Boliviaans ambassadeur Réne Fernandez: “Al meer dan een miljoen Bolivianen uit de extreme armoede gehaald”

vrijdag 28 november 2014 20:12
Spread the love

In oktober werd de Boliviaanse president Evo Morales verkozen voor een derde termijn als president van zijn land. Opmerkelijk, omdat na decennia van instabiliteit (zo had het land tussen 1978 en 2006 maar liefst 22 verschillende presidenten), Bolivia onder deze linkse president stabiliteit lijkt gevonden te hebben. Interessant, omdat Morales en zijn beweging, MAS (Movimento Al Socialismo) staan voor een alternatief voor het kapitalisme en een duidelijke radicaal ecologische stem verkondigen op het wereldtoneel. Reden genoeg om Réne Fernandez, de ambassadeur van Bolivia (voor België, Luxemburg en de Europese Unie) uit te nodigen voor tekst en uitleg. In de bar van het oudste zwembad van ons land (Van Eyck in Gent) nemen we een inspirerende duik in de Boliviaanse politiek.

Morales werd herverkozen met een comfortabele meerderheid van 61% van de stemmen, met een opkomst van 87%. Dit is een uitzonderlijk resultaat voor een regering die reeds 9 jaar aan de macht is. Bolivia heeft de mythe ontkracht dat de populariteit van een zittende regering altijd in dalende lijn zou gaan. Wanneer de regering bestuurt vanuit en voor het volk, dan zal deze regering de steun van het volk behouden. Dit is de les die Bolivia ons kan leren.

De MAS-beweging verkreeg in beide kamers van het parlement twee derde meerderheid. Op voorhand heeft de oppositie de Bolivianen proberen af te schrikken door Morales ervan te beschuldigen een twee derde meerderheid te willen gebruiken om de grondwet te veranderen, zodat hijzelf herverkiesbaar kan blijven. Volgens Rene Fernandez zal zo’n grondwetswijziging niet gebeuren. In de campagne en in de resultaten van de verkiezingen is opnieuw duidelijk geworden dat de oude, extreemrechtse, oppositie nog niet definitief verslagen is. Er was gehoopt op een resultaat onder de 15% maar met 25% blijkt dat deze partij nog steeds een ernstige kracht is in Bolivia. Heel spijtig want de MAS had gehoopt op een nieuwe oppositie, met eigen ideeën en plannen. Zo’n oppositie zou een verrijking zijn voor de politiek.

Wanneer de MAS-beweging in 2006 aan de macht kwam is het beleid in Bolivia 180° gedraaid. De vorige regeringen trokken zich tientallen jaren niets aan van de meerderheid, en al helemaal niet van de minderheden in het land. Inheemse indianen werden eeuwenlang, tot niet zo lang geleden, als inferieure mensen gezien. In Bolivia is niemand volledig blank, of volledig indiaans. Meer dan de helft van de bevolking is grotendeels indiaans. Deze mensen hebben doorheen de hele geschiedenis van het land nooit meegeteld. Het was een regering van ‘few for the few’, de rest van het land volledig negerend. Belangrijke investeringen in sociale voorzieningen, wegen, onderwijs, water… Al deze basisvoorzieningen die in zoveel landen aanwezig zijn, zijn nooit gebeurd. Tot Evo Morales president werd en de regering wel op grote schaal hard werkt aan deze basisrechten.

