De Murga is een fenomeen dat meer dan een eeuw bestaat. Rond 1883 werd de term geïnstitutionaliseerd in de ‘Real Academia Espanola‘ (Koninklijke Spaanse Academie). Murga betekent oorspronkelijk: ‘groep slechte muzikanten’; het vormt een verkleinwoord van ‘muziek’.
Andalucia
De Murga kende haar oorsprong in Andalucia, de zuidelijkste regio van Spanje. Het komt nu vooral voor in het westen van Spanje. Door de brede verspreiding kreeg de term ’Murga‘ een vrij ruime betekenis en gelaagdheid.
Op plekken waar veel carnavalsgroepen gevestigd zijn en waar we de term zouden verwachten in het taalgebruik- zoals bijvoorbeeld in de Spaanse zone beïnvloed door Portugal- komt het woord niet voor.
Ook in Argentinië is de term gekend. Hij wordt zowel gebruikt voor Murga’s met invloeden van Uruguay, als voor echte carnavalsstoeten en optochten van carnavaleske figuren met groothoofden, in het noorden van het land. Achter het idee en de terminologie van een ‘Murga’ schuilen dus verschillende betekenissen en gebruiken.
Zelfvertrouwen en lichaamswerk
Welke verschillen zijn er tussen de Argentijnse en de Belgische Murga? Romero: “Wat beide gemeen hebben, is dat ze dans en ritme gebruiken om in paradevorm met een publiek te communiceren. Wat ik hier in België niet terugzie, is het zelfvertrouwen en het lichaamswerk dat de Argentijnse Murga’s kenmerkt.”
Protest
In Argentinië behoort de Murga tot de populaire cultuur en is het een vorm van protest. Met de jaren is de Murga in Argentinië uitgegroeid tot een sociaal fenomeen. In veel scholen wordt er op dit moment een Murga gevormd. Ik geloof dat het in Argentinië dus niet enkel een vorm van protest is, maar ook erg interessant is als collectief cultureel gebeuren. Eigen aan een Murga is dat het zich aanpast aan de verschillende realiteiten rondom.
De oorspronkelijke boodschap van de Murga was: ‘dat zij die zijn opgesloten, vrij komen.’
Die boodschap was geen vorm van directe kritiek, maar eerder een houding om de bestaande realiteit te veranderen. België behoort daarentegen tot de eerste wereldlanden en hier heersen andere problemen dan in Argentinië.
De Belgische politiek valt in niets te vergelijken met de Argentijnse samenleving. Argentinië zou niet zonder president kunnen. Het land zou in stukken uiteen vallen. Jullie samenleving houdt zich overeind en blijft functioneren. Onze realiteiten zijn dus erg verschillend.
Wat mij persoonlijk aantrekt, zijn thema’s als opsluiting versus zich bevrijden. Voor mij gaat ‘Murga’ net om het vinden van evenwicht: met een Murga naar buiten komen, de straat opgaan om verschillende gevoelens en emoties te doen ontwaken.
Gezangen van komen en gaan
De Murga als artistieke expressie? “Voor mij is dat eerder een natuurlijk gevolg. Ik volg al dertig jaar het pad van de Murga en vind het nog steeds een wonderbaarlijk fenomeen. Er is bv. de manier waarop jullie hier in België de traditie eigenzinnig invullen. Er is ook het feit dat er te midden van jullie politiek-culturele structuur nu een Argentijn staat die door jullie gemobiliseerd werd. Geweldig wat een Murga allemaal teweeg brengt.”
Het fenomeen van de Murga in België en Europa lijkt te groeien. Zijn mensen hier geïnteresseerd in de Murga? Volgens Coco Romero groeit het in Antwerpen zeker.” Ik denk dat er volgend jaar nog meer jongeren zullen aansluiten.
Dit jaar was er een Murga uit Rome aanwezig; vorig jaar kwam die uit Madrid al naar hier. Het mooie en interessante is dat mensen er overal op hun eigen manier mee aan de slag gaan. Ik noem het de ‘gezangen van komen en gaan’.Wat ergens vertrekt, wordt onderweg getransformeerd en komt op een andere manier terug. Maar zolang het goed blijft werken, blijven mensen de traditie volgen.”
Mooie toekomst
Wat vond Romero van de vijfde editie van de Belgische Murga, afgelopen september? “Alles wat ik heb gezien, was schitterend, met een grote knipoog naar het publiek. Ook het programma voor volgend jaar ziet er erg ambitieus uit. Ik ben erg blij met het plan ook verschillende scholen mee te betrekken in de Murga.”
“Met haar vijfjarig bestaan staat de Murga hier in België nog maar in haar kinderschoenen. Het is dan ook belangrijk de Murga-traditie hier goed te verzorgen, zodat ze nog goed kan groeien. Een mooie toekomst staat haar nog te wachten.
© 2010 – StampMedia – Clara Lordi en Ruth Van Reusel (vertaling)
