Meer dan ooit zal Brussel sterk toenemen qua diversiteit en internationaal karakter. Dat is de belangrijkste conclusie van de werkgroep Cities and Migrations dat onderzoeken van de Universitaire Associatie Brussel (UAB) over verstedelijking bundelt.

“De komende tien jaar zal de bevolking van Brussel aangroeien met 170.000 mensen”, zegt Eric Corijn, voorzitter van het Urban Studies Network van de UAB. “Maar tegelijkertijd blijft de stadsvlucht bestaan. Dat wil zeggen dat deze 170.000 nieuwkomers mensen van een andere origine zijn: nieuwgeborenen van de immigranten in Brussel en internationale nieuwkomers.”

Brussel wordt jonger dan Vlaanderen en Wallonië

“Sinds eind jaren zeventig komen er meer internationale migranten naar Brussel dan dat er de stad verlaten”, zegt Patrick Deboosere, socioloog en politicoloog aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB). “Sinds 1968 daalt het bevolkingsaantal in Brussel, tot het eind jaren negentig een dieptepunt bereikte. Maar daarna nam het aantal inwoners alleen nog maar toe.”

“Die stijging was enerzijds het gevolg van de regularisatie van illegale inwoners. Maar in 2005 en 2006 ontdekten we dat de Brusselse bevolking groeide door migratie. Anderzijds zien we dat de geboortecijfers in Brussel hoger liggen dan die in Vlaanderen en Wallonië. Dat was in 1964 nog omgekeerd. De Brusselse bevolking wordt dus jonger dan die van de rest van ons land. Elk jaar worden in de stad iets meer dan 6.000 mensen geboren.”  

Niet het hele Brusselse Gewest groeit aan

“Geboortecijfers zijn altijd al de belangrijkste oorzaak geweest voor de aangroei van de Belgische bevolking”, zegt Deboosere. “Maar nu overtreffen de migratiestromen de natuurlijke aangroei. En in Brussel is een combinatie van deze twee verantwoordelijk voor de bevolkingstoename. Daardoor wordt Brussel een echte migrantenstad. Meer dan 50 procent van de inwoners is buiten de stad geboren. Momenteel telt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1,1 miljoen inwoners.”

“In de 19 gemeenten rond Brussel neemt de bevolking toe, behalve in Watermaal-Bosvoorde. En gemeenten als Ukkel, Sint-Lambrechts-Woluwe of Sint-Pieters-Woluwe kennen de voorbije twintig jaar bijna geen bevolkingsgroei. We zien wel een stijging in gemeenten zoals Evere, Jette, Koekelberg, Sint-Joost-ten-Node en Schaarbeek. Dus niet het hele Brusselse Gewest groeit aan. Verschillende gemeenten rond Brussel hebben een bevolkingsaantal dat veel lager ligt dan het historische maximum dat ze in 1968 bereikt hadden. Het historisch centrum en de Europese wijk tellen het laagste aantal inwoners.”

Wie zijn de Brusselse migranten?

“De belangrijkste reden voor de toegenomen migratiestromen is het Europees verdrag van Maastricht dat in 1992 werd opgesteld”, zegt Deboosere. “Daarmee werden de grenzen opengesteld voor arbeiders binnen de Europese Unie.”

“Maar ook de val van de Berlijnse muur was van groot belang voor migratie, omdat het de eenmaking van Europese Unie versnelde. Het was bovendien ook de start van enkele oorlogen binnen Europa. En een belangrijk deel van de nieuwe migranten zijn afkomstig uit landen die vroeger tot de oude Sovjet-Unie behoorden. Zo vormen de Tsjetsjenen een groot deel van de asielzoekers in Brussel.”

“Maar Brussel huisvest ook heel wat Europese expats, die deel uitmaken van een van de 120 intergouvernementale organisaties die aanwezig zijn in ons land. En tenslotte komt door familievereniging een bepaald deel van de migranten naar Brussel.”

“Bovendien zien we dat steeds meer vrouwen naar hier komen. In de jaren zestig en zeventig kwamen vooral mannelijke arbeiders naar ons land. Dat is nu helemaal anders. Vrouwen emigreren helemaal alleen om op die manier hun familie in het land van origine te onderhouden.”