In de voorbije negen jaar heeft de regering spectaculaire resultaten bereikt. Meer dan een miljoen Bolivianen zijn uit de extreme armoede gehaald (op een inwonersaantal van 10 miljoen). Het gemiddelde loon is verdubbeld, de economie van het land is verdrievoudigd en de export is zes maal zo groot. De economie is ‘gebolivianiseerd’ met een belangrijke staatsparticipatie in de cruciale sectoren, niet in alle sectoren. Het doel is om ook een deel toegevoegde waarde te creëren in eigen land, en dus geen ‘grondstoffenleveranciers’ te zijn zoals in de neoliberale modellen van het IMF en de Wereldbank was bepaald. De uitdaging voor de toekomst wordt om aan de basisrechten (onderwijs, gezondheidszorg…) van elke Boliviaan te voldoen, maar eveneens ook te bouwen aan een kenniseconomie. Het gas, waar Bolivia grote voorraden van heeft, is genationaliseerd vanaf Morales aan de macht kwam. Het internationale protest was groot maar de grote gasbedrijven zijn uiteindelijk allemaal gebleven, enkel met een lager winstpercentage. IMF, Wereldbank en andere raadgevers vonden de Bolviaanse politieke plannen onmogelijk. De investeerders zouden vertrekken, de sociale uitgaven waren onbetaalbaar, Bolivia zou failliet gaan… zoveel jaar later erkennen IMF en de Wereldbank de resultaten van het Boliviaanse beleid en willen het model verspreiden in Zuid-Amerika en Afrika. We voelen duidelijk dat deze internationale organisaties hun geloofwaardigheid in Bolivia compleet verloren zijn en zich nu ook constructiever opstellen.

De strijd tegen het neoliberalisme is gelijkaardige in zoveel andere landen of het nu over Palestina, Angola of Spanje gaat. Ook in België is er sinds kort een neoliberale regering aan de macht. We zien ook hier hetzelfde rechtse beleid waarbij de gezondheid van banken belangrijker is dan dat die van mensen. Bolivia is één van de eerste landen waar het neoliberalisme, met de ‘Structurele Aanpassingsprogramma’s’ van de jaren ’80 en ’90, in de praktijk is gebracht. De Bolivianen weten hoe het begint; met als eerste strategische zet het uitschakelen van de vakbonden om het verzet te breken. Vervolgens hebben we gezien hoe het werkt; het privatiseren van de luchthaven, elektriciteit, treinen… tot aan het water. Op dat moment is de bevolking in opstand gekomen. Daaruit hebben we geleerd hoe we het neoliberalisme kunnen stoppen. Cruciaal is het besef dat ‘de onderdrukten’, het gewone volk de meerderheid is. Vanuit dit besef zullen ook Die Linke, Syriza en in België de PVDA en de vakbonden uiteindelijk de politiek kunnen veranderen.

Een vraag uit het publiek over straatkinderen maakt duidelijk hoe in de praktijk gewerkt wordt. In juli 2014 heeft het Boliviaanse parlement een nieuwe wet aangenomen, na anderhalf jaar van onderhandelingen met de vereniging van straat- en werkende kinderen. De kinderen vroegen om veiligheid, onderwijs én het recht om te werken, ongeacht de leeftijd. Dit laatste is tegen de internationale conventie voor de rechten van het kind, waarin de minimumleeftijd voor kinderarbeid op 14 jaar gelegd is. Bolivia heeft er echter voor gekozen om de realiteit te aanvaarden, maar met het doel om op termijn onderwijs voor elk kind te garanderen. De oorzaak van kinderarbeid is de armoede, die moet aangepakt worden. De wet voorziet een termijn van 5 jaar waarbinnen de extreme armoede in Bolivia verleden tijd moet zijn.

Tot slot gaat de ambassadeur nog even in op de speciale rol die Bolivia opneemt in de internationale politiek. Bijvoorbeeld wanneer het gaat over de klimaatsverandering hebben de Bolivianen een duidelijk standpunt. Zo wijzen ze erop dat de klimaatsverandering het gevolg is van een kleine groep mensen in heel kleine periode in de geschiedenis die een groot deel van de voorraad fossiele brandstoffen hebben opgebruikt. Het merendeel van de vervuiling is de voorbije eeuw in het westen gebeurt, maar de gevolgen zijn wereldwijd. Er is dan ook een historische schuld ontstaan van het westen ten opzichte van de andere landen van de wereld.

Terwijl er vroeger vooral slecht nieuws kwam uit Bolivia horen we nu toch een ander verhaal. Het eerder kleine land laat van zich horen op internationale conferenties over de klimaatproblematiek en kan inspirerend werken voor al wie wil strijden voor het socialisme van de 21ste eeuw. Dat blijven we volgen.

Verslag vanwege Zelderloo Gorik

take down
the paywall
steun ons nu!