Beroving van het recht
op manifestaties, van het recht op vrije meningsuiting en een onrechtvaardige
staat
Op 11 maart vond in het consortium van 13
favela’s Complexo do Alemão een vreedzame manifestatie plaats, georganiseerd
door enkele bewoners (eigenlijk vrienden van mij). De manifestatie was een roep
om gerechtigheid: een maand geleden arresteerde de politie willekeurig 2
bewoners, zonder enige inverdenkingstelling. Deze 2 mannen zitten ondertussen
al enkele maanden in de cel en nog steeds is er geen onderzoek opgestart. Het stadsbestuur van Rio is echter heel erg bang
voor elke vorm van protest en schoot daarom de manifestatie onmiddellijk uiteen,
oorspronkelijk met rubberen kogels en pepperspray, maar later ook met echte
kogels en granaten. Verschillende bewoners raakten gewond en enkelen werden
opgepakt. De politie fotografeerde en filmde alle manifestanten en ondervraagde
de lokale community press die beelden
registreerde van de manifestatie. Kortom: een beroving van het recht op
manifestaties, van het recht op vrije meningsuiting en een onrechtvaardige
staat.
En er zijn nog veel meer voorbeelden van de
dictatoriale manier waarop de regering in de favela’s handelt: de politie heeft
er bijvoorbeeld de vrijgeleide om zomaar huizen binnen te vallen; ze heeft er
geen huiszoekingsbevel voor nodig. Verder is ze geautoriseerd om gelijk wie
gelijk wanneer te fouilleren. Als ze ‘criminelen’ doodschieten, komt daar geen
onderzoek naar, alsook niet wanneer ze onschuldige burgers verwonden of
vermoorden.
Buiten de favela is daar soms verontwaardiging
over, maar even vaak kraait er geen haan naar.
Brainwashing van de
grote massa
Hoe kan het dat de Cariocas (inwoners van Rio) die buiten de
favela’s wonen, de dood van onschuldige medeburgers zomaar aanvaarden? Maria
Helena Moreira Alves, ex-professor aan de Universidade
Estadual do Rio de Janeiro, gespecialiseerd inmensenrechten en internationale politiek, verklaart: “De regering en de milities rechtvaardigen
deze doden door de favela’s als heel erg gevaarlijk af te schilderen, waardoor Cariocas
van buiten de favela’s enorm bang zijn en akkoord gaan met de noodzakelijkheid
van geweld, ook wanneer onschuldige burgers slachtoffer worden. Zij worden
aangepraat dat bijna alle bewoners binnen de favela iets met drugs en geweld te
maken hebben, terwijl dit helemaal niet zo is (eerder een 95-5% relatie).” (Uit:
interview met de krant A nova democracia, jan 2014)
De
uitzonderingstoestand en het gevaar van uitbreiding
Professor Alves stelt dat de favela’s zich
momenteel in een Uitzonderingstoestand bevinden, wat betekent dat de staat alle
grondwettelijke rechten van alle personen van een bepaald territorium
opgeschort, zoals –zie hierboven- het recht op manifestaties, vrije
meningsuiting,… Alves: “Dit is zogezegd
voor een tijdelijke duur, maar eenmaal een staat de noodtoestand uitroept, maakt
ze dit maar een uitzonderlijk keer ongedaan. Meestal verlengt een regime een dergelijke
tijdelijke noodtoestand en breidt ze het gebied steeds uit totdat het geheel
uitdraait op een dictatuur. Dat is ook wat er gebeurd is in Brazilië in 1964.”
Het gebied waar de noodtoestand geldt, is zich volgens
haar nu al aan het uitbreiden en zal volgens haar weldra gelden in alle steden
waar voetbalwedstrijden voor de wereldbeker zullen plaatsvinden. De
gewelddadige manier waarbij de politie bijvoorbeeld tijdens de juli
manifestaties vorig jaar ageerde, toont de beknotting van het democratische
recht op manifestaties aan. Hierin past ook de discussie op de recent voorgestelde
anti-terrorisme wet; een wet die een aantal daden definieert als ‘terrorisme’
en die bedoeld was om vóór de werldbeker in gang te kunnen treden. Velen denken
dat deze wet enkel gemaakt is om alle protesten die tijdens (en tegen) de
Wereldbeker zullen doorgaan, strafbaar te kunnen maken.
Democratie of
dictatuur?
Het goede aan Brazilië is dat de bevolking in
opstand komt, waardoor de huidige regering zich zal moeten aanpassen of zal
moeten oprotten. Het is echter erg dat in de favela’s de repressie zo
gigantisch is waardoor het voor hen onmogelijk is om op te komen voor hun
rechten. En voorlopig zal geen enkele
Carioca dat voor hen doen, want allen werden ze, onterecht, doodsbang gemaakt
van deze wijken.
