de draagkracht van de ouders overschreden is. Dat is ook de reden dat deze kinderen maar één nacht per maand naar huis mogen. In sommige gevallen krijgen ze zelfs enkel hun ouders te zien tijdens een begeleid bezoek.
Voor september vielen de vier toenmalige centra onder het gemeenschapsonderwijs. Maar omdat het om kinderen gaat die veel zorg nodig hebben en die eigenlijk bij welzijn thuishoren werd er een participatiedecreet uitgedokterd. Tijdens de (school)week zorgt het departement onderwijs voor personeel. Tijdens de weekends gebeurt dat in samenwerking met Welzijn.
Omdat beslist werd dat de scholen dichtbleven van maandag tot en met woensdag moesten de 15 kinderen halsoverkop weggehaald worden uit het internaat.
Volgens de woorvoerder van Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits heeft de ontruiming van zondag niets te maken met de complexe bevoegdheidsverdeling tussen welzijn en onderwijs. “Tijdens het weekend is er bij terreurniveau 4 niks gebeurd omdat er ook geen aanleiding voor was, op zondagavond is de situatie veranderd toen de Veiligheidsraad heeft beslist de scholen te sluiten”, klinkt het.
Dit gebeurde ook in overleg met de jeugdrechter van wacht, aldus het kabinet van Crevits. Al konden de betrokken jeugdrechters de toen al uitgevoerde beslissing maandag enkel nog bevestigen. “De procureur heeft na overleg met de jeugdrechter van wacht ermee ingestemd om te bekijken waar de jongeren het beste naartoe konden. Deze beslissing werd op maandag door elke betrokken jeugdrechter bevestigd.”
Noot: Dit artikel viseert geenszins de ouders. Mogelijk hebben zij al het nodige gedaan om hun kinderen toch zo goed mogelijk op te vangen.
