Uiteraard streven we als samenleving naar een justitieapparaat dat meer transparantie biedt door een betere en vooral neutrale communicatie, maar men mag niet vergeten dat niemand veroordeeld kan worden op basis van één interview. Tegelijk mogen we niet lichtzinnig omspringen met discriminerende uitspraken die een voorbode kunnen zijn van een meer gepolariseerde samenleving.
Dat extreemrechts hem voluit steunt is geen verrassing, want zijn uitspraken vertolken de diepste angst en vooroordelen bij veel Vlamingen: Alles wat vreemd is boezemt hun schrik in. Hun angst is begrijpelijk, maar daarom nog niet gerechtvaardigd. Maar dat minister van justitie – én liberaal – Annemie Turtelboom hem steunde, is voor mij onbegrijpelijk. Wijlen De Clercq draait zich om in zijn graf. Het is ook hier dat we inzien dat de commotie rond Dams de breuklijn tussen links en rechts uitmaakt. Ik heb inderdaad reeds kritiek geuit op beide klachten en dat heb ik vanzelfsprekend niet gedaan omdat ik achter Dams sta, maar wel omdat ik voorrang aan het debat wens te geven.
Door de communicatie van procureur Dams gaat iedereen voorbij de essentie: hoe bestrijden we het groepsdenken dat onze samenleving verscheurt en vooroordelen en “tribale angsten” bij autochtonen en allochtonen de kop doet opsteken? En waarom ontwijkt men het taboe rond de “racistische houding” van de verontruste burger? In plaats van symbolische klachten bij verschillende instanties in te dienen, zou men de werkelijke slachtoffers van het beleid en de uitspraken van Dams moeten aansporen om massaal een klacht bij het parket in te dienen. Ons justitieapparaat is voorzien van een procedure waarin de aangeklaagde procureur onmiddellijk vervolgd kan worden. Dan weten we onmiddellijk wat de rest van de rechterlijke macht over zijn uitspraken denkt.
Met een symbolische klacht hebben we racisme, discriminatie en afgunst nog niet uitgeroeid. Integendeel vrees ik. En net zoals bij het cordon sanitaire zal de klacht van Groen bij de Hoge Raad voor Justitie geen enkel negatief effect op (extreem)rechts hebben. De Raad kan louter een oordeel vellen dat volledig ontdaan is van enige sanctionering. Wil dat zeggen dat we discriminerende uitspraken en beleid moeten dulden in onze samenleving? Neen, daarvoor zijn efficiëntere procedures voorhanden en werken symbolische acties juist contraproductief wanneer die een politieke agenda dienen. Zomaar een klacht bij het CGKR indienen om de politieke agenda te bevorderen, is niet alleen een bewuste slag in het water, maar ook de meest niet-emanciperende daad die men kan treffen temidden van al deze commotie.
Bovenstaande wijst in geen enkel geval het recht van de klagers af en wenst gewoon de kritiek tot uitdrukking te brengen dat gemeenschappen niet voor politieke doeleinden misbruikt mogen worden. Dit geldt voor de gebundelde linkse krachten in Borgerhout, maar evenzeer voor de gebundelde rechtse krachten op ’t Schoon Verdiep. Een kat-en-muisspel op de Turnhoutsebaan onderhouden, zal ongetwijfeld in het voordeel van de polariserende populisten spelen, maar de jongeren van Borgerhout en hun ouders worden niet vooruit geholpen door zich te laten doen door extreemlinkse propaganda en een rechts nationalistisch beleid van N-VA dat hen duidelijk in het vizier heeft genomen (lees: Antwerpen is niet van iedereen…).
Populisme en polarisatie zijn gevaarlijke fenomenen die we in een multiculturele stad als Antwerpen als kiespijn kunnen missen, en uiteraard moeten gegronde klachten te allen tijde neergelegd kunnen worden bij de Hoge Raad voor Justitie en CGKR. Maar alle schijnbewegingen moeten ook doorprikt worden voor wat ze zijn… just for the show.
Hicham El Mzairh is lid van SP.A
