Overtreding van het Internationaal recht

Omdat de internationale gemeenschap het ooit belangrijk vond dat niet alles met ongebreideld geweld en oorlog beslecht werd, zijn er spelregels uitgevaardigd. Juristen Jan Wouters en Tom Ruys legden dat eerder dit jaar uit: “Het gebruik van (of zelfs de dreiging met) geweld tussen staten is formeel verboden door het Handvest van de Verenigde Naties. (…)

In het internationaal recht bestaat er ook een derde mogelijkheid: de instemming of uitnodiging tot militair optreden gericht aan een vreemde staat door de regering van het land in kwestie. Dat laatste is het geval voor Irak. De Iraakse regering heeft de VS en andere landen gevraagd om haar militair te ondersteunen in de strijd tegen IS. Maar in Syrië is de situatie veel complexer. Anders dan Rusland hebben de VS noch enige andere westerse mogendheid een verzoek gekregen van de regering-Assad om gewapenderhand op te treden tegen IS op Syrisch grondgebied.”

Tot nog toe gebruiken de landen, die actief zijn in Syrië, verschillende creatieve interpretaties van het internationaal recht om de missie te verantwoorden. Meestappen in die trend zou een gevaarlijke vergissing zijn. Duurzame oplossingen voor conflicten komen er uiteindelijk alleen via politieke weg, dus door diplomatie en overleg. Een gesprekspartner die de internationale spelregels naast zich neerlegt, wanneer het hem belieft, heeft weinig geloofwaardigheid.

Moeten we IS dan maar laten doen?

IS blijft onschuldige slachtoffers maken, de meeste in Irak en Syrië, maar ook hier bij ons. Natuurlijk moeten we daar niet moedeloos op toekijken. Maar als vijftien jaar oorlog tegen terreur ons iets heeft getoond, is het wel dat je terrorisme niet kan wegbombarderen. Laten we niet vergeten dat er vijftien jaar geleden geen sprake was van IS. De beweging is ontstaan in het puin van een verwoeste, gedestabiliseerde regio, in het hart van een kapot gebombardeerde samenleving. IS is groot geworden in de schaduw van het conflict  waar Syrisch president Assad zich ten koste van talloze mensenlevens aan de macht vastklampt.

Zelfs al zou het technisch gezien mogelijk zijn elke IS strijder, elk trainingskamp en elk wapendepot met de grond gelijk te maken, wat doet ons dan geloven dat er niet een nieuwe terreurgroep zou opstaan om het vacuüm te vullen? De enige duurzame oplossing is een politieke oplossing voor de Irakese en Syrische samenleving waarin elke bevolkingsgroep vertegenwoordigd is. Enkel een toekomstperspectief voor de voltallige bevolking kan de zuurstof van een terreurgroep wegnemen. Dat politieke scenario kan alleen uitgetekend worden aan de onderhandelingstafel.

Alternatieven

De verschillende oorlogen waarin België de laatste jaren meevocht, brachten geen vrede en stabiliteit. Integendeel, ze lieten landen kapot gebombardeerd achter, maakten talloze onschuldige slachtoffers en brachten vluchtelingenstromen op gang.

Het huidige defensiebeleid faalt. Er is dringend nood aan een alternatief. Zo’n alternatief gaat er niet vanzelf komen. Er ligt geen uitgeschreven blauwdruk in de kast van een buitenlandbeleid dat vrede en voorspoed brengt. Als we andere instrumenten willen om ons beleid mee vorm te geven, zullen we ze zelf moeten uitbouwen. We kunnen al onmiddellijk de eerste twee stappen zetten richting zo’n alternatief beleid: een evaluatie van de interventies uit het verleden en een maatschappelijk debat erover. Op basis hiervan kan een visie ontwikkeld worden.

First do no harm

De minister laat parlement, leger en bevolking al meer dan een jaar wachten op zo’n visie. Het strategisch plan werd aangekondigd voor april 2015. Dit document zou de visie op defensie bevatten voor de komende jaren. Welke bedreigingen komen op ons af? Hoe reageren we hier best op? Wat zijn de kerntaken van het leger? In mei 2016 is zo’n document er nog steeds niet. Sterker nog, hoewel er nog geen visie is, werd de regering het wel al eens over de aankooplijst.

Hoe kun je weten wat je nodig hebt als je nog niet weet wat je gaat doen? Met de beslissing om de F-16’s te vervangen investeert de regering vijftien miljard belastinggeld in dezelfde strategie die faalde in Afghanistan, Irak, Libië en nu Syrië. Deze bommenwerpers brengen een oplossing niet dichterbij, ze kosten stukken van mensen. Hier en elders. Zolang er geen politieke strategie is voor de lange termijn, laten we onze bommen beter in de kast zitten.

Lene Jacobs, Stafmedewerker Vredesactie