Foto: Jan Vandenbussche
Opinie -

Black Lives, White Noise: Hoe de media het systemisch racisme dienen

dinsdag 23 juni 2020 10:00
Spread the love

 

Black Lives Matter is een broodnodige protestbeweging met een wereldwijde weerklank. Zwarte Amerikanen hebben een luide stem die het verdient gehoord te worden om een einde te maken aan jarenlang onrecht. Hier stopt het, en de wereld kijkt toe. Maar we kunnen niet blijven ontkennen dat er wereldwijd sprake is van ongelijkheid, politiegeweld en racisme tegen bepaalde bevolkingsgroepen.

Hun boodschap weerklinkt nu over heel de wereld, omdat er overal slachtoffers van onrechtvaardigheid zijn. Ook in ons eigen land, onze eigen stad, onze eigen straten. Een massa mensen kwam zondag 7 juni op de been om een positieve en duidelijke boodschap uit te dragen en zo te beginnen een einde te maken aan het structurele racisme en het ongestraft politiegeweld. Hun boodschap werd in de dagen na de betoging echter volledig verdoezeld door een berichtgeving die duidelijk een kamp koos. 

Vergeten en vergeven? 

Minder dan een maand geleden werd een jonge Marokkaanse Belg, Adil, achtervolgd en gedood door de politie in Brussel. Een onderzoeksjournalist schreef een zeer goed en uitgebreid artikel over het hele drama in De Morgen, maar behalve een protest van enkele jongeren uit de buurt gebeurde er niet veel. De meeste berichten op de sociale media werden geschreven door moslimkunstenaars of -persoonlijkheden, niet al te veel witte of zwarte figuren stonden op (en als ze dat al deden, niet al te lang) om de Belgische traditie van politiegeweld en systemisch racisme aan de kaak te stellen.

Een zoveelste slachtoffer van de Brusselse Cowboy Cops, een zoveelste misdrijf dat waarschijnlijk voor altijd ongestraft zal blijven. Alle tags met JUSTICE FOR ADIL werden snel verwijderd. Door de corona-crisis waren er geen grote manifestaties toegestaan, en niemand leek op dat moment te gretig om een protest te organiseren voor een jongen “die maar had moeten stoppen voor een politiecontrole”. Eigen schuld, dikke bult? Terug naar de normale gang van zaken dus.

Natuurlijk werden deze “jeunes de quartier” niet uitgesloten van het protest als zodanig, maar men kan zich voorstellen dat die jongeren een vreemde frustratie moeten hebben gevoeld toen ze de massale opkomst voor Black Lives Matter zagen. Wat een verschil met de stille nasleep van Adils dood, slechts een maand geleden. Voor George Floyd wel, maar voor hen niet. Nooit voor hen. Je zou van minder gefrustreerd geraken. 

Na de vreedzame protesten werden sommige van deze jongeren opgejaagd door de politie, die klaar stond met waterkanonnen en pepperspray. Burgemeester Philippe Close: “Het vreedzame eerbetoon aan George Floyd werd verstoord door groepen delinquenten met als enig doel de sfeer te bederven en dingen te vernietigen.” Zucht. Reken op duistere politieke krachten en belabberde media-aandacht om het racisme als een virus te laten circuleren, door in de hoek geduwde, opgejaagde jongeren “delinquenten” te noemen. Kijk, als er geen uitweg is, kan je vluchten of vechten. “Adil moest maar gestopt zijn voor de politiecontrole”, hoor ik u zeggen. “Het zijn altijd dezelfden die naar zo’n betogingen gaan om rel te schoppen”, hoor ik u denken. Tijd voor nuance.

Ingesloten, geblokkeerd en chargé 

De media richtten alle aandacht op het overtreden van de corona-afstanden en de rellen. Het volk volgde de stemmen van de media en de politiekers schoten hun pijlen in alle richtingen, maar vooral naar elkaar. De warme boodschap die alle aanwezigen mee naar huis namen, ging zo totaal verloren in een white noise van vlug naar de andere kant kijken. 

Even serieus blijven. Zijn we nu al dagen in de media en in het politieke landschap aan het doorbomen over het Black Lives Matter-protest van zondag, ZONDER dat het ooit over de inhoud (zowel de positieve steunboodschap als de Belgisch-Brusselse context van racisme en politiegeweld) van de protesten gaat? Enkel de focus op wie al dan niet politiek verantwoordelijk was voor het laten doorgaan van een betoging? Alle aandacht op de rellen, zonder een greintje fact-checking? Een rel ontstaat niet zomaar spontaan. Lees even mee de getuigenis van Rokia Bamba, die ter plaatse was na de betoging en zag hoe de politie na de betoging de massa mensen die richting Elsene wandelden, insloot: 

“Doucement, tranquillement, insidieusement, le piège s’est refermé à la hauteur de la rue de Namur et la chaussée d’Ixelles. Impossible de passer, robocops flamboyant, autopompes armées, un comité pas bienveillant … du tout. Nous étions coincés, pris en entonnoir, les enfants et je dis bien des ados apeurés courant à tout vent ne sachant pas où se réfugier … je suis restée pétrifiée …” 

If you’re not part of the solution, you’re part of the problem 

Tiens, de restaurants zijn terug open. De hoofdschotel is dat we allemaal iemands racist zijn, en als dessert hebben we onzichtbare jongeren zonder hoop. Wie doet nu zoiets, alles kapot maken voor een paar sneakers? Iemand die niks te verliezen heeft, of iemand die letterlijk in een hoek wordt geduwd door de politie? Tja, als je mensen op een hoopje samenbrengt en je voegt daar wat gefrustreerde jongeren aan toe, wat zou er dan kunnen gebeuren? Toch raar dat er na élk vreedzaam protest altijd ergens een rel uitbreekt, dat er na opgejaagde controles telkens slachtoffers vallen. Een analyse die ik nergens lees.

Het is vrij eenvoudig. Als betogers ter hoogte van Matongé “ingesloten, geblokkeerd en chargé” werden door de politie, en als dat wordt doodgezwegen in de media, die wel vlotjes de “delinquenten”-discours overnemen en live verslag uitbrengen vanuit de speeltuin van de politieke elite, dan is de berichtgeving inherent racistisch. Dan hebben onze media, door de manier waarop ze aan berichtgeveing doet, een kamp gekozen. Case closed. Je bent wakker of je bent het niet.

De Belgische media maken zo deel uit van het probleem, en geen klein beetje. Berichten die beweren dat “alles vreedzaam verliep tot de plundering begon” zijn een zeer slinkse manier om een groep jongeren met de vinger te wijzen zonder ze te benoemen. Het gebrek aan evenwichtige berichtgeving in de media benadrukt het feit dat deze jongeren, die het meest te lijden hebben onder racisme en politiegeweld in onze Belgische steden, nog steeds onzichtbaar blijven. Als we ze niet ergens van kunnen beschuldigen, zijn ze voor de media weinig van nut. Wat een teleurstelling voor iedereen die naar dit protest is gegaan om vreedzaam tegen racisme te demonstreren.

De oorzaken voor de rellen verdienen het om onderzocht te worden, net zoals de historische, sociale en economische oorzaken van systemisch racisme en politiegeweld. Want als rellen de stem van de onzichtbaren zijn, luisteren we duidelijk nog steeds niet hard genoeg.

 

Brussels Lives Matter Mixed by 72 Soul 

 

Dit artikel is eerder in het Engels gepubliceerd op het online mediaplatform Medium.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!