De
richtlijn stelt: “De Europese Unie en haar lidstaten zijn van
oordeel dat de Israëlische nederzettingen illegaal zijn naar
internationaal recht (…) De Westelijke Jordaanoever,
met inbegrip van Oost-Jeruzalem, de Gazastrook en de Golanhoogvlakte
zijn gebieden die sinds 1967 door Israël worden bezet. Volgend
uit het bovenstaande willen de Europese Unie en haar lidstaten
Europese burgers en ondernemingen wijzen op de risico’s die
verbonden zijn aan economische en financiële activiteiten in de
nederzettingen. Financiële transacties, investeringen, aankopen,
aanbestedingen maar ook andere economische activiteiten (zoals
dienstverlening in bijvoorbeeld toerisme) in, of ten gunste van
Israëlische nederzettingen, gaan gepaard met juridische en
economische risico’s die voortvloeien uit het feit dat de Israëlische
nederzettingen, naar internationaal recht, zijn gebouwd in bezet
gebied en niet als rechtmatig onderdeel van het grondgebied van
Israël worden erkend. Dit kan leiden tot betwistbare
rechten op de grond, water, mineralen of andere natuurlijke
hulpbronnen die het voorwerp zijn van aankopen of investeringen.”1
Made in Illegality
In België ijveren
verschillende organisaties al jarenlang voor een daadkrachtige
politiek ten aanzien van Israël. In februari lanceerde een coalitie
van 25 organisaties Made in
Illegality, een campagne die drie eisen
voorlegt aan de overheid: een importstop van producten uit de
nederzettingen, de uitsluiting van de nederzettingen uit bilaterale
akkoorden met Israël en een beleid dat bedrijven ontraadt om te
investeren in de nederzettingen.
Hiervoor baseert de
coalitie, die gecoordineerd wordt door de noordzuid-koepels 11.11.11
en CNCD, zich op een lijvige juridische studie van François
Dubuisson, professor Internationaal Recht aan de ULB.
Het
rapport-Dubuisson beschrijft de schendingen die Israël begaat met de
nederzettingen politiek en formuleert de verplichtingen die op derde
staten (zoals de EU en haar lidstaten) rusten, als gevolg hiervan2.
Respect voor het
internationaal recht
De
EU en België veroordelen regelmatig en ondubbelzinnig de Israëlische
nederzettingenpolitiek. Tegelijkertijd komen producten uit de
nederzettingen probleemloos op de Belgische markt terecht. Door deze
import toe te laten, dragen onze overheden bij tot de economische
ontwikkeling en de uitbreiding van de nederzettingen. Dit is niet
alleen een politieke spreidstand, hiermee gaan de EU en haar
lidstaten ook voorbij aan hun eigen verplichtingen.
Het
rapport-Dubuisson stelt dat derde landen alle maatregelen moeten
nemen die binnen hun bereik vallen om schendingen van het
internationaal recht te voorkomen en te stoppen. Concreet
wil dit zeggen dat de EU en haar lidstaten maatregelen moeten nemen
om de invoer van nederzettingenproducten te verbieden. Bovendien
moeten ze gepaste maatregelen nemen ten aanzien van instellingen
onder hun jurisdictie, opdat deze geen activiteiten zouden ondernemen
die bijdragen tot de kolonisatie van Palestijns land.
Positief
signaal
Onder
aanhoudende druk vanuit het Europese, Palestijnse en Israëlische
middenveld werden het afgelopen jaar verschillende concrete stappen
in de goede richting gezet. In juli 2013 publiceerde de EU
richtlijnen die moeten voorkomen dat instellingen in de
nederzettingen nog in aanmerking komen voor subsidies, prijzen of
financiële instrumenten van de EU. De richtlijnen die de afgelopen
week werden gepubliceerd, komen tegemoet aan de verantwoordelijkheid
van staten
om bedrijven effectief te informeren over mensenrechten. Vooral in
conflictgebieden is een duidelijk beleid nodig om te helpen voorkomen
dat bedrijven
betrokken raken bij schendingen van het internationaal
recht.
Naast de
initiatieven van de EU en nationale regeringen, namen verschillende
bedrijven en pensioenfondsen de afgelopen jaren zelf het initiatief
om zich te distantieren van de nederzettingen. Zo beslisten
supermarktketens in Nederland (Hoogvliet en Jumbo) en het Verenigd
Koninkrijk (Co-op) om producten afkomstig uit de nederzettingen uit
hun rekken te weren. Ook verschillende pensioenfondsen, met name uit
Noorwegen, Zweden en Nederland, stootten het afgelopen jaar
financiële producten af die gelinkt waren aan de nederzettingen.
Daadkracht
In aanloop
van de verkiezingen in mei vroeg de coalitie achter Made in
Illegality standpunten van de verschillende politieke partijen. Aan
Waalse kant onderschreven alle partijen behalve MR de doelstelling en
de eisen van de campagne. Aan Vlaamse kant was er meer
terughoudendheid, met Groen, sp.a en Open VLD die pleiten voor een
stapsgewijze aanpak waarbij de etikettering van
nederzettingenproducten gezien wordt als een eerste haalbare stap. De
verschillende initiatieven van de afgelopen maanden tonen dat het
bewustzijn over de verantwoordelijkheden van overheden bij ons
groeit. Maar de nood aan meer daadkracht blijft groot.
Meer informatie over
Made in Illegality, de lopende petitie en de juridische studie van
professor François Dubuisson vindt u hier.
1http://diplomatie.belgium.be/nl/businessguidelines.jsp
2Kijk
voor een samenvatting van het rapport op
http://www.madeinillegality.org/IMG/pdf/nl-resume-etude-dubuisson-2.pdf
