In Sanakoroba, een dorp op ongeveer 30 kilometer van Bamako, teelt bijna niemand nog katoen. Abdoulaye Sériba Traoré, de voorzitter van de plaatselijke boerenorganisatie, doet het nog wel. “Mijn geld voor de oogst van 2009 heb ik maar laat in 2010 gekregen”, zegt hij. “Dat was een teleurstelling.”
Traoré, een van de pioniers van de katoenteelt in zijn dorp, heeft veel minder katoenvelden dan vroeger, toen de teelt nog goed opbracht, maar vorig jaar zaaide hij toch weer een hectare meer in dan in 2009. Dom is dat niet. Wie katoen teelt, krijgt ook tegen gunstige voorwaarden meststoffen, en door de wissellandbouw profiteren de jaren nadien ook andere gewassen van de verrijkte bodem.
Achteruitgang
Katoen is nog altijd een belangrijk landbouwgewas in Mali, maar de achteruitgang is spectaculair. In 2003-2004 produceerde Mali nog 620.000 ton katoen, in 2008-2009 was dat teruggevallen tot 200.000 ton. Dat heeft te maken met interne problemen – zoals betalingsachterstanden en afnemende vruchtbaarheid van veel katoenvelden, maar ook met de prijsdaling op de internationale markt. Die wordt in de hand gewerkt wordt door de omstreden subsidies die de Amerikaanse overheid haar katoentelers betaalt. Na China en India zijn de VS de grootste katoenproducent ter wereld, al liggen de productiekosten er veel hoger dan bijvoorbeeld in Afrika. De zwakke dollar maakte de concurrentie uit de VS de laatste jaren nog groter.
De CMDT, een gemengde maatschappij die het katoen van de Malinese boeren opkoopt, ziet de achteruitgang met lede ogen aan. De teelt helpt mee de voedselzekerheid van kleine boeren te verzekeren, zegt Mohamed Coulibaly, de communicatieverantwoordelijke van de CMDT. “Mali telt 175.000 kleine katoenboeren die naast katoen ook peulvruchten en granen als maïs, gierst, sorghum en rijst telen.” Zolang de katoenprijs hoog genoeg was, hielp de teelt de boeren een spaarpotje aan te leggen voor slechtere tijden. Tussen 2003 en 2006, toen de prijzen echt goed waren, investeerden de katoenboeren hun winst onder meer in 2,2 miljoen runderen, een traditionele belegging.
Heen en weer
Maar nu valt er bijna geen winst meer te rapen met katoen. “Nadat we al onze schulden hadden terugbetaald, bleef er niets meer over”, zegt Sali Samaké, een boerin uit Djitoumou Tamala, een dorp in het zuiden van Mali. Net als veel andere boeren heeft Samaké de teelt van katoen daarom opgegeven.
Intussen maken sommige andere kleine boeren de omgekeerde beweging; ze beginnen weer met katoen omdat ze hopen dat de prijzen zullen aantrekken. Tussen 2009 en mei vorig jaar steeg de katoenprijs al van 170 naar 185 CFA-frank. Maar om weer evenveel katoen te kunnen produceren als in het begin van het voorbije decennium, zal eerst het probleem van de betalingsachterstanden moeten worden opgelost.
