Wat is het CNCD ?

Het CNCD bestaat uit de mensenrechtenorganisatie LADDH (Ligue Algérienne pour la Défense des Droits de l’Homme). Het LADDH is een gerespecteerde organisatie over heel Algerije en heeft een zekere neutraliteit tegenover politieke partijen.

Verder is er de organisatie SOS Liberté dat een collectief is van schrijvers en intellectuelen en vooral bekendheid geniet door het lid – de dissidente journalist – Arezki Ait Larbi.

Ook kleinere niet erkende vakbonden maken deel uit van het CNCD, zoals het SNAPAP (Syndicat National autonome des personnels de l’administration algérienne) en tevens is er het collectief van Maghrebijnse artiesten dat deelneemt.

Het sociaal-liberale MDS (Mouvement Démocratique et Social) participeert ook. Het RCD is de belangrijkste partij die deel uit maakt van het CNCD. De Aarach – de burgerbeweging – die voort gekomen is uit de Zwarte Lente van 2001 mobiliseerde ook voor de betoging te Algiers.

Veel artiesten, schrijvers, acteurs staan zeer positief tegenover het CNCD. De linkse islamisten van Nahda hadden ook opgeroepen om deel te nemen aan de betoging.

Eerste poging

Op 22 januari werd al een eerste poging ondernomen door het RCD om op het 1 mei plein in Algiers te gaan betogen. Verder dan hun hoofdkwartier kwamen ze niet. Parlementsleden van het RCD werden voor het hoofdkwartier in elkaar geslagen door de oproeppolitie.

Na deze betoging en met de omverwerping van het regime in Tunesië, besloot president Abdelazziz Bouteflika de noodtoestand die sinds 1992 van kracht is, op te heffen. Dit was niet genoeg om de oppositie te weerhouden om betogingen te houden.

De voorzitter van LADDH Hoceine Zehouane verklaarde dat het hele Algerijnse regime moet vertrekken. De treinen naar Algiers werden vertraagd en in sommige gevallen zelfs afgeschaft. Er werden 30.000 agenten gemobiliseerd om de betoging tegen te houden. Ook werd er opgeroepen om te gaan betogen in Annaba, Oran, Boumerdes, Bejaia en Tizi Ouzou.

Waarom niet betogen?

Het FFS (Front des Forces Socialistes) heeft opgeroepen om niet te participeren in de betoging van het CNCD. Niet volledig verassend aangezien hier de partijpolitieke belangen meespelen. Het RCD is een afsplitsing van het FFS en werd opgericht in 1989. Sindsdien zijn ze in bittere strijd verwikkeld  voor het electoraat in Kabyle.

Vooral de Amazigh (Berber) ontvoogdingsstrijd waar het RCD zwaar op ingezet heeft, is voor FFS de reden geweest om politiek meer te investeren in Kabyle dan in de rest van het land. Maar dat is niet de enige reden waarom het FFS niet wilde participeren aan de protesten.

Het FFS is een zeer opportunistisch partij. De coming man van het FFS, Karim Tabou, maakte in 2009 van de jarenlange sluiting van de grenzen tussen Algerije en Marokko het hoofdthema van zijn campagne om meer aanhang te verwerven. Maar de gemiddelde Algerijn haalde zijn schouders op bij die campagne en vroeg zich af hoe dat zijn individuele situatie kon verbeteren. Het FFS is ook de partij bij uitstek die campagne voerde tegen de noodtoestand. Nu die is opgeheven, dreigt het FFS nog meer geïsoleerd te geraken in Algerije.

De islamisten hebben verschillende redenen aangehaald om niet mee te gaan betogen. De islamisten worden vooral vertegenwoordigd door de structuur van het FIS. Het FIS is officieel verboden als partij sinds de noodtoestand werd uitgeroepen in 1992.

De voorman van de structuur van het FIS, Ali Belhadj, heeft niet opgeroepen om de protesten te vervoegen maar heeft zich heeft dan uiteindelijk wel vervoegd. Dit was eerder tactisch om niet gearresteerd te worden voor de betoging.

