Op een ochtend vorig jaar ontdekte Dilnoza in de Kirgizische hoofdstad Bisjkek dat haar splinternieuwe Toyota Corolla was verdwenen. In plaats van naar het lokale politiekantoor te bellen, schakelde ze een beveiligingsfirma in. Na zes dagen zoeken vond die haar wagen terug in een dorp buiten de hoofdstad. “De politie is niet gemotiveerd om mijn auto terug te vinden, een privébedrijf wel”, zegt de 33-jarige Dilnoza.

Op acht jaar tijd zijn er in Kirgizië twee presidenten afgezet bij straatprotesten en grootschalige plunderingen. Deze situatie in combinatie met de wijdverbreide corruptie deed het vertrouwen in de politie kelderen. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat steeds meer mensen en bedrijven een beroep doen op beveiligingsagentschappen om hun eigendom te beschermen of misdaden te onderzoeken.

Psychologische tests

Volgens cijfers van het ministerie van binnenlandse zaken hebben vierhonderd van deze firma’s vergunningen om wapens te dragen en aan beveiliging te doen in Kirgizië. De bedrijven zelf houden de lippen stijf op elkaar over hun activiteiten.

“Er is zelden samenwerking tussen privédiensten en openbare veiligheidsdiensten. De politie beschouwt ons als concurrentie. Logisch, de politie laat zich ook tegen betaling inhuren”, zegt Vladimir Bessarabov, directeur van het beveiligings- en detectivebedrijf Barracuda. Zijn bedrijf ging van 30 werknemers in 2004 naar 200 vandaag.

De Unie van Beveiligingsbedrijven stuurt haar leden naar een opleiding waar werknemers psychologische tests ondergaan, een cursus eerste hulp krijgen en leren omgaan met wapens.

De politieschool in Kirgizië heeft dan weer een kwalijke reputatie. “We proberen zo weinig mogelijk te rekruteren bij het politiekorps, want de agenten hier hebben slechte gewoontes. Het korps is corrupt en onze vereisten liggen hoger”, vertelt Bessarabov.

Veel inwoners van Bisjkek hebben het gevoel dat politieagenten meer geïnteresseerd zijn in hun positie voor hun persoonlijke verrijking, dan dat ze de openbare veiligheid willen garanderen.

Bakijev

Omoerbek Soevanalijev, een voormalige politiecommissaris die nog minister van binnenlandse zaken was onder president Koermanbek Bakijev, geeft toe dat het gedemoraliseerde korps haar geloofwaardigheid in de ogen van de bevolking heeft verloren.

Toch meent hij dat de opmars van privéfirma’s die niet gehoorzamen aan een gecentraliseerd gezag, gevaren inhoudt. Zulke bedrijven kunnen een dekmantel zijn voor criminele activiteiten, aldus Soevanalijev.

“We weigerden vergunningen aan mensen die we als een bedreiging voor de openbare veiligheid beschouwden. Maar later begon de familie Bakijev deze vergunningen aan iedereen uit te delen, ook aan mensen uit het criminele milieu of drugkoeriers”, verklaart Soevanalijev, die tweemaal commissaris van Bisjkek was en zich nu oppositielid noemt.

Klanten als Dilnoza hebben de keuze tussen potentiële criminele activiteiten bij privéfirma’s of de corruptie van politieagenten. Bovendien behoort ze tot de etnische minderheid van de Oeigoeren, en heeft ze het gevoel dat de politie minder geneigd is op haar verzoeken in te gaan. “Het gaat erom wie je belangen beter zal beschermen”, besluit Dilnoza.

Chris Rickleton