Iraakse burgers
zitten klem tussen het geweld van door de regering gesteunde
sjiitische milities en regeringstroepen aan de ene kant en de
Islamitische Staat (IS) aan de andere kant, zegt Donatella Rovera,
die voor Amnesty het geweld documenteerde.

“Sinds IS een
jaar geleden grote delen van het land veroverde, zit Irak vast in een
dodelijke spiraal van geweld. De afschuwelijke misdaden van IS worden
beantwoord door steeds meer sektarische aanvallen door sjiitische
milities. Die nemen de soennieten in het vizier uit wraak voor de
misdaden van IS.”

Sinds IS op 10
juni 2014 de noordelijke stad Mosoel veroverde, de tweede grootste
stad van Irak, heeft de organisatie een waar schrikbewind ontketend
met moorden op grote schaal, seksueel geweld, ontvoeringen en
foltering, zegt Amnesty. Vooral sjiitische moslims en religieuze en
etnische minderheden zijn daarvan het slachtoffer.

“Deze
interactieve kaart (zie link onder dit artikel) benadrukt het extreme, vreselijk geweld gepleegd
door alle partijen”, zegt Rovera. “Dat doet de sektarische
spanningen oplopen en eist een onvoorstelbaar hoge tol onder de
burgers van alle gemeenschappen. Dit is een inktzwart hoofdstuk in de
geschiedenis van Irak. ”

Bloedbaden

Amnesty verzamelde
getuigenissen over wraakacties door sjiietische milities, zoals een
bloedbad in het dorp Barwana. Tientallen vrouwen en meisjes vertelden
hoe leden van de milities en regeringstroepen op 26 januari 2015 hun
mannelijke familieleden en buren uit hun huizen haalden om ze
koelbloedig dood te schieten. Hun lichamen werden her en der in het
dorp achtergelaten. Vele mannen hadden de handen geboeid en waren
geblinddoekt. Alles wijst erop dat de mannen standrechtelijk
geëxecuteerd werden. Dat is een oorlogsmisdaad, stelt Amnesty.

“Overal lagen
lichamen. Tientallen en tientallen lichamen. Sommigen bij de
vuilnisbelt, anderen in het veld. Ik kan het niet vergeten:
uiteengespatte hoofden, verwrongen lichamen, plassen bloed. De
kinderen zagen het ook. Hun gegil weerklinkt nu nog in mijn hoofd.
Het was onvoorstelbaar,” zegt Nadia. Haar man, haar zoon en haar
schoonzoon werden bij de aanval vermoord. Ondanks toezeggingen van
Iraaks premier Haider Al-Abadi om een onderzoek te openen naar het
bloedbad in Barwana, is er zes maanden later nog geen enkele
maatregel genomen om de verantwoordelijken voor het gerecht te
brengen.

Wraakacties

Een andere
wraakactie in de Sinjar-regio toont de verwoestende gevolgen van de
campagne van etnische zuivering tegen de Yezidi’s. De leden van die
minderheid werden vorig jaar op grote schaal ontvoerd. Daarbij werden
honderden mannen vermoord, vrouwen en meisjes verkracht en tot
seksuele slavernij gedwongen.

Bij een wraakactie
op 25 januari 2015 vielen leden van een Yezidische militie twee
dorpen aan, Jiri en Sibaya. Ze doodden er 21 inwoners, plunderden de
huizen en staken ze in brand. De helft van de doden waren bejaarde of
invalide mannen en vrouwen en kinderen. Veertig anderen werden
ontvoerd, zeventien van hen zijn nog altijd vermist.

De inwoners
vertelden dat er op het moment van de aanval een aantal Peshmerga en
Asayish-troepen van de regionale overheid van Iraaks Koerdistan
aanwezig waren. Die deden niets om de aanval te stoppen. “Het is
heel verontrustend dat leden van de Yezidische gemeenschap, die zo
veel te verduren heeft door IS, nu zelf dit soort wrede misdaden
begaan,” zegt Rovera. “Het recht in eigen handen nemen en
wraak nemen op hele gemeenschappen is gewoon verkeerd. Voor de
burgers brengt het alleen maar meer tragedie en lijden.”

Na een jaar
machtsuitbreiding door IS is Irak meer verscheurd en dieper verdeeld
dan ooit, zegt Rovera. “Rivaliserende partijen zijn vastbesloten
om elkaar te vernietigen, zonder daarbij nog een onderscheid te maken
tussen strijders en burgers.”

Bronnen: 
A deadly spiral of
sectarian violence – a year on from IS onslaught on Iraq
Iraq: Civilians
Bear the Brunt of Deadly Spiral of Sectarian Violence