“Het belang van sociaal-cultureel werk in Vlaanderen en Brussel kan niet onderschat worden. Verenigingen, bewegingen en vormingsinstellingen brengen mensen bij elkaar en werken op een actieve en creatieve manier aan gemeenschapsvorming en zelfontplooiing. Vrijwilligers hebben een cruciale plaats. (…) We versterken de sociaal culturele sector, zodat deze kan blijven zorgen voor ontmoeting, ontspanning, gemeenschapsvormen, zelfontplooiing, sociale innovatie en creatief denkvermogen.” (Vlaams regeerakkoord, p. 113)

Als we bovenstaande passages lezen, verwachten we gouden tijden voor het verenigingsleven. Tegelijk regent het onduidelijke doemberichten over drastische besparingen. 

Ook vandaag wilde de Vlaamse regering enkel kwijt dat de exacte cijfers nog niet vastliggen. De bijkomende uitleg van de ministers deze namiddag (14/8) bracht weinig klaarheid ondanks de kritische vragen van Ingrid Lieten en Bjorn Rzoska. Waren de mooie woorden uit het regeerakkoord er vooral om preventief de gemoederen te bedaren? 

Vertrouwen

Één ding staat vast: als er grote besparingen volgen, zullen die vele duizenden vrijwilligers pijn doen. Onze nieuwe regering vraagt vertrouwen. Minister-president Bourgeois en minister Turtelboom wijzen op het belang van de economische begroting die in september pas beschikbaar is. Men garandeert dat het middenveld gekoesterd wordt en dat de hakbijl niet gehanteerd wordt.

Tegelijk is er geen klaarheid over de intenties naar onze sector toe. Uiteraard baart ons dit zorgen. Wij verwachten nog geen gedetailleerde begroting voor 2015, maar wel duidelijkheid over de intenties op lange termijn. Zoals meermaals aangehaald door oppositie en meerderheid is het moeilijk om blind te vertrouwen. Vertrouwen vraagt duidelijkheid. Dat schrijft de nieuwe ploeg zelf in haar regeerakkoord. 

Verbinding

De nieuwe regeringen moeten vele miljarden besparen. “De excessen moeten eruit”, klinkt het. Het zijn vooral de kwetsbaren in onze maatschappij die getroffen worden.  Of, met de woorden van Danny Jacobs van De Verenigde Verenigingen: “De mogelijke besparingen kaderen volgens de verenigingen in een bredere tendens tot verharding in onze samenleving: Alles wat mensen verbindt, samenbrengt en solidair maakt, dreigt onder druk te komen staan. Enkel ondernemingen krijgen onvoorwaardelijk zuurstof, terwijl verenigingen en zogenaamd zachte sectoren dreigen geviseerd te worden. De focus verschuift naar zelfredzaamheid, eigen verantwoordelijkheid en schuld aan eigen falen” (De Standaard, 10/8). 

Het zijn nochtans de verenigingen die bij uitstek voorverbinding zorgen. Ook het optrekken van de tarieven van de kinderopvang baart ons zorgen. Gezinnen met een laag inkomen en meerdere kinderen dreigen de dupe te worden van de geplande ingrepen om het minimumbedrag per dag stevig op te trekken en om de vermindering voor kinderen ten laste teniet te doen. 

Onze kinderopvangdienst Felies levert overal, maar in het bijzonder in Antwerpen, Genk en Vilvoorde grote inspanningen om hoogkwalitatieve kinderopvang te voorzien voor kwetsbare gezinnen. De vrees leeft nu dat deze gezinnen hun kinderen niet langer naar de kinderopvang zullen sturen. Dit heeft in de eerste plaats voor de kinderen zelf grote gevolgen. Ze lopen van kleins af aan al een stevige achterstand op. Valt dit te rijmen met een inclusief samenlevingsmodel, met de zorg voor mensen die in of op de rand van armoede leven en met hun verbinding met de samenleving? 

Vooruitgang

Verenigingen, jeugdbewegingen… en vrouwenverenigingen zoals Femma bereiken mensen die uit de boot dreigen te vallen. Alleenstaande vrouwen, kortgeschoolde vrouwen, vrouwen met beperkte middelen… kunnen bij ons terecht. We bieden hen ontmoetingen met vrouwen uit de buurt, zodat ze niet in een isolement raken.

We bieden hun workshops, activiteiten en cursussen die bijdragen aan een evenwichtige voeding en een duurzamere samenleving. We bieden hen inspiratie en handvaten om de moeilijke combinatie van arbeid en zorg gemakkelijker te maken. En dat alles dankzij de inzet van onze vrijwilligers. Net omdat deze vrijwilligers zich belangeloos inzetten voor de samenleving, is het ontzettend belangrijk dat wij hen ook in de toekomst professioneel kunnen ondersteunen en begeleiden.

Gaan onze centen dan alleen naar het verdedigen en betrekken van de meest kwetsbare vrouwen? Natuurlijk niet. Daarvoor bestaan er andere mooie initiatieven. Wij streven ernaar om een divers vrouwelijk publiek samen te brengen en kennis te laten maken met elkaar. Zo ontstaat er wederzijds begrip, appreciatie en innovatie, vooruitgang. 

Sociaal innovatielab

Juist, niet alleen bedrijven zorgen voor vooruitgang. Ook het middenveld en verenigingen doen dit. Elke vereniging is een sociaal innovatielab. We houden de vinger aan de pols bij wat er leeft en zoeken vooral naar creatieve oplossingen om daarop in te spelen. Hier gebeurt pionierswerk. Wij experimenteren, netwerken, inspireren… Waarom lukt ons dat? Omdat we vertrouwen hebben en veel mensen verbinden, gaan we de weg vooruit.

Het zou spijtig zijn om dit nu te kortwieken. Worden verenigingen betrokken bij de keuze van de geplande ingrepen? Jo Vandeurzen geeft in De Standaard (12/8) aan dat er op zijn beleidsterrein ruimte is voor onderhandelingen. In De Morgen (12/8) staat te lezen dat alle ministers in de komende weken zullen overleggen met het middenveld. Dit werd vandaag herhaald tijdens de verklaring van de regering. Onze deuren staat alvast wagenwijd open. We hebben veel te vertellen, grote plannen. Maar onbekend maakt onbemind. Nodig ons uit op de koffie, leer ons kennen en dat zal snel duidelijk worden. 

Eva Brumagne, algemeen directeur Femma