Maar andere leiders van het FIS zoals Sahnouni El Hachemi hadden van tevoren verklaard niet aanwezig te zijn, wegens het feit dat de betoging niks ging uithalen. Hier is het vooral de ideologische en communautaire breuklijn die meespeelt. De RCD is een ultra seculiere berberpartij en veel islamisten zijn niet geneigd om achter het RCD te staan.

De eisen

De organisatoren haalden hun mosterd bij het eerste FLN congres in 1956. Het eerste congres staat bekend als het Soummam manifest en de meeste seculiere krachten van Algerije hebben het ingeschreven in hun partijprogramma. Maar het Soummam manifest werd in 1956 verworpen door de latere eerste president van Algerije Ben Bella en zijn groep.

Het Soummam manifest is Algerijns en zeer seculier. Pan-arabisme kan je er niet in terug vinden maar met de communautaire geschiedenis in Algerije is dat niet vreemd. De rol van de islam voor Algerije is dezelfde als die van het christendom in de Franse republiek.

Naast het Soummam manifest heeft het CNCD een manifest opgesteld met concrete eisen waar elke partij zich kan achter scharen. De meest zichtbare eis is die van het vertrek van het Algerijnse militaire regime. De organisatoren weten dat het probleem niet ligt bij  de persoon Bouteflika maar veel dieper gaat. La Hogra (machtsmisbruik) door de Algerijns overheid ligt aan de basis hiervan. Men wil ook de scheiding tussen de wetgevende, rechtelijke en uitvoerende macht; en tevens de plaatsing van het leger onder de autoriteit van de wetgevende macht. Samenvattend bestaat de eisenbundel uit concrete eisen.

Ideologisch  en communautair sektarisme voorbij?

De betoging is ongeveer door 2000 mensen bijgewoond ondanks de grote aanwezigheid van politie. De verdeeldheid Amazigh/Arabier is tijdens de betoging helemaal verdwenen en er werd meermaals geroepen Viva Algérie..

De zanger Amazigh Kateb (zoon van Kateb Yacine) werd, voordat hij aankwam op het 1 mei plein, aangevallen door agenten in burger. Aangekomen op het plein begon hij samen met de aanwezigen waaronder Said Saadi (leider RCD), Ali Yahia Abdenour (oprichter van LADDH) en Arezki Ait Larbi liederen te zingen.

De Nahda militanten waren ook duidelijk aanwezig. Belaid Abrika, de leider van Aarach, werd tegengehouden voor het plein en samen met zijn sympathisanten gearresteerd.

Ali Belhadj  en zijn groep vervoegde zich dan ook met de manifestanten. Maar ook hij werd gearresteerd. Ook de RCD parlementairs werden één voor één opgepakt.

In Oran, Algerijes tweede grootste stad, is er eveneens een kleine betoging geweest die vooral getrokken werd door de LADDH. De politie arresteerde hierbij 70 mensen.

Ook in Boumerdes werd er gemanifesteerd en dit vooral door leerlingen en studenten. Alhoewel de seculieren de organisatoren waren van de betogingen, getuigt de aanwezigheid van islamisten misschien van een nieuw begin voor de Algerijnse oppositie waarbij een grote oppositiebeweging kan ontstaan tegen het militair regime.

Het is afwachten of de oppositiekrachten erin slagen het Algerijnse nationaal belang voorop te stellen, en de klassieke breuklijnen zoals berber/arabisch (communautaire) en seculier/religieus (ideologisch) achter zich te laten. Als dat niet lukt, blijft elke oppositiebeweging in zijn eigen politiek ghetto.

Maar er is alvast een positieve  lezing mogelijk. Het is de eerste keer dat deze oppositiekrachten op één betoging verschijnen. Misschien is dit het nieuwe begin voor Algerije. Samen verenigd onder de idealen van vrijheid en democratie.