Tot vijf jaar geleden leidde
Shima Aktar, studente in Gajaghanta in het Bengaalse district
Rangpur, een gewoon leven. Toen besliste haar vader echter dat het
tijd was om haar aan de ‘purdah’ te onderwerpen, een religieus gebruik
om mannen en vrouwen strikt te scheiden. Het nu zestienjarige meisje
vertelt hoe haar vader haar van school plukte op de leeftijd van elf
en een huwelijk met een oudere man begon te plannen, “voor haar
eigen bescherming”.
De schuchtere Shima zou
deze ingrijpende beslissing ondergaan hebben, maar kreeg steun van
een lokale jongerenorganisatie: Kishori Abhijan. Dit is een project
van UNICEF dat jongeren leert over thema’s als rollenpatronen,
discriminatie, minderjarige huwelijken en seksuele voorlichting. Nu
ze haar rechten kent, komt Shima in opstand. Ze is lid van een
groeiend leger vrouwen in Bangladesh die vastberaden zijn om de
traditionele genderopvattingen te veranderen.
Interactief theater
Andere organisaties gebruiken
interactief theater om gemeenschappen te informeren over
vrouwenrechten. Voor een publiek van ouders, lokale functionarissen
en gemeenschapsleiders mengen de acteurs volkse verhalen met
traditionele muziek en dans om hun ongewone boodschap te brengen.
De Bengaalse ngo Centre for
Mass Education in Science (CMES) werkt in een afgelegen deel van
Rangpur. De ngo gaf onlangs een publieke voorstelling om het gebruik
van de bruidsschat aan de kaak te stellen. De bruidsgift wordt in
verband gebracht met foltering, aanvallen met bijtend zuur, en in
sommige gevallen zelfs met moord en zelfmoord.
Volgens Bangladesh Mahila
Parishad, de grootste vrouwenrechtenorganisatie van het land,
stierven 330 vrouwen in 2011 door geweld dat te maken had met een
bruidsschat. Heel vaak worden vrouwen vermoord, of plegen ze
zelfmoord, als ze de volledige som van de bruidsschat niet kunnen
betalen.
Mohammed Rashed van CMES
gelooft dat sensibilisering hierover onnodige tragedies kan
voorkomen. “Door hier ouders, leerkrachten, religieuze en
gemeenschapsleiders en regeringsfunctionarissen bij te betrekken,
hebben we al positieve resultaten behaald.”
Meisjes op de school
Ook UNICEF is hoopvol gestemd.
Volgens de Kinderrechtenorganisatie van de VN krijgen 600.000
jongeren in Bangladesh, van wie 60 procent meisjes zijn, nu les over
kwesties zoals de wettelijke minimumleeftijd om te trouwen, het
belang van onderwijs en geboorteregeling. Dit is een direct gevolg
van basisactivisme in de gemeenschappen, aldus UNICEF.
Het aandeel van meisjes op de
schoolbanken is ook fors gestegen. Hoewel er nog belangrijke
verschillen bestaan tussen de stad en het platteland, schrijft 97
procent van de meisjes zich nu in voor de lagere school. Dat is een
van de hoogste percentages in ontwikkelingslanden.
Daarnaast wordt er vooruitgang geboekt op vlak van seksuele gezondheid en rechten. Het
gebruik van anticonceptie bij vrouwen bijvoorbeeld steeg van amper 8
procent in 1975 tot ongeveer 62 procent in 2011.
Discriminatie
Toch doen meisjes het in de
meeste delen van het land nog minder goed dan jongens. Zo blijft de
kindersterfte veel hoger onder meisjes: 16 overlijdens per 1000
levendgeboren jongens, versus 20 per 1000 levendgeboren meisjes,
aldus een studie van ngo Unnayan Onneshan uit 2010.
Cijfers van de Wereldbank uit
2010 tonen dat slechts 57 procent van de vrouwen tot de
beroepsbevolking behoort. Bij mannen is dat 88 procent.
“Ondanks de indrukwekkende
verwezenlijkingen blijven vrouwen en meisjes het slachtoffer van
discriminatie. Het gevolg is: onaanvaardbaar hoge cijfers door
moedersterfte en hoge aantallen vrouwelijke schoolverlaters in het
middelbaar onderwijs”, verklaart Shireen Huq, een vooraanstaande
vrouwenrechtenactiviste.
“Het ontbreken van
politieke wil, geschikte institutionele regelingen en genoeg middelen
vormen uitdagingen om echte gelijkheid tussen man en vrouw te
bereiken”, meent Huq. Experts vinden het belangrijk om vrouwen
te betrekken bij elk niveau van het beleid, dus ook in de Union
Councils, de kleinste administratieve eenheden in Bangladesh